درس‌های ۲۰۲۱ برای فعالان بازار کریپتو

درس پنجم: «معامله‌گران خرد» قدرت دارند

از زمان تولد و اولین شتاب‌گیری چشمگیر بیت کوین در پایان سال ۲۰۱۷، فضای دنیای کریپتو،  به فضای «غرب وحشی» در فیلم‌های کابوی شبیه است؛ یک بازار غیرقابل تنظیم با سودهای کلان هزاران سرمایه‌گذار خرد را جذب کرد، اما نه سرمایه‌گذاران نهادی که به محیط امن‌تر و کنترل شده‌تری نیاز داشتند. اوضاع در پایان سال ۲۰۲۰ تغییر کرد، زمانی که پول نهادها، سرمایه شرکت‌ها و سرمایه‌گذاران بزرگ به سمت بازار ارزهای دیجیتال - به عنوان ذخیره‌ای بهتر از هر دارایی دیگر در زمان همه‌گیری و تورم فزاینده- سرازیر شدند. این نه تنها به معنای شناخت، بلکه دستکاری بازار نیز بود. سرمایه‌گذاران بزرگ دانش، ابزار و مهمتر از همه سرمایه کافی برای سوق دادن بازار به سمت و سوی مورد نظر خود را دارند.

در ابتدا خرده فروشان هرگز قادر به مبارزه با حرفه‌ای ها نبودند. اما در ابتدای سال ۲۰۲۱، جامعه آنلاین سرمایه گذاران در انجمن گفتگوی آنلاین «ردیت» (Reddit) گرد هم آمدند و نیروی مهم را تشکیل  دادند تا فشار و حرفه‌ای‌های «وال استریت» را کاهش دهند. در همین پیوند بود که هزاران سرمایه‌گذار منفرد، قیمت سهام فروشگاه‌های ویدیویی GameStop (NYSE:GME) را افزایش دادند و فروشندگان کوتاه‌مدت وال‌استریت را به دام انداختند. این گونه بود که سرمایه گذاران حرفه‌ای با زیان های سنگینی مواجه شدند.

اگرچه این داستان نمادین در بازار سهام اتفاق افتاد، اما شباهت‌های زیادی با فضای کریپتو دارد، جایی که سرمایه‌گذاران خرد، هنوز توسط صندوق‌های سرمایه بزرگ و مدیران ثروت آموزش‌دیده و مجهز آنها «پول احمقانه» تلقی می‌شوند. با این حال، به نظر می رسد که وقتی «معامله‌گران خرد» متحد می‌شوند، شانس برنده شدن‌شان نیز ازفایش می‌یابد.

درس چهام: چیزهای رایگان و آسان، پر مخاطره هستند

برنامه‌های سرمایه‌گذاری رایگان و محبوب مانند Robinhood (NASDAQ:HOOD) منابع مالی وسوسه‌انگیزی برای توده‌ها، به ویژه برای نسل‌های جوان سرمایه‌گذاران جدید به ارمغان آورد. اپلیکیشن «رابین‌هود» (Robinhood) بدون کمیسیون و با استفاده آسان، با مأموریت «ابهام زدایی از امور مالی برای همه» عرضه شد. این امر، تجارت را ساده‌سازی و بازی‌سازی کرد و باعث شد کاربران نسبتاً جوان و بی‌تجربه به انجام معاملات نامحدود و روزانه روی بیاورند؛ چیزی که متخصصان سرمایه‌گذاری هشدار دادند نباید بدون دانش انجام شود.

این ایپلیکیشن تنها در سال ۲۰۲۱، دو برابر بیشتر از ۵ سال گذشته کاربر جدید جذب کرد. اما ماه‌عسل آن دیری نپایید؛ این برنامه به دلیل ناتوانی در نظارت بر خدمات خود مانند برنامه شناسایی مشتری، به دلیل ارائه اطلاعات نادرست و گمراه کننده در مورد انواع مسائل مهم، و برای خاموش شدن سیستم در هنگام خرابی‌های شدید بازار که منجر به زیان های گسترده می‌شود، خشم گسترده ای را برانگیخت. یک دانشجوی ۲۰ ساله حتی پس از اینکه موجودی حساب «رابینهود» او به منفی ۷۳۰ هزار و ۱۶۵ دلار کاهش یافت،  خود را کشت.

رابینهود در سال ۲۰۲۱، از سوی سازمان تنظیم مقررات صنعت مالی (FINRA) با جریمه تاریخی ۷۰ میلیون دلاری مواحه شد. دلیل این محکومیت «شکست های نظارتی سیستم و آسیب قابل توجهی که میلیون‌ها مشتری متحمل شدند» اعلام شد. در این میان، فضای کریپتو این درس را گرفت که هیچ چیز آنطور که به نظر می رسد نیست. یک بازی در ابتدا ممکن است ساده به نظر برسد اما ماهیت پیچیده دنیای سرمایه‌گذاری، همواره پابرحا می‌ماند. 

