آمادگی مناطق نفت‌خیز برای تولید ۳ میلیون بشکه نفت تا پایان ۱۴۰۰

علیرضا دانشی با بیان اینکه برنامه پنج ساله در مناطق نفت‌خیز جنوب، با وجود تحریم‌های ظالمانه، مشکلات متعدد مالی و جذب نشدن نیروی جوان در سال‌های گذشته، برای رسیدن ظرفیت تولید نفت خام کشور (PGC) تدوین شده و انتظار داریم با روش‌هایی همانند تهاتر نفت و جذب سرمایه‌گذاری، افزون بر نگهداشت افت تولید سالانه در حدود ۵۰۰ هزار بشکه، تولید را حدود ۳۰۰ هزار بشکه در روز نیز افزایش دهیم، اظهار کرد: البته خاصیت این هدف‌گذاری آن است که حتی اگر به اهداف نهایی افزایش تولید نرسیم، چون تلاش سازمان مضاعف خواهد شد، حتماً بخشی از این افزایش تولید محقق می‌شود.

وی افزود: برای این برنامه، تعمیر بیش از ۵۰۰ حلقه چاه و حفاری بیش از ۲۰۰ حلقه چاه برنامه‌ریزی و مقرر شده ظرفیت نمک‌زدایی و خطوط لوله تا ۳.۴ میلیون بشکه در روز افزایش یابد که کاری بسیار دشوار و سنگین است. در صورت تأمین منابع، ان‌شاءالله این برنامه‌ها به مرور به اجرا درخواهند آمد. این برنامه با در نظر گرفتن شرایط تحریم، تدوین شده و محاسبات مالی آن در حال انجام است.

به گفته او از سویی با توجه به درصد بالای افت تولید مخازن، یکی از هدف‌گذاری‌های مهم این برنامه در نظر گرفتن منابع گازی مستقل برای مخازن نفتی شرکت ملی مناطق نفت‌خیز جنوب است. هم‌اکنون ۱۲ میدان شرکت ملی مناطق نفت‌خیز جنوب، تحت تزریق گاز با هدف نگهداشت تولید قرار دارد، اما در شرایط فعلی حجم بسیار ناچیزی به این میدان‌ها در حال تزریق است.

مدیرعامل شرکت ملی مناطق نفت‌خیز جنوب با بیان اینکه افت طبیعی مخازن ما حدود ۵۰۰ هزار بشکه در سال است که رقم کمی نیست. ما باید ضمن حفظ تولید موجود، آن افت را جبران کنیم. اکنون صحبت ما مبتنی بر جبران این افت، برای رسیدن به سقف تولید ۳ میلیون بشکه در روز است، گفت: افت تولید قبلاً ۴۰۰ هزار بشکه اعلام می‌شد اکنون افت بیشتر شده، چون سه سال است که تزریق مناسبی در مخازن ما انجام نمی‌شود.

دانشی در پاسخ به این سوال که آیا طرح ۲۸ مخزن تداوم خواهد داشت؟ اظهار کرد: این طرح با انجام اصلاحاتی دنبال می‌شود. نسبت به قراردادها و تعهدات دولت قبل پایبند خواهیم بود و با انجام اصلاحاتی و به‌صورت جدی‌تر از قبل، این طرح‌ها را دنبال می‌کنیم، ‌ زیرا اینها تعهدات کشور است. در همین سه ماه هم که از شروع مسئولیت ما می‌گذرد، پیشرفت طرح ۲۸ مخزن به علت همکاری با پیمانکاران و سازندگان از جمله در تأمین کالا و تأمین اسناد مالی بهبود یافته است. این را هم اضافه کنم که در این پروژه‌ها، با مشکلات مختلفی از جمله‌ اولویت‌بندی، اجرای پروژه‌ها و مدیریت آنها مواجه هستیم.

وی ادامه داد: بالاترین اشکال هم نحوه اجرا و مدیریت اجرایی آنها بوده است. در شرکت ملی مناطق نفت‌خیز جنوب از ساختارهای مرتبط با توسعه برخوردار هستیم، در حالی که بر اساس طرح ۲۸ مخزن، ساختار مدیریتی مجزایی تعریف شده که ایراد بزرگی است و سبب بی‌انگیزگی مجموعه و کندی کار شده بود.

