«چیا»، تداوم مسیر رمزارزهای دیگر در هدر رفت منابع است

دیوید جرارد؛ فارین پالیسی مترجم: مونس نظری

کاری که بیت‌کوین در مورد برق و اتریوم در مورد کارت‌های ویدئویی انجام می‌دهد، چیا در مورد دیسک‌های سخت می‌کند. بیت‌کوین، اولین ارز رمز‌نگاری‌شده، یک مشکل دارد: اینکه میزان برق مصرفی‌اش هولناک است و در نتیجه، به اندازه‌ی کشوری با اندازه‌ی متوسط نیز کربن تولید می‌کند. این یک مورد طراحی‌شده است.

مشکلی که ارز رمز‌نگاری‌شده‌ی جدید، با نام چیا، جلوی آن را می‌گیرد _‌البته به قیمت تولید مقدار زیادی از نوع دیگری زباله. قرار بود بیت‌کوین غیر‌متمرکز باشد تا از هر نوع کنترل مرکزی دور بماند. فرآیند «استخراج اثبات کار»، با یک قرعه‌کشی، کار تخصیص کوین‌های تازه را انجام می‌دهد.

شما با حدس اعداد و اجرای سریع محاسبات بر روی آنها وارد این قرعه‌کشی می‌شوید. یعنی شما برق هدر می‌دهید تا تعهد خود را به اثبات برسانید. هر ده دقیقه یک برنده تعیین می‌شود؛ هر چه تعداد افراد بیشتری در قرعه‌کشی ورود کنند، حدس‌زدن سخت‌تر و به تبع آن، برنده‌ی نهاییِ ده‌دقیقه‌ها دشوار‌تر می‌گردد. تا زمانی که افراد با هدر‌دادن برق، پول به دست آورند، منابع محاسباتی بیشتری را برای به دست آوردن بیت‌کوینِ بیشتر، به یک رقابت دائماً رو به فزونی می‌افزایند. بنابراین بیت‌کوین به اندازه‌ی کشور هلند مصرف برق دارد. اثبات کار، دارای مقیاس اقتصادی است: شما هر چه بزرگ‌تر باشید، با کارآیی بیشتری خواهید توانست بلیت قرعه‌کشی ایجاد کنید.

علی‌رغم ادعاهای بزرگی که در مورد در اختیار قرار دادن قدرت مالی به مردم وجود داشت، استخراج بیت‌کوین در سال 2014، به لحاظ عملکردی کاملاً حالت مرکزی پیدا کرد.

بخش غالب استخراج بیت‌کوین، سه استخر بزرگ است. قطعی برق در منطقه‌ی کوچکی در سین‌کیانگ، در آوریل 2021، یک‌چهارم کل استخراج بیت‌کوین را به حالت آفلاین کشاند.

استخراج بیت‌کوین همچنین از رایانه‌های تخصصی استفاده می‌کند که تنها به محاسبه‌ی هش‌های رمز‌نگاری در کمترین زمان ممکن می‌پردازند. به محض از رده‌خارج شدن کامپیوترهای استخراج، آنها تبدیل می‌شوند به یک مشت زباله‌ی الکترونیکی. سایر ارزهای رمز‌پایه نیز به همین ترتیب هدردهی دارند.

اتریوم به اندازه‌ی کشور پرو از برق استفاده می‌کند. ارزهای رمزپایه‌ی کوچکتری هم هستند که از این فرایند استفاده نکنند. اما موضوع این است که بیت‌کوین و اتریوم، دو رمز‌ارزی هستند که به طور گسترده قابل معاوضه با پول واقعی‌اند. ارزهای مجازی، در قابل‌استفاده‌بودن شکست خورده‌اند. بنابراین تنها مورد استفاده‌ای که برایشان باقی مانده، امید به این است که با پول واقعی معامله شوند.

