همه زنان المپیکی ایران

سال ۱۹۶۴، چهار زن ورزشکار ایرانی در دو رشته دوومیدانی و ژیمناستیک به همراه کاروان مردان ایرانی راهی المپیک «توکیو» شدند. «نازلی بیات‌ماکو»، ورزشکار دو و میدانی اهل ایران، «ژولیت گئورگیان»، معروف به گئورکوف ورزشکار دو و میدانی در رشته‌های تخصصی پرتاب وزنه، دیسک و نیزه، «سیمین صفامهر»، دونده دو ۱۰۰ متر و پرش طول و «جمیله سروری»، ورزشکار رشته ژیمناستیک چهار زن ورزشکاری بودند که برای اولین‌بار قبل از انقلاب در رقابت‌های المپیک «توکیو» شرکت کردند.

 جمیله سروری، ورزشکار رشته ژیمناستیک    

  ژولیت گئورگیان، ورزشکار رشته دوومیدانی

بعد از سال ۱۹۶۴، حضور زنان ایرانی در المپیک بار دیگر با وقفه‌هایی روبه‌رو شد و در دو دوره متوالی المپیک ۱۹۶۸ و ۱۹۷۲ زنان ایرانی حضور نداشتند.

خلاصه‌ای از حضور زنان در المپیک بعد از ۱۹۶۴

هیچ ورزشکار زن ایرانی در المپیک ۱۹۶۸ «مکزیکوسیتی» و المپیک ۱۹۷۲ در مونیخ حضور نداشت.

در سال ۱۹۷۶تیم شمشیربازی زنان ایرانی با حضور«ژیلا الماسی» و «گیتی محبان» که نه تنها شمشیرباز بلکه بسکتبالیست و فوتبالیست نیز بود به همراه «مریم آچاک» در المپیک «مونترال» شرکت کردند. همچنین این سه ورزشکار به همراه «مریم شریعت‌زاده» و «مهوش شفاعی» در بازی‌های آسیایی ۱۹۷۴ تهران، به‌عنوان تیم پنج نفره زنان شمشیرباز ایرانی توانستند اولین مدال طلای ورزش زنان ایران در مسابقه بین‌المللی را کسب کنند.

ژیلا الماسی، ورزشکار رشته شمشیربازی

گیتی محبان، ورزشکار رشته شمشیربازی

مریم آچاک، ورزشکار رشته شمشیربازی

مهوش شفاعی، ورزشکار رشته شمشیربازی

از راست به چپ، ژیلا الماسی، گیتی محبان، مریم شریعت‌زاده، مریم آچاک

آمریکا، آلمان غربی ژاپن و ایران، بازی‌های المپیک تابستانی ۱۹۸۰ مسکو را به دلیل اعزام نیرو از جانب اتحاد جماهیر شوروی به افغانستان، تحریم کردند.

دوره بعد یعنی سال ۱۹۸۴ نیز به دلیل تحریم سیاسی ایران هیچ ورزشکار زن و مردی در المپیک «لس‌انجلس» حضور نداشتند.

در سال ۱۹۹۶ بعد از ۱۲ سال غیبت ایران در رقابت‌های المپیک، زنان نیز با حضور «لیدا فریمان» در رشته تیراندازی ۱۰ متر بادی به المپیک راه یافتند. در اولین حضور ایران در المپیک پس از انقلاب فریمان به عنوان نخستین زن پرچمدار کاروان ایران نیز بود.

لیدا فریمان اولین زن ورزشکار ایران پس از انقلاب در رشته تیراندازی و پرچمدار کاروان ایران در المپیک ۱۹۹۶ آتلانتا

اما پس از گذشت از این دوره حضور زنان ورزشکار ایرانی در رقابت‌های المپیک تا به امروز به‌طور مداوم ادامه یافته است.

حضور زنان ایرانی در المپیک بعد از سال ۱۹۶۴

در سال ۲۰۰۰، «منیژه کاظمی» تیرانداز اهل همدان به‌عنوان تنها زن ایرانی در بازی‌های المپیک تابستانی «۲۰۰۰ سیدنی استرالیا» در تپانچه بادی ۱۰ متر شرکت کرد. بعد از آن «نسیم حسن‌پور» در دور بعدی رقابت‌های ۲۰۰۴ المپیک «یونان» در تپانچه بادی ۱۰ متری شرکت کرد. همچنین او در آتن بین ۴۸ نفر عنوان نفر بیست‌وهشتم را کسب کرد که تا آن زمان بهترین عنوان تیرانداز‌های زن و مرد در تاریخ المپیک بود.