درس سوم: بازیکنان کنترل بازی را به دست می‌گیرند

سال‌هاست که گیمرها مخاطب ایده‌آلی بوده‌اند: آنها مبالغ هنگفتی را برای دارایی‌های درون بازی خرج می‌کنند که هرگز واقعاً به آنها تعلق نداشت. توسعه‌دهندگان بازی‌های آنلاین کسانی بودند که سود می کردند و تمام حقوق مالکیت را در کنترل خود داشتند. اما همه چیز با بلاک‌چین، NFT و یک مدل کاری غیرمتمرکز برای کسب درآمد شروع به تغییر کرد و صنعت چند میلیاردی بازی‌های آنلاین  را متحول کرد. اکنون گیمرها این حق را دارند که واقعاً دارایی‌های درون بازی خود را داشته باشند و برای انجام یک بازی، جوایز ارز دیجیتال دریافت کنند. بازیکنان همچنین توانایی واقعی تجارت دارایی‌های درون بازی را در بازارهای داخل و خارج از بازی به دست آوردند. بازی‌های توکن‌شده با امکان واگذاری مالکیت و کنترل دارایی‌های درون بازی به گیمرها، جریان جدیدی از درآمد را برای گیمرها ایجاد کردند.

درس دوم: اینفلوئنسرها تعیین‌کننده‌اند

سکه‌های میم دیگر شوخی نیستند. چیزی که زمانی فقط یک سرگرمی عجیب و غریب به نظر می‌رسید، در سال ۲۰۲۱ به یکی از سودآورترین دارایی های رمزنگاری تبدیل شد. نماد Dogecoin (DOGE) از روز اول سال بیش از ۱۴۷۰۰ درصد رشد کرد و در ماه می رکورد زد. سکه رقیب آن یعنی شیبا اینو (SHIB) در همین مدت بیش از ۵۸ هزار درصد افزایش یافت(SHIB) همچنین سال را با افزایش ۱۰۲۵ درصدی دیگر در پاییز ادامه داد. این افزایش نفس‌گیر تا حدود زیادی به خاطر یک مرد مجرد امکان پذیر بود: ایلان ماسک. مدیر عامل تسلا  و اسپیس‌ایکس به طور مرتب یک یا آن سکه میم را در توییت‌های خود تأیید می‌کرد و باعث نوسانات شدید و فوری قیمت آنها می‌شد. اینگونه بود که یک اینفلوئنسر با پایه ۶۷ میلیون فالوور و بازار ارزهای دیجیتال بسیار واکنش‌گرا، سفته‌باز و احساسات محور یک کوکتل قدرتمند ایجاد کرد که به یک پدیده «میم‌کوین» تبدیل شد. در سال ۲۰۲۱ برندهای معتبر تجاری، رفته‌رفته شروع به پذیرش میم‌کوین‌ها به عنوان وجه پرداخت برای کالاهای خود در سراسر جهان کردند، آن‌ها حتی تجزیه و تحلیل‌های بلاک‌چین‌های معتبر را در گزارش های رمزنگاری خود گنجاندند.

درس یکم : تمرکز به جایی نرسیده است

بیش از یک دهه پیش بیت‌کوین با ایده تبدیل شدن به نوع جدیدی از پول متولد شد: کاملا دیجیتالی، غیرمتمرکز و عاری از کنترل دولت‌های ملی یا واسطه ها. یک «پروتکل منبع باز» قرار بود توسط کاربران آن در سراسر جهان کنترل شود. ۱۲ سال بعد، واقعیت چیز دیگری بود. در اواخر بهار سال ۲۰۲۱، سیل تاریخی در استان سیچوان چین، تعدادی از مزارع استخراج بیت‌کوین را ویران کرد و حدود ۲۰ درصد ضرر «هش» برای استخراج کنندگان بیت‌کوین چینی به همراه داشت. در آن زمان، منطقه سیچوان به تنهایی بیش از ۵۰ درصد از کل قدرت بیت‌کوین را انباشته می‌کرد. با این اتفاق، قیمت بیت کوین به ۲۹ هزار دلار کاهش یافت. چند ماه بعد، دولت کمونیستی چین، جنگ صلیبی را علیه همه ارزهای دیجیتال - به جز ارز دیجیتال ملی خود که توسط بانک مرکزی صادر شده بود- آغاز کرد. استخراج‌کنندگان بیت‌کوین چین را ترک کردند، تمرکز قدرت «هش» تقسیم و پراکنده شد و تعادل سالم‌تری را بازیابی کرد. با این حال، وابستگی بیت کوین به عوامل بزرگ خارجی به پایان نرسیده است؛ «نهنگ‌» های شرکتی و سازمانی به بازارهای ارزهای دیجیتال  هجوم آوردند و انواع صندوق‌ها و شرکت‌ها بیت کوین را خریداری کردند تا سرمایه خود را از تورم محافظت کنند.

از آنجا که همیشه این نهنگ‌ها هستند که بازار را کنترل و الگوهای قیمتی را ایجاد می‌کنند، برای سرمایه‌گذاران کوچک و منفرد، تمرکز صرفاً به معنای آسیب‌پذیری بیت کوین و مخاطره بیش‌تر دستکاری بازار است.

باید مراقبت باشید

سال ۲۰۲۱ سال بزرگی برای فضای ارزهای دیجیتال به خصوص از نظر پذیرش بوده است. با این حال، این بازار ۲/۳ تریلیون دلاری آنقدرها هم که برای تازه واردان به نظر می رسد، معصوم و بی‌خطر نیست. این بازار مانند هر بازار مالی دیگری است که سازندگان، تکان دهنده‌ها و ریسک‌های خاص خود را دارد. بنابراین برای هر تازه واردی، داشتن تصویری روشن از بازار ارزهای دیجیتال بسیار مهم است.