وی با بیان اینکه تعهدات شرکت ملی مناطق نفت‌خیز جنوب در مقابل پیمانکاران پابرجاست و آنها را دنبال خواهد کرد. گفت:تاکنون ۲۵ پروژه به پیمانکاران واگذار شده که از بین آنها سه پروژه نرگسی، کبود و لالی آسماری در ۶ ماهه نخست سال ۱۴۰۱ به‌صورت کامل به بهره‌برداری می‌رسد. مابقی این پروژه‌ها که راه‌اندازی آنها در سال‌های ۱۴۰۲ و ۱۴۰۳ برنامه‌ریزی شده، دارای پیشرفتی حداکثر تا ۳۴ درصد هستند. تاکنون ۲۵ پروژه به پیمانکاران واگذار شده که از بین آنها سه پروژه نرگسی، کبود و لالی آسماری در ۶ ماهه نخست سال ۱۴۰۱ به‌صورت کامل به بهره‌برداری می‌رسد.

مدیرعامل شرکت ملی مناطق نفت‌خیز جنوب افزود: مابقی این پروژه‌ها که راه‌اندازی آنها در سال‌های ۱۴۰۲ و ۱۴۰۳ برنامه‌ریزی شده، دارای پیشرفتی حداکثر تا ۳۴ درصد هستند از آنجا که پیشرفت تعدادی از این پروژه‌ها با کندی همراه است، مقرر شده با تغییر ساختار درون مناطق نفت‌خیز جنوب و بازتوزیع نیروهای درون سازمان کارفرمایی، به پروژه‌ها سرعت داده شود، همچنین کارگروه‌هایی مانند کارگروه مالی و کالا برای پایش و بررسی حل مشکلات این پروژه‌ها تشکیل شده تا به‌صورت ریشه‌ای نسبت به شناسایی و برطرف کردن مشکلات پروژه‌ها اقدام شود. افزون بر پروژه‌های مذکور، مذاکرات با سرمایه‌گذاران خارجی نیز در حال نهایی شدن و واگذاری پروژه است. با اجرای این پروژه‌ها، افزون بر نگهداشت توان تولید این شرکت به میزان ۳۰۰ هزار بشکه در روز، افزایش تولید نیز به همین میزان هدف‌گذاری شده است.

دانشی با بیان اینکه از اهداف دیگر این طرح می‌توان به فعال‌سازی تولیدکنندگان داخلی کالا و شرکت‌های پیمانکاری حوزه نفت و گاز اشاره کرد، زیرا در قراردادهای منعقده، بر استفاده حداکثری از کالا و خدمات ایرانی به‌عنوان یکی از ملزومات اجرای پروژه‌های طرح نگهداشت و افزایش تولید، تأکید شده است، همچنین با اخذ مجوز از شورای اقتصاد، ۴ درصد از هزینه اجرای پروژه‌ها، به مسئولیت‌های اجتماعی اختصاص خواهد یافت، گفت: در سال‌های گذشته و به‌دلیل شرایط تحریم، تولید نفت در شرکت ملی مناطق نفت‌خیز جنوب به مقدار مورد نظر نبوده است، اما خوشبختانه برای انجام مأموریت و رسیدن به سقف تولید نفت مورد نظر شرکت ملی نفت ایران، مشکلی نداریم و در کمترین زمان ممکن اقدام خواهیم کرد.

به گفته او، برای رسیدن به این هدف، مشکل اساسی شرکت ملی مناطق نفت‌خیز جنوب در بخش تأسیسات و فرآیندهاست که برای تمامی آنها پروژه تعریف شده و مستلزم حمایت مالی است و هر زمان که اعلام شود، قادریم به سقف مورد نظر برسیم.

وی در پاسخ به این سوال که توان تولید فعلی شرکت ملی مناطق نفت‌خیز جنوب چه میزان است؟ گفت: توان تولید ما اکنون حدود ۳ میلیون بشکه است که البته تحقق کامل آن به مقداری زمان نیاز خواهد داشت. شرکت ملی مناطق نفت‌خیز جنوب برای تولید ۳ میلیون بشکه تولید نفت تا پایان امسال آمادگی دارد. با توجه به مشکلات تأمین منابع مالی در سطح شرکت ملی نفت ایران، چند سیاست اصولی از سوی مناطق نفت‌خیز جنوب در حال پیگیری است که شامل ایجاد تعادل و رابطه سیستماتیک با پتروشیمی‌ها، به‌عنوان یکی از مشتریان اصلی گاز غنی، مایعات، میعانات و نفتای ما در مناطق نفت‌خیز جنوب می‌شود که این مذاکرات آغاز شده تا در طرح‌های مشترک توسعه میدان‌هایی که خوراک آنها را تأمین می‌کنند، از سوی پتروشیمی‌ها تأمین منبع شود.

 وی ادامه داد: هم‌اکنون یک طرح حدود ۵.۵ میلیارد دلاری برای توسعه ۱۵ میدان گازی مستقل آماده شده است، ضمن اینکه طرح جمع‌آوری گازهای مشعل (فلر) منبع بسیار خوبی برای پتروشیمی‌هاست. دو پروژه با اعتباری بالغ بر ۱.۲ میلیارد دلار از سوی پتروشیمی بیدبلند و پتروشیمی مارون در حال انجام است که ان‌شاء‌الله ثمره آن در آینده نزدیک دیده خواهد شد.