نسیم حسن‌پور،ورزشکار تپانچه بادی

سپس در سال ۲۰۰۸ «نجمه آبتین»، کماندار ایرانی موفق به کسب سهمیه المپیک پکن شد. او اولین زن تیرانداز ریکرو ایران بود که به المپیک راه یافت. قبل از نجمه آبتین نیز، «سارا خوش‌جمال فکری» به‌عنوان اولین زن تکواندو کار ایرانی در المپیک پکن حضور پیدا کرد و مجله تایم او را به‌عنوان یکی از ۱۰۰ ورزشکار تماشایی المپیک معرفی کرده بود. «هما حسینی» سومین ورزشکار زن ایرانی در رشته قایقرانی بود که در مسابقات تک نفره رشته پاروزنی شرکت کرد. او در المپیک پکن پرچمدار کاروان ایران نیز انتخاب شد.

نجمه آبتین، ورزشکاررشته تیروکمان 

سارا خوش‌جمال‌فکری، ورزشکار رشته تکواندو

هما حسنی، ورزشکار رشته قایقرانی و پرچمدار کاروان ایران در المپیک ۲۰۰۸ پکن

در سال ۲۰۱۲، «زهرا دهقان ابنوی»، عضو تیم‌ملی تیراندازی با کمان در رقابت‌های المپیک لندن، «تاتیانا ایلیوشچانکا» ورزشکار پرتاب وزنه با تابعیت ایرانی و با نام ایرانی «لیلا رجبی»، «آرزو حکیمی»، به‌عنوان جوان‌ترین ورزشکار ایرانی در رقابت‌های المپیک ۲۰۱۲ و نخستین بانوی قایقران ایرانی در رشته کایاک و«سولماز عباسی» قایقران روئینگ در مسابقات گزینشی المپیک به میزبانی کره جنوبی با به‌دست آوردن سهمیه المپیک در رقابت‌های المپیک ۲۰۱۲ حضور داشتند.

زهرا دهقان‌نبوی، ورزشکار تیراندازی با کمان

لیلا رجبی، ورزشکار پرتاب وزنه

آرز حکیمی، ورزشکار قایقران در رشته کایاک

سولماز عباسی، ورزشکار قایقران در رشته روئینگ

همچنین «مه‌لقا جام‌بزرگ» و «الهه احمدی» در تیراندازی، «ندا شهسواری» در رشته تنیس روی میز و «سوسن حاجی‌پور» در رشته تکواندو با کسب مدال طلای وزن سوم مسابقات گزینشی المپیک در تایلند، جواز حضور در رقابت‌های المپیک ۲۰۱۲ را به همراه باقی زنان ایرانی در آن سال کسب کردند.

مه‌لقا جام‌بزرگ، ورزشکار رشته تیراندازی

الهه احمدی، ورزشکار رشته تیراندازی

ندا شهسواری، ورزشکار رشته تنیس روی میز

سوسن حاجی‌پور، ورزشکار رشته تکواندو

در سال ۲۰۱۶، «ندا شهسواری» بار دیگر در رشته تنیس روی میز، «الهه احمدی» در رشته تیراندازی، «مه‌لقا جام بزرگ» در رشته تیراندازی و «لیلا رجبی» ورزشکار پرتاب وزنه، بار دیگر به‌عنوان ورزشکار زن ایرانی در رقابت‌های المپیک «ریو» جواز حضور و سهمیه بازی گرفتند.

«زهرا نعمتی» ورزشکار تیراندازی با کمان بانوان معلول نیز به‌عنوان اولین زن ایرانی موفق به کسب مدال طلا در سه پارالمپیک پیاپی «لندن۲۰۱۲»، «ریو ۲۰۱۶» و «توکیو ۲۰۲۰» شد. همچنین «کیمیا علیزاده» ورزشکار زن ایرانی در رشته تکواندو به‌عنوان جوان‌ترین مدال آور تاریخ ایران در بازی‌های المپیک و «نجمه خدمتی» در رشته تیراندازی در المپیک ریو حضور داشتند. «گلنوش سبقت‌الهی» در رشته تیراندازی در بخش تپانچه و «مهسا جاور» قایقران روئینگ ایرانی به‌همراه «زینب نوروزی» در رشته قایق دونفره نیز موفق به کسب سهمیه المپیک شدند.

