بدون تضمین آمریکا توافقی در وین حاصل نمی‌شود

دور هفتم مذاکرات احیای برجام از روز گذشته با حضور طرف‌های باقی مانده در برجام پس از وقفه ای حدودا هفت ماهه به دلیل آغاز به کار دولت سیدابراهیم رئیسی در ایران، مجددا برگزار شد.

نکته جالب در این خصوص رجزخوانی‌های مستمر مقامات ایران و آمریکا به ویژه در وزارت خارجه‌های طرفین در صورت شکست گفت و گوها برای یکدیگر بوده و برخلاف اظهارات سعیدخطیب‌زاده «سخنگوی وزارت خارجه» کشورمان که بارها در جلسات نشست خبری با خبرنگاران مدعی شده که ایران نه پیام رسانه ای به طرف‌های برجام ارسال

می کند و نه پیام رسانه‌ای را می پذیرد، ما شاهدیم که طی یک ماه گذشته در هر دو وزارت خارجه ایران و آمریکا هر دو سخنگو در حال رد و بدل کردن پیام‌های رسانه ای و پاسخ به آنها بوده اند. با چنین چشم اندازی وزیر خارجه دولت سیزدهم همزمان با ورود علی باقری کنی به سالن مذاکرات هتل کوبورگ وین، یادداشتی را به رسانه‌ها ارسال کرد که نشان از متن درخواست‌های ایران در سالن مذاکرات با ۱+۴ و تیم دیپلمات ایالات متحده به سرپرستی رابرت مالی دارد که در خلال یادداشت به تحلیل آن می پردازم.

امیرعبداللهیان در مقدمه یادداشت می نویسد: از شش دور مذاکره فشرده در وین که به دلیل زیاده خواهی و مواضع زیاده خواهانه آمریکا به موفقیت نرسید، اکنون در آستانه شروع دور جدیدی از مذاکرات هستیم. هدف اصلی این مذاکرات احقاق حقوق ملت ایران و رفع همه تحریم‌هاست. تحریم‌هایی که به صورت یک جانبه و فراسرزمینی از سوی آمریکای خارج شده از برجام اعمال گردیده است.

در این پاراگراف ظاهرا جناب آقای امیرعبداللهیان فراموش کرده اند که آقای حسن روحانی رئیس جمهوری پیشین ایران با انتقاد از بسته بودن دست عباس عراقچی مذاکره کننده ارشد وقت ایران در وین به صراحت گفته بود: اگر همین امروز دست عراقچی را بازبگذارند دور پنجم آخرین دور مذاکرات برای احیای برجام خواهد بود و توافق حاصل می شود ولی از آنجا که برخی مخالفان افراطی دولت تدبیروامید احتمال می دادند که توافق در وین ممکن است در مسیر انتخابات ریاست جمهوری خرداد ۱۴۰۰ دورنمای انتخاباتی آنان را حتی به اندازه ای کوچک برهم زند بنابراین مانع از انجام توافق شدند و حتی در دور ششم نیز که دیگر نتیجه آن تاثیری بر سرنوشت انتخابات نمی داشت علت مخالفت‌ها صرفا برای این بود که دولت روحانی با موفقیت در احیای برجامی که خودش آن را رقم زده بود، پاستور را ترک نکند. امیرعبداللهیان سپس ادامه می دهد: آمریکا در هشتم ماه مه ۲۰۱۸ به صورت یک جانبه از برجام خارج شد؛ اقدامی که در سطح بین المللی به عنوان عملی غیرقانونی شناسایی و محکوم گردید. اجماعی بین المللی وجود دارد که این گونه رفتارهای ضد قانونی ایالات متحده، نادیده گرفتن کامل قوانین بین المللی و منشور ملل متحد و در راستای تخریب چندجانبه گرایی و تهدید بزرگی برای صلح و امنیت بین المللی است.

در این بخش تصریح می کنم که امیرعبداللهیان درست می گوید و این دولت ترامپ بود که به صورت غیرقانونی از برجام بدون هیچ منطقی خارج شد ولی آنچه که وزیرخارجه دولت رئیسی آشکارا بر رویش سرپوش می گذارد همراهی و همکاری همه جانبه جریان سیاسی مطبوع وی با ترامپ برای خروج از توافق هسته‌ای است و رسانه‌های مثلا انقلابی آن نهاد نظامی که با پول‌های کلان دروغ سازی‌های تاریخی از برجام به راه انداختند و معتقد بودند که برجام ۱۱۷ حق مسلم هسته‌ای را از ایران سلب کرده است.