برام کوهن به عنوان خالق پروتکل اشتراک فایلِ بیت‌تورنت، شهرت بالایی به هم زده. کوهن توجه خود را معطوف به مسئله‌ی اثبات کار کرده است. او صراحتاً به دنبال «بیت‌کوین» سبز بود. بنابراین چیا را تأسیس کرد، که جدا از اثبات کار، شباهت بسیار زیادی به بیت‌کوین دارد.

کاغذ سفید تجاری چیا، حامی همین موضوع اقتصاد تئوری توطئه است که توسط خرده‌فرهنگ بیت‌کوین پذیرفته شده است: فرض این است که اساساً نمی‌توان به دولت‌ها در صدور پول اعتماد کرد و اتلاف برق یک کشور، جایگزین بهتری‌ست. منبعی که کوهن از آن، جهت استفاده از رمزنگاریِ به اصطلاح خود سبز، یعنی چیا، استفاده کرد، فضای هارد‌دیسک رایانه بود. این یک فرم عمومی و قابل استفاده‌ی مجدد از سخت‌افزار کامپوتر است که به طور گسترده‌ای قابل دسترس می‌باشد. کوهن فکر کرد که این روش، به نسبت اثبات کار، مصرف برق کمتری دارد. کوهن پیش‌بینی می‌کرد که کاربران معمولی چیا، می‌توانند از «فضای ذخیره‌سازیِ استفاده‌نشده‌ی لپ‌تاپ، دسک‌تاپ، یا شبکه‌ی شرکتی» استفاده کنند.

نرم‌افزار جهت «فارمینگ» چیا، یک «پلات» _‌بخشی بزرگ از داده‌های رمزنگاری‌_ را روی دیسک می‌نویسد. نرم‌افزار چیا بلاکچین هر 18 ثانیه یک‌بار، یا تقریباً 4608 بار در روز یک «چالش» را پخش می‌کند. اگر پاسخ شما به این چالش تا حد قابل‌قبولی به واقعیت نزدیک باشد، برنده‌ی دو توکن جدید چیا می‌شوید. هر چه فضای دیسک بیشتری به شبکه افزوده شود، چالش‌ها سخت‌تر نیز خواهند شد.

شرکت کوهن، شبکه‌ی چیا، در سال 2018، بودجه‌ی سرمایه‌گذاری خطر‌پذیر را تأمین کرده و نرم‌افزار چیا را توسعه داد. این شبکه از ماه مارس 2021 راه‌اندازی شد، با این وعده که کاربران خواهند توانست آن را در یک «آپارتمان معمولی» نیز مدیریت کنند. کاغذ سفید تجاری چیا، تصورش این است که فضای هارددیسک، «بیش از حد تأمین‌شده» است.

با این حال، فارمرهای چیا، هارددیسک‌ها را در مقادیر زیادی، هزاران ترابایت در آنِ واحد، خریداری می‌کنند. زیرا انتظار دارند مقداری به مراتب بیشتری از آنچه سرمایه‌گذاری کرده‌اند، باز‌پس بگیرند. طی بیماری کووید 19، زنجیره‌های تولیدی در صنایع مختلف، حالت از‌هم‌گسیخته‌ای داشت و منجر به کمبود بسیاری از اجزای اساسی شد. تا ماه آوریل، یعنی تنها یک ماه پس از راه‌اندازی، فارمرهای چیا، بازار هارددیسک را تحت فشار قرار دادند و گزارش‌های رسیده از هنگ‌کنگ نشان داده است که قیمت دیسک‌های بزرگِ بیش از 4 ترابایت، سه‌برابر شده است.

کمبود هارددیسک و افزایش قیمت آنها در سراسر جنوب‌شرقی آسیا و ایالات‌متحده گزارش شده است. روند طراحی ابتدایی چیا، معمولاً روی یک درایو حالت جامد (SSD)، یعنی یک چیزی شبیه آنچه در دسک‌تاپ یا لپ‌تاپ می‌بینید، انجام می‌شود. در حالت عادی، یک SSD چیزی قریب به یک دهه دوام می‌آورد. در حالی که SSD‌ای که چیا روی آن طراحی شده، در کمتر از یک هفته می‌سوزد. تولیدکنندگان SSD حالا از رعایت گارانتی‌های SSD مورد استفاده جهت استخراج ارز دیجیتال خودداری می‌کنند.

