غریب‌نوازی فرهنگی، چیزی که در آن تخصص داریم!

برای درک بهتر آنچه گفتیم، مصداقی حقیقی خواهیم آورد. چندی پیش، سفیر کره جنوبی در ایران، گفته بود ما معروف‌ترین سریال‌ها را به ایران می‌آوریم تا آن‌ها با فرهنگ ما آشنایی پیدا کنند، ضمن آنکه از طریق صنعت سریال‌سازی، فرهنگ و تمدن خود را تبلیغ می‌کنیم و از همین مسیر هم ایرانی‌ها به فرهنگ و تمدن ما نزدیک شدند. همین حالا، پلتفرم‌های «فیلیمو» حدود ۱۴۰ سریال و بیش از دو برابر این تعداد، فیلم سینمایی دوبله شده و زبان اصلی کره ای در ژانرهای مختلف برای نمایش قرار داده شده است. تلویزیونِ ملیِ ایران هم تاکنون حدود ۱۰ سریال کره‌ای را بیشتر در ژانر  تاریخی، تخیلی و پزشکی پخش و در انتشار چندباره تکرارِ آن‌ها نیز فروگذار نکرده است! هرچند پچ‌پچ‌ها از ارزان بودن سریال‌ها و رانتی که در مراودات مربوطه وجود داشته، حرف می‌زنند اما گویا مدیران احساس ‌می‌کردند فضای فرهنگی کره‌ای‌ها بیشتر به فضای فرهنگی ما نزدیک است. در صورتی که با توجه به شاخصه‌های ‌مذهبی، کشورهای آمریکای شمالی یا غرب اروپا به ما نزدیک‌تر هستند. حال همه این‌ها را که در کنارِ نفوذِ گسترده «کی‌پاپ» یا موسیقی پاپ کره‌ای در بازار غیر رسمی ایران و میان نوجوانان ایرانی که بگذارید، به عمق فاجعه پی خواهید برد.

گسترش جهانی فرهنگ کره جنوبی از دهه ۱٩٩۰ تاکنون روی دور تند افتاده است. به بیان دیگر، این روزها نه فقط سامسونگ، ال‌جی و هیوندا که کاراکترهای فیلم و سریال نیز جهان را به یاد کره جنوبی می اندازد. فیلم ها و سریال هایی که بیشتر حاوی مضامین نرم فرهنگی است و برای احیای بافت‌های فکری، فرهنگی، تاریخ نا آشنا و حاشیه نشین کره در جهان می‌کوشد. از درام‌های آمیخته با فرهنگ شرقی و غربی گرفته تا رمزگشایی‌های تازه از تاریخ که تاثیر بسیاری در نحوه دیده شدن تاریخ فرهنگ و سیاست در کره جنوبی از چشم جهانیان دارد. گویی کره‌ای‌ها کاملا یاد گرفته‌اند با انواع برنامه‌های تبلیغی و بازاریابی برای توسعه جهانی تلاش ‌کنند.

پس از اظهارات وزیر امور خارجه، بسیاری از کاربران با شوخی به این نکته پرداختند که اگر سریال‌های کره‌ای پخش نشود، رسانه ملی کلا خالی مانده و کف‌گیرش به ته دیگ می‌خورد. این طنزِ تلخی است که ما نه می‌توانیم پا به پای کشوری که یک هشتم ‌ایران هم مساحت ندارد، سریال تولید کنیم و نه می‌توانیم تمرکز را از بازار محصولات‌شان برداریم! در این راستا، چندی پیش مدیر کل تأمین رسانه صداوسیما به «شهروند» گفته بود که هزینه یک مجموعه ٣٠ قسمتی خارجی از ‌هزینه ساخت یک‎ ‎قسمت از سریال ایرانی کمتر است. در واقع تشکیلِ امپراطوری برای سریال‌های کره‌ای در قابِ تلویزیون ملی ایران به دلیل صرفه‌جویی در هزینه‌های تولید بوده و هست! این جا مجال خوبی است که به معیارهای جدید صدور مجوزهای شبکه خانگی که از سوی دبیر شورای تولیدات حرفه‌ایی صدا و سیما اعلام صده است اشاره کنیم. معیارهایی که بر اساس آن سریال‌های مذهبی چون «شب دهم» میدان می‌گیرند و آثاری چون «زخم کاری» و «قورباغه» برای همیشه در آرشیو باقی خواهند ماند. یعنی مسئولان فرهنگی نه تنها فکری به حال ساخت آثار تاریخی و شناساندن تمدنِ گوهر بار این مرز و بوم به نسل‌های تازه نکرده و حتی از این ظرفیت که هم بار مالی و هم فرهنگی دارد، برای صادرات این آثار به کشورهای دیگر  بهره نمی‌برند( نظیر مسیری که ترکیه و کره پیش گرفته اند)، جلوی تولیدِ آثارِ داخلی که ذره‌ای استانداردهای تولید محتوا را رعایت کرده نیز می‌گیرند تا مخاطب را به کل با آثار داخلی بیگانه، تولیدکنندگان آثار را سرخورده و خانه‌نشین و اذهان جوانان و نوجوانان را به فراگیری و جذب فرهنگ کشورهای دیگر سوق دهند؛ فرهنگ کشورهایی که به لحاظ تاریخی با پهنه گوهر بار ایران قابل مقایسه هم نیستند. جالب آنکه این‌کار دقیقا بسترساز همان ترکیبِ معروفِ «تهاجم فرهنگی» است که حضرات نسبت به آن زاویه و وهم داشتند اما خود سال‌هاست در راستای تحقق آن حال نه برای آمریکا و انگلیس که برای ترکیه، چین، هند و کره جنوبی قدم بر می‌دارند!