وزیر خارجه دولت سیزدهم ادامه می دهد: علی رغم روی کار آمدن دولت جدید ایالات متحده، نه تنها تمام تحریم‌های غیرقانونی و یک جانبه پا بر جا مانده است، بلکه سیاست اعمال تحریم علیه ایران تداوم یافته است.

پر واضح است که هدف از این اقدامات آمریکا، جلوگیری از بهره مندی ایران، سایر اعضای برجام و جامعه بین المللی از حقوق و امتیازات مصرح در برجام و قطعنامه ۲۲۳۱ شورای امنیت ملل متحد است. البته دولت‌های سه کشور اروپایی طرف برجام، علی رغم غیر قانونی و غیر قابل قبول دانستن این رویکرد آمریکا، در عمل با سکوت و بی عملی خود، با آن رویکرد همراهی کرده اند. اقدامات مخرب ایالات متحده و همراهی سه کشور اروپایی، برجام را ناکارآمد کرده است و همه مزایای اقتصادی این توافق را برای ایران از بین برده است. اینها واقعیات تلخ چند سال گذشته است که باید چراغ راهی برای آینده باشد.

البته در اینجا هم امیرعبداللهیان تمام واقعیات تلخ وضعیت موجود را روایت نمی کند و به مخاطب خود

نمی گوید چه کسانی در داخل کشور برای مخالفت با قطعنامه ۲۲۳۱ دور هم جمع شده و تصمیم گرفتند تنها یک هفته پس از امضای برجام تقویم آزمایشات موشکی کشورمان را دستکاری کرده و در اولین فرصت ممکن در راستای نشان دادن اقتدار مدنظرشان به آزمایشات موشکی روی آورند و هنگامی که شورای عالی امنیت ملی با تصمیم آنها مخالفت کرد با فشار به صداوسیما ترتیب یک آزمایش موشکی با تصاویر آرشیوی را به صورت زنده داده و آن آبروریزی رسانه ای در سطح جهان را به راه‌انداختند.

وزیر خارجه دولت رئیسی سپس می افزاید: تداوم رویکرد تخریبی دولت ترامپ در دولت فعلی آمریکا، این سؤال جدی را ایجاد کرده است که آیا دولت آمریکا واقعاً اراده‌ای برای اجرای تعهدات خود دارد و آیا آماده است تا از سیاست‌های شکست خورده قبلی دست بردارد؟ پاسخ به این سؤال با توجه به رویکرد و اقدامات ایالات متحده در ماه‌های گذشته، دشوار به نظر نمی رسد.

البته در اینجا هم ظاهرا امیرعبداللهیان فراموش کرده که کدام مثلا روزنامه نگار ارزشی و مکتبی در کدام مثلا روزنامه انقلابی که لیدر تمام جریان رسانه ای مطبوع جناب وزیرخارجه فعلی کشورمان است طی مقاله ای برای ترامپ نوشت: اگر عقل داشته باشی از برجام خارج می شوی!  

امیرعبداللهیان سپس در این یادداشت ادامه می دهد: هیچ کس نمی تواند جدیت و حسن نیت ایران را در پایبندی به تعهدات کامل زیر سؤال ببرد. در پی خروج غیر قانونی آمریکا و وضع تحریم‌ها، ایران با حسن نیت از انجام اقدامات جبرانی خودداری کرد و با توجه به درخواست اعضای باقی مانده برجام و اتحادیه اروپا به عنوان هماهنگ کننده توافق هسته ‌ای، به توقف اجرای تعهدات خود در چارچوب برجام متوسل نشد تا از این طریق سایر اعضای برجام بتوانند شرایط منفی ناشی از خروج آمریکا را جبران کنند. با این حال با توجه به استمرار این  وضعیت غیرسازنده و پس از یک سال صبر راهبردی، به دلیل افزایش تحریم‌های ایالات متحده و نیز عدم پایبندی سه کشور اروپایی به تعهدات، برای ایران چاره ای باقی نماند جز این که از حقوق خود وفق بندهای ۲۶ و ۳۶ برجام استفاده کند و اجرای بخشی از تعهدات خود را به صورت مرحله ای از هشتم ماه مه ۲۰۱۹ متوقف سازد.