زهرا نعمتی، ورزشکار رشته تیراندازی با کمان

کیمیا علیزاده، ورزشکار رشته تکواندو

نجمه خدمتی، ورزشکار رشته تیراندازی

گلنوش سبقت‌الهی، ورزشکار رشته تیراندازی با تپانچه

مهسا جاور و زینب نوروزی، ورزشکاران رشته قایقرانی روئینگ دونفره

در سال ۲۰۲۰ نیز همانند سال‌های گذشته زنان ورزشکار ایرانی در رقابت‌های المپیک حضور داشتند. «زهرا نعمتی» برای سومین بار در رشته تیراندازی با کمان بانوان معلول حضور پیدا کرد و «نجمه خدمتی» در رشته تیراندازی، اولین سهمیه زنان ایران در توکیو را به‌دست آورد.

در المپیک توکیو ما شاهد حضور بیشترین تعداد زنان ایرانی در ادوار مخالف بوده‌ایم که اکثر آن‌ها اولین حضور خود را تجربه می‌کردند.

«آرمینا صادقیان» در رشته تیراندازی یکی دیگر از زنانی بود که در جام‌جهانی تیراندازی ریو در ماده تفنگ بادی سهمیه المپیک را کسب کرده و در رقابت‌های المپیک ۲۰۲۰ توکیو نیز حضور داشت. «هانیه رستمیان» ورزشکار رشته تیراندازی، «فاطمه کرم‌زاده»، ورزشکار رشته تیراندازی، «حمیده عباسعلی» و «سارا بهمنیار» در رشته کاراته، «ناهید کیانی» به‌عنوان زن تکواندوکار ایرانی، «فرزانه فصیحی» در رشته دوومیدانی، «نازنین ملایی» زن قایقران ایرانی و «ثریا آقایی» در رشته بدمینتون، زنان ایرانی بودند که در رقابت‌های المپیک ۲۰۲۰ شرکت کردند.

آرمینا صادقیان، ورزشکار رشته تیراندازی با تفنگ بادی

هانیه رستمیان، ورزشکار رشته تیراندازی

فاطمه کرم‌زاده، ورزشکار رشته تیراندازی

حمیده عباسعلی، ورزشکار رشته کاراته

سارا بهمنیار، ورزشکار رشته کاراته

ناهید کیانی، ورزشکار رشته تکواندو

فرزانه فصیحی، ورزشکار رشته دوومیدانی

نازنین ملایی، ورزشکار رشته قایقرانی

ثریا آقایی، ورزشکار رشته بدمینون

روال ثابت حضور زنان ایرانی در المپیک از سال ۲۰۰۸ به‌بعد

تا سال ۲۰۰۸، درصد حضور زنان در کاروان ایران تک رقمی بود اما از سال ۲۰۱۲ رقابت‌های لندن به بعد این سهم دورقمی شد.

اکنون در رقابت‌های المپیک ۲۰۲۴ پاریس، «مبینا فلاح» ورزشکار رشته تیراندازی با کمان، «فرزانه فصیحی» ورزشکار دونده، «مهسا جاور» و «زینب نوروزی» در رشته قایقرانی روئينگ دونفره، «فاطمه مجلل» در رشته قایقرانی روئینگ تک‌نفره و به‌عنوان پرچمدار کاوران ایران در «پاریس»، «شرمینه چهل‌امیرانی» به همراه «فاطمه امینی» دختران تیرانداز ۱۰ متر تفنگ بادی، «هانیه رستمیان» ورزشکار تیرانداز ۲۵ متر تپانچه بادی، «ندا شهسواری» بازیکن تنیس روی میز، «مبینا نعمت‌زاده» و «ناهید کیانی» به‌عنوان ورزشکاران زن ایرانی در رشته تکواندو در این رقابت‌ها حضور دارند. 

مبینا فلاح، ورزشکار رشته تیراندازی با کمان

فاطمه مجلل، ورزشکار رشته قایقرانی روئینگ تک‌نفره

شرمینه چهل‌امیرانی، ورزشکار رشته تیراندازی ۱۰ متر تفنگ بادی

فاطمه امینی، ورزشکار رشته تیراندازی ۱۰ متر تفنگ بادی

مبینا نعمت‌زاده، ورزشکار رشته تکواندو

با وجود این‌که ایران هنوز نتوانسته در برخی از رشته‌ها برای حضور در المپیک، مانند هندبال، بسکتبال، فوتبال، فوتسال و والیبال سهمی برای زنان بگیرد اما همچنان زنان موفق ورزشکار ایرانی در رشته‌های دیگری وجود دارند که راهی رقابت‌های المپیک می‌شوند. این درحالی است که به نظر می‌رسد وزارت ورزش و کمیته ملی المپیک با اختصاص بودجه‌های لازم برای توسعه زیرساخت‌های ورزش زنان می‌تواند باعث شکوفایی بیشتر و ظهور استعدادها در رشته‌های گوناگون شود.