چشم طمع چین به معادن افغانستان

تحلیلگران هشدار داده‌اند که چین ممکن است خود را با طالبان همسو کرده و تلاش کند از عناصر نادر خاکی و معادن افغانستان بهره‌برداری نماید.

خانم «شمیلا خان» مدیر بدهی بازارهای نوظهور در AllianceBernstein می‌گوید: شورشیان طالبان دسترسی به منابعی پیدا کرده‌اند که برای جهان می‌تواند خطرناک باشد. افغانستان در اواخر هفته با تصرف کابل به عنوان پایتخت و کاخ ریاست جمهوری به دست گروه شبه نظامی اسلام‌گرا افتاد. پس از تصمیم بایدن، رئیس جمهور آمریکا برای خروج نیروهای آمریکایی از افغانستان، طالبان به پیشروی‌های خود ادامه داد و بهپیشرفت‌های حیرت آوری در میدان نبرد دست یافت و تقریبا کل خاک این کشور اکنون تخت کنترل این گروه تروریستی است. خانم خان افزود: اگر چین بخواهد با طالبان متحد شود جامعه بین المللی باید این کشور (چین) را تحت فشار قرار دهد.

عناصر نادر خاکی افغانستان

براساس گزارشی که در مجله خبری دیپلمات به نقل از «احمد شاه کتاوزی» دیپلمات سابق سفارت افغانستان در واشنگتن منتشرشده، ارزش معادن و فلزات نادر خاکی در افغانستان بین ۱ تریلیون تا ۳ تریلیون دلار در سال ۲۰۲۰ تخمین زده شده است. گزارش سازمان خبری آمریکا، «د هیل» در اوایل سال جاری ارزش آنرا حدود ۳ تریلیون دلار اعلام کرده بود.

خانم «خان» روز سه شنبه به Squawk Box Asia وابسته به CNBC گفت: تحت یک ابتکار بین المللی باید اطمینان حاصل شود که اگر هرکشوری موافقت نماید مواد معدنی افغانستان را به نمایندگی از طالبان بهره برداری و استخراج کند فقط در شرایط بشر دوستانه که حقوق بشر و حقوق زنان در آن شرایط محفوط بماند می‌تواند ای نکار را انجام دهد.

خوانش تند و خشن طالبان از اسلام به این معنی است که حقوق زنان قبل از سرنگونی رژیم آنها در سال ۲۰۰۱ توسط آمریکا محدودشده بود. به گفته «کتاوزی» افغانستان دارای عناصر نادر خاکی مانند لانتانیوم، سریوم، نئودیمیوم و رگه های آلومینیوم، روی، جیوه و لیتیوماست. عناصر نادر خاکی در همه چیز از لوازم الکترونیکی گرفته تا وسایل نقلیه برقی و ماهواره ها و هواپیماها استفاده می شوند.

خانم «خان» می‌گوید: اگر چین قصد دارد با طالبان متحد شود تا به آنها کمک اقتصادی نماید، باید تحت فشار قرار گیرد تا این کار را تحتشرایط بین المللی انجام دهد. او یک روز پس از تسلط شبه نظامیان طالبان بر این کشور در پاسخ به سوالی درباره انگیزه تجاری پشت توافق چین با طالبان با توجه به تریلیون‌ها دلار عناصر نادر خاکی در این کشور اشاره کرد.

چین برای نقش آفرینی در افغانستان آماده است؟

تنها چند ساعت پس از تصرف افغانستان توسط طالبان و تسلط این گروه بر کشور مذکور سخنگوی وزارت خارجه گفت: پکن آماده همکاری دوستانه با افغانستان است. سخنگوی وزارت خارجه این کشور در کنفرانس مطبوعاتی روز دوشنبه گفت: با احترام کامل به حاکمیتافغانستان و اراده همه جناح های موجود در این کشور، چین تماس و ارتباط خود را با طالبان افغانستان حفظ کرده و در پیشبرد و ترقیتوافقات سیاسی افغانستان نقش سازنده ای ایفا می نماید. به گفته او طالبان در موارد متعددی گفته که منتظر مشارکت چین در بازسازی و توسعه افغانستان است.  «هوآ» گفت: ما آماده هستیم تا به توسعه همسایه خود و همکاری دوستانه با افغانستان بپردازیم و نقش سازنده‌ای در برقراری صلح و بازسازی افغانستان ایفا نماییم.

در اواخر ماه جولای قبل از آخرین حمله طالبان در سراسر افغانستان، وزیر خارجه چین با هیاتی به ریاست برادر رئیس کمیته سیاسیطالبان افغانستان در تیان‌جین دیدار کرد.

به نظر می رسد رسانه های دولتی چین در روزهای اخیر عقاید مشابهی را به وزارت خارجه انعکاس داده اند. گلوبال تایمز در ۱۵ آگوستمقاله ای را به نقل از کارشناسان چینی منتشر کرد و اعلام داشت: گمانه زنی ها مبنی بر اینکه چین ممکن است نیروهای نظامی برای پرکردن خلا و جای خالی نیروهای آمریکایی اعزام کند کاملا بی اساس است.

با این حال این روزنامه زیر نظر دولت خاطرنشان کرده که این کشور می تواند در بازسازی و توسعه پس از جنگ افغانستان مشارکتداشته باشد و پروژه ها را تحت طرح Belt and Road Initiative پیشنهاد شده توسط چین پیش ببرد. طرح BRI یک طرح سرمایه گذاریزیرساختی برای ساخت راه آهن، جاده، دریا و سایر مسیرهاست که از چین تا آسیای  مرکزی، آفریقا و اروپا امتداد دارد.

تسلط چین بر عناصر نادر خاکی جهان

چین بر بازار عناصر نادر خاکی جهان تسلط دارد. به گفته سازمان زمین شناسی آمریکا حدود ۳۵ درصد از ذخایر جهانی عناصر نادرخاکی در چین قرار دارد که بیشترین حجم ذخایر در جهان است. این مرکز اعلام کرد: این کشور همچنین یک ماشین معدنی است که در سال ۲۰۱۸ بالغ بر ۱۲۰ هزار تن یا ۷۰ درصد کل عناصر نادرخاکی را تولید کرد درحالی که آمریکا در همان سال تنها ۱۵ هزار تن عناصر نادر خاکی تولید کرده بود.

ذخایر آمریکا نیز در مقایسه با چین کمتر است. آمریکا در مجموع ۱.۴ میلیون تن ذخیره دارد در حالی که ذخایر این عناصر در چین ۴۴میلیون تن اعلام شده است. چین در جنگ تجاری خود با آمریکا در سال ۲۰۱۹ از عناصر نادر خاکی به عنوان تهدید استفاده کرد و بهره برد زمانی که پکن تهدید بهقطع عرضه این مواد به آمریکا کرد.

براساس اعلام سازمان زمین شناسی آمریکا در سال ۲۰۱۹ زمانی که این کشور آسیایی ۸۰ درصد از نیازهای آمریکا را تامین و اینمیزان را به آمریکا صادر می کرد به شدت به چین برای تامین نیاز خود وابسته بود.