وی افزود: با عدم تغییر وضعیت و در فقدان اقدامی مؤثر از سوی طرف‌های ذیربط برجام و با توجه به سابقه تأسف بار ایجاد شده، مجلس شورای اسلامی ایران قانون «برنامه اقدام راهبردی لغو تحریم‌ها و حفظ منافع ملت ایران» را در تاریخ دوم دسامبر ۲۰۲۰ تصویب کرد. این قانون دولت را مکلف کرد که در صورت تداوم عدم پایبندی اعضای برجام به تعهد خود، اجرای تمامی تعهدات داوطلبانه ایران ذیل برجام به تدریج متوقف شود مگر این که سایر طرف‌های برجام تعهدات کامل خود را در عمل به اجرا در آورند.

البته امیرعبداللهیان انگار به دلیل مشغله شغلی فراوان انگار فراموش کرده که حتی برخی از نمایندگان همین مجلس انقلابی فعلی مصوبه هسته ای شان را مغایر با منافع ملی خواندند و وقتی دولت روحانی معتقد بود که این مصوبه برای آمریکایی‌ها به اولتیماتوم تعبیر خواهد شد و وضعیت را به سوی بحران حاد فعلی سوق می دهد دبیر انتصابی شورای عالی امنیت ملی بدون هماهنگی با رئیس آن شورا که منتخب ۲۴ میلیون نفر از ملت ایران بود آن شاهکار بیانیه را ارائه داد تا عملا عباس عراقچی در دورهای پنجم و ششم صرفا برای چاق سلامتی با دیپلمات‌های خارجی مامور شده به وین راهی اتریش شود و کار دیگری جز احوالپرسی با هزینه از جیب مردم ایران برای انجام دادن نداشته باشد.

امیرعبداللهیان در این قسمت از یادداشت مسیر پیش روی ایران در مذاکرات فعلی وین را تشریح کرده و می‌افزاید: جمهوری اسلامی ایران علیرغم تمامی بدعهدی‌های غرب در برجام، مجدداً به منظور نشان دادن حسن نیت و با هدف غایی لغو تحریم‌های یک جانبه و غیرقانونی، اکنون آماده گفت وگوی نتیجه محور برای دستیابی به «توافق خوب» با ۱+۴ می باشد. جمهوری اسلامی ایران ایران در این راه «حسن نیت» و عزم جدی داشته و دارای اراده لازم برای رسیدن به یک توافق خوب در وین می باشد.

وی ادامه می دهد: در چارچوب این فرایند، هرگز نباید فراموش کرد که آمریکا عامل اصلی ایجاد وضعیت فعلی است. در چهار سال گذشته، کاخ سفید برای از بین بردن برجام از هیچ تلاشی فروگذار نکرد و این ایران بود که تمام توان خود را برای زنده نگاه داشتن این توافق به کار بست. آنچه که در شش دور مذاکرات قبلی برای ایران آشکار شد این است که ایالات متحده هنوز درک درستی از این واقعیت ندارد که بدون رفع همه تحریم‌هایی که علیه ملت ایران در دوران پس از خروج این کشور از برجام اعمال کرده است، راهی برای بازگشت به برجام ندارد.