دیگر نمی‌توان مطمئن بود که SSDها و هارددیسک‌های دست‌دوم تولید‌شده از سال 2021 خراب نشوند. در آلمان، کلاود سرویس هتزنر، استخراج چیا را منع کرده است. چیا، به جای دی‌اکسید‌کربن، مقدار زیادی زباله‌ی الکترونیکی تولید می‌کند. مونتاژ به اجزای محاسباتی گران‌قیمت، ظرف چندهفته تبدیل می‌شود به محل دفنی برای زباله‌های سمی غیرقابل بازیافت. کوهن توئیت کرده است که این ادعا که چیا، باعث از بین‌رفتن دیسک‌ها می‌شود، «کاملاً نادرست» است. گرچه او با اعتراف به مؤثر‌بودن واقعیت، پرونده‌ی این توئیت را می‌بندد، اما کاربران را به دلیل استفاده از «SSD مصرفی» مقصر می‌داند؛ حتی اگر در سؤالات متداول چیا ذکر شده باشد که روی تلفن‌های همراه یا لپ‌تاپ نیز قابل اجراست.

پلاتینگ چیا از نظر مصرف برق نیز سنگین است. نقشه‌کشی، مستلزم انجام محاسبات توسط واحد پردازش مرکزی (CPU) است، که کاری‌ست فشرده. کاغذ سفید تجاری چیا پیش‌بینی کرده است که از طریق یک «رزبری پای» (کامپیوتری کوچک تقریباً به اندازه‌ی آیفون 2007) نیز امکان بهره‌برداری وجود دارد. اما در عمل، طراحی چیا، مستلزم ‌CPU‌های متعدد جهت تکمیل 100 درصدی کار است.