البته انصاف حکم می کرد که امیرعبداللهیان بگوید برای همین حفظ برجام محمدجواد‌ظریف چه بلاها که برسرش نیامد و چه اتهاماتی که متوجه اش نگردید و چه پرونده سازی‌هایی که برایش ایجاد نشد و شاید امیرعبداللهیان آنقدر غرق در نوشتن جملات انقلابی خود در یادداشت مذبور بوده که یادش رفته سری هم به دکان انصاف خویش بزند! وزیرخارجه دولت رئیسی باز ادامه می دهد: قطعنامه ۲۲۳۱ شورای امنیت سازمان ملل متحد از همه کشورهای عضو می خواهد «اقداماتی که ممکن است برای حمایت از اجرای برجام مناسب باشد، از جمله با انجام اقداماتی متناسب بر اساس برنامه اجرایی مندرج در برجام و این قطعنامه، از اقداماتی که اجرای تعهدات ذیل برجام را تضعیف می کند بپرهیزند». امیرعبداللهیان از اینجا به بعد شروطی را که مرسوم است دیپلمات‌ها در اتاق مذاکره از آن رونمایی کرده و بر سرش چکش بزنند را در قالب اهداف ایران منتشر می کند و ادامه می دهد: هدف اصلی مذاکرات پیش رو باید اجرای کامل و مؤثر برجام و با هدف عادی سازی روابط تجاری و همکاری‌های اقتصادی پایدار با جمهوری اسلامی ایران باشد. بدیهی است برای بازگشت به برجام، ایران باید بتواند به طور کامل از لغو تمامی تحریم‌ها منتفع شود. ایران آمادگی دارد تا در صورت ارائه تضمین، بررسی خسارات و لغو مؤثر و قابل راستی آزمایی تحریم‌ها، اقدامات جبرانی خود را متوقف کند.

وی می افزاید: بازگشت احتمالی آمریکا به برجام مورد توجه ما نخواهد بود مگر این که تضمین‌هایی ارائه گردد که تجربه تلخ گذشته تکرار نخواهد شد و شرکای اقتصادی ایران بتوانند با اطمینان خاطر وارد تعاملات اقتصادی پایدار و بدون نگرانی با ایران شوند.

این پاراگراف امیرعبداللهیان تقریبا جان کلام یادداشت وی است که کار را برای نخبگان ژورنالیست و سایر فعالان عرصه سیاست خارجی تمام می کند. در واقع وزیرخارجه دولت رئیسی با تمام شانتاژهای رسانه ای رسانه‌های ثروتمند آن نهاد نظامی و یار دوازدهم همیشگی شان چون صداوسیمای میلی به راه انداخته اند که هدف از سفر به وین لغو تمام تحریم‌هاست با زیرکی هرچه تمام تر اعلام می کند که مذاکرات وین به سرانجامی نخواهد رسید چون آمریکای بایدن به صراحت اعلام کرده هیچ تضمینی درباره خروج مجدد به ایران نمی دهد در نتیجه بازگشت ایالات متحده به برجام مورد توجه ایران نخواهد بود. طبیعی هم هست که اگر بایدن به ایران تضمین دهد باید فاتحه وی و دموکرات‌ها را برای انتخابات ریاست جممهوری سال ۲۰۲۴ در مقابل جمهوری خواهان و پاچه دریده ای چون ترامپ از همین الان بخوانیم. و نیز کابوس بازگشت مجدد نتانیاهو به عرصه قدرت در اسرائیل ناشی از احیای برجام و ساقط شدن دولت نفتالی بنت احتمالا آخرین کابوسی است که پیرمرد بیمار ساکن در کاخ سفید می خواهد در خواب شبانه رویت کند و هجوم اعراب حاشیه خلیج فارس به کمپ دیوید با اشک و ناله که چرا ما را به ایران فروختی و ده‌ها بدبختی این مدلی که به مزاح عرض می کنم باید برای شرکت در مراسم ختم رئیس جمهور کهن سال و فرتوت آمریکا ناشی از سکته قلبی از همین الان پیراهن مشکی خود را جهت پوشیدن و شرکت در مراسم خاکسپاری آماده کنیم. بنابراین پرواضح است آنچه را که ما می دانیم، امیرعبداللهیان نیز می داند و بر آن صحه می گذارد.  وزیر خارجه دولت رئیسی سپس ادامه می دهد: آنچه که در مذاکرات آتی مشخص می باشد این است که ایران با حسن نیت وارد مذاکرات می شود تا به یک توافق خوب برسد انا درخواست‌های فرابرجامی را نخواهد پذیرفت و جمهوری اسلامی ایران در مورد موضوعات فراتر از برجام وارد مذاکره نخواهد شد. امیرعبداللهیان ادامه می دهد: مایلم مجددا تأکید کنم که این فرصت، پنجره ای نیست که تا ابد باز بماند و آمریکا و سه کشور اروپایی می بایست به خوبی این را درک کنند. جمهوری اسلامی ایران در کنار تلاش متین، قوی و فعال دیپلماتیک برای لغو تحریم‌های ظالمانه ایالات متحده، هم زمان برنامه مؤثری برای خنثی سازی تحریم‌ها و در سایه برنامه توسعه پایدار اقتصادی کشور دارد.

البته ما هم مانند امیرعبداللهیان می دانیم که این پنجره مذاکرات تا ابد باز نخواهد بود و از آنجا که توافق برجام با توجه به نبود حسن نیت از سوی ایران و آمریکا بازنخواهد ماند و نیز دو طرف هم نمی خواهند آشکارا بر سر مسئله اتمی با یکدیگر وارد نزاع اسنپ بک در شورای امنیت شوند در نهایت از همین الان بر روی توافق موقت کار خواهند کرد که نه منفعت اقتصادی برای ایران در پی دارد و نه آمریکا را به برجام بازمی گرداند و صرفا در راستای تسهیل کار بازرسان آژانس بین المللی اتمی در تهران صورت می گیرد و بس. در واقع به نحوی که با وصله و پینه کاری نه سیخ برجام بسوزد و نه بوی کباب شدن ایران از تحریم‌های ذیل فصل هفتم شورای امنیت و آمریکا از غنی سازی بالای  ۷۰ درصد تهران، به راه بیفتد.

امیرعبداللهیان ادامه می دهد: بی تردید تهران به همان میزان که متعهد به عدم انحراف برنامه صلح آمیز هسته ای خود است، متعهد به حفظ و صیانت از دستاوردهای دانشمندان و صنعت هسته ای صلح آمیز خویش نیز می باشد و علیرغم تحریم‌های غیر قانونی و غیر انسانی، نیز دست از توسعه همه جانبه کشور در عرصه‌های صنعتی، تجاری، دریانوردی، فضایی، دفاعی، علم و فناوری، رشد فزاینده اقتصادی و …برنخواهد داشت.

اینجا هم امیرعبداللهیان کار را برای مذاکرات دیپلمات‌ها در سالن جلسات هتل کوبورگ وین به سبک بیانیه خوانی‌های سعیدجلیلی قبل از رفتن به اتقاق گفت و گو تمام کرده و با ادبیاتی پوپولیستی خطوط قرمز ایران را به طرفین یادآوری می کند و ادامه می دهد: وما معتقدیم توافق ممکن و در دسترس است اگر اراده سیاسی طرف‌های مقابل نیز در عمل وجود داشته باشد.

همان اگری که گفتند با کاشتند دانه خرمایی در چشم برهم زدنی نخلی پربار از خرما رویید.و در نهایت جمع بندی وزیر خارجه دولت رئیسی از یادداشت دیروز خود که برای رسانه‌ها ارسال کرد اینچنین است: علیرغم بدعهدی‌های غرب و بی اعتمادی به رویکرد و سیاست‌های غیر سازنده کاخ سفید، جمهوری اسلامی ایران با «اراده واقعی» و «حسن نیت» در دور جدید مذاکرات وین تلاش خواهد کرد به «توافق خوب»، پایدار و قابل راستی آزمایی موثر در حوزه لغو تحریم‌ها دست یابد. تیم مذاکره کننده هسته ای جمهوری اسلامی ایران با برخورداری از حسن نیت و جدیت و منطق مذاکراتی تامین کننده منافع و حقوق ملت ایران در وین و در میز مذاکرات فعالانه حضور دارد. من و‌همکارانم نیز به پشتیبانی کامل از تیم مذاکره کننده و مذاکره کننده ارشد آقای دکتر باقری که دارای تجربه بالای مذاکراتی در این موضوع است، مشغولیم و در صورت لزوم با همتایان خود رایزنی بیشتری خواهم داشت. این پاراگراف آخر از جمع بندی سخنان وزیرخارجه رئیسی را جهت قضاوت به افکار عمومی ارجمند می سپارم چراکه حوصله تفسیر درباره «اراده واقعی» ، «حسن نیت» و «توافق خوب» را ندارم و اصلا شاید بهتر است که در این باره «روزنامه نگاران زرد» قلم فرسایی کنند چون کار بنده نیست.