چیا در تمرکززدایی به همان دلیل مشابه با بیت‌کوین شکست خورد: مرکزیت، کارآیی بیشتری دارد. بزرگ‌ترین استخر چیا (HPool)، 36 درصد از دستاوردهای چیا را به دست آورده و گسترش می‌یابد. فارمرهای کوچک‌تر چیا، شکایت دارند که HPool از طریق شبکه‌ی چیا آغاز به کار کرده است. 21 میلیون سکه‌ی اول چیا، با تخمین این موضوع که شبکه‌ی چیا نیاز به عرضه‌ی اولیه داشته باشد، از پیش تولید شده‌اند. چیا، نسنجیده به روان‌شناسی معروف ارزهای رمزنگاری ورود پیدا کرده: مردم هر کاری که سود خالص به همراه داشته باشد، انجام می‌دهند. _‌و لعنت بر عوامل خارجی. استخراج رمزهای ارزنگاری‌شده، همین‌چنین به عرضه‌ی کارت‌های ویدیویی رایانه‌ای به بازار انجامیده است. استخراج بیت‌کوین، مستلزم استفاده از تراشه‌هایی خاص است که تنها قادر به استخراج بیت‌کوین هستند. اما اتریوم و «آلت‌کوین(AltCoin)»‌های دیگر که از اثبات کار استفاده می‌کنند، هنوز روی کارت‌های ویدئویی استخراج می‌شوند، چرا که این کارت‌های ویدئویی برای محاسبات عددی پیچیده بسیار مناسبند. قیمت بیت‌کوین، در یک حباب اقتصادی، به افزایش قیمت سکه‌های دیگر نیز انجامیده است. بنابراین کارت‌های گرافیک پیشرفته‌ی انویدیا در دسترس نیستند؛ همراه با قیمت‌هایی که سر به فلک می‌کشند و کارت‌هایی که خیلی زود از بین می‌روند. آخرین کارت‌های انویدیا به درایورها متصل شده‌اند _‌نرم‌افزاری که سخت‌افزار را اجرا می‌کند‌_ و هر موردی را که به استخراج ارزهای رمزنگاری‌شده مرتبط باشد، شناسایی و مسدود می‌کند. و درست مثل چیزی که در مورد هارددیسک‌ها وجود داشت، به کارت گرافیکی‌های دست دوم هم اعتباری نیست که خراب نشوند. تقریباً هر سرویسی که بتواند محاسبات عمومی را انجام دهد، بلافاصله توسط استخراج‌کنندگان رمز‌نگاری شلوغ می‌شود. سیستم‌های ادغام مداوم (CI)، کد منبع برنامه‌ی کامپیوتری را برداشته و بعد از هر تغییری، مجدداً بازسازی‌اش می‌کنند، تا امکان آزمایش سریع تمام تغییرات وجود داشته باشد. قبلاً بعضی از خدمات عمومی CI، برای پروژه‌های کوچک، ردیف رایگان ارائه می‌دادند. اما استخراج‌کنندگان رمزارز، با استخراج رمزارزها از CPU، این سرویس‌ها را به اسپم (هرزنامه) بدل می‌کنند. یکی از مهندسان خدمات CI گفت: «اگر مثلاً ما تیم 20 نفره‌ای داشتیم که روی خدمات CI‌مان کار می‌کرد، حداقل 50 درصدشان را جابجا می‌کردیم و به مبارزه‌ی تمام‌وقت با استخراج‌کنندگان اختصاص‌شان می‌دادیم. و این یک روند کند نیست، بلکه سرعتش هر روز در حال بالا‌رفتن است.» تمرکز‌زدایی از ارزهای رمز‌نگاری‌شده، هدررفت عملی منابع است تا بدین‌ترتیب دولت را بی‌اعتماد کرده و جلوی صدور ارز از سوی آن را بگیرد. اما از آنجایی که ارزهای رمزپایه، به عنوان ارز عمل نمی‌کنند، تنها چیزهای بی‌ارزشی به حساب می‌آیند که برای فروش و تعویض با پول واقعی به کار روند. سیستم شما، مقدار نامحدودی از هر‌آنچه را که دور بریزید، هدر خواهد داد، و انگیزه‌ی سرقت را از هر منبعی که افراد دیگر برای تبدیل به پول ازش استفاده کرده‌اند، فراهم خواهد کرد. ارز رمز‌نگاری‌شده، باعث بیرون‌کشیدن دی‌اکسید‌کربن و خروار‌خروار زباله‌ی سمی الکترونیکی می‌شود، و سخت‌افزار محاسبه‌ی اساسی را که می‌تواند برای اهداف تولیدی استفاده شود، غیر قابل استفاده می‌کند. و در صورت انجام‌شدن محاسبات عمومی بر روی آن، تمام چیزهایی را که افراد بخواهند با دنیا به اشتراک بگذارند، از بین می‌برد. ارزهای رمزپایه‌ی غیرمتمرکز، تمسخر سایپربانکی از سرمایه‌داری بی‌قاعده هستند. آنها به صورت طراحی‌شده، تخریب فاجعه‌بار منابع جهانی محسوب می‌شوند. طراحان تنها به دنبال منابع تازه‌ای برای مصرف مخرب و هدردادن‌شان هستند. تنها هدف کاربردی ارزهای رمزپایه، ادامه‌ی ایده‌های منحصر‌به‌فرد بیت‌کوین است که با امید‌بستن به حدس و گمانه‌زنی‌های درآمدی جواب نمی‌دهد. ارز‌های رمز‌پایه، از هر نوعی که باشند، شکلی از زباله‌اند. و تنها راه متوقف‌شدن این زباله‌ها، توقف روند تولید این ارزهاست.