به گفته مدیرعامل شرکت ملی مناطق نفت‌خیز جنوب مورد دیگر، سیاست اجرای پروژه‌ها و تأمین ملزومات در مقابل تهاتر نفت است و خوشبختانه این سیاست نیز به‌خوبی در حال پیگیری است که به بخش‌هایی از آن اشاره می‌کنم. در پازنان برای توسعه میدان در مقابل تهاتر نفت به ارزش حدود ۲۰۰ میلیون دلار با اجرا از سوی پیمانکاران داخلی در حال مذاکره‌ایم که منتظر تصویب آن برای واگذاری به پیمانکار هستیم. در مارون بنگستان نیز موافقت اصولی برای توسعه میدان در مقابل تهاتر نفت به ارزش حدود ۲۰۰ میلیون دلار صورت گرفته که پیگیری عقد قرارداد در حال انجام است. در شادگان هم توسعه میدان با سرمایه‌گذاری یک میلیارد دلار در حال نهایی‌سازی است.

طبق اعلام وزارت نفت، دانشی با بیان اینکه در بازسازی دکل و تأمین تجهیزات نیز مذاکرات خوبی در قالب تهاتر انجام شده که ان‌شاءالله به‌زودی به مرحله قرارداد می‌رسد. اظهار کرد: در دیگر میدان‌های کمتر توسعه‌یافته و دارای ریسک نیز طرح‌های توسعه برای جذب سرمایه‌گذاران در حال تدوین است و مناطق نفت‌خیز جنوب از تمامی سرمایه‌گذاری‌ها با اولویت تهاتر نفت استقبال می‌کند. در بازسازی دکل و تأمین تجهیزات نیز مذاکرات خوبی در قالب تهاتر انجام شده که ان‌شاءالله به‌زودی به مرحله قرارداد می‌رسد. در دیگر میدان‌های کمتر توسعه یافته و دارای ریسک نیز طرح‌های توسعه برای جذب سرمایه‌گذاران در حال تدوین است و مناطق نفت‌خیز جنوب از تمامی سرمایه‌گذاری‌ها با اولویت تهاتر نفت استقبال می‌کند.

وی با اشاره به ضریب بازیافت مخازن در مناطق نفت‌خیز جنوب، گفت: ضریب بازیافت مخازن، متغیر است. در برخی مخازن همچون آسماری و اهواز، بسیار عالی و از نرم جهانی بیشتر است و در برخی دیگر مناسب نیست. ما باید با واقعیت مخازن روبه‌رو شویم و تلاش کنیم آن را ارتقاء دهیم. برای نمونه، در مخزن اهواز بنگستان که ضریب بازیافت به‌شدت پایین است، با توجه به محدودیت تأمین گاز، در تلاش برای تزریق آب به آن هستیم که طرح آزمایشی آن نتیجه مناسبی داشته است.

مدیرعامل شرکت ملی مناطق نفت‌خیز جنوب در خصوص طرح‌هایی در بخش ازدیاد برداشت در مناطق نفت‌خیز جنوب در حال اجراست، گفت: طرح پایلوت تزریق آب در مخزن بنگستان میدان اهواز، به‌عنوان نخستین طرح تزریق آب در میدان‌های نفت‌خیز جنوب می‌تواند افق تازه‌ای را در کنار تزریق گاز باز کند. هدف این طرح، رسیدن به تزریق ۵۰ هزار بشکه آب در روز است. این طرح در بخش مطالعاتی، مرحله شبیه‌سازی و اجرا، در مرحله تست‌های تزریق‌پذیری قرار دارد که با موفقیت به پایان رسیده و با اجرای آن، می‌توانیم شاهد ضریب بازیافت ۱۵ تا ۲۰ درصدی باشیم که عدد مناسبی است. در صورت موفقیت تزریق آب، طیف وسیعی از مخازن بنگستان می‌توانند کاندیدای تزریق آب باشند.

دانشی ادامه داد: طرح تزریق CO۲ در مخزن آسماری میدان رامین، افزون بر پروژه‌های تزریق گازهای هیدروکربوری که بیش از چهار دهه است در مناطق اجرا می‌شوند، تزریق گازهای غیرهیدروکربوری نظیر دی‌اکسید کربن نیز در برنامه مطالعاتی و امکان‌سنجی مناطق قرار دارند. مطالعه جامع میدان رامین بر مفید بودن تزریق دی‌اکسید کربن تأکید دارد و فاز آزمایشگاهی این پروژه، به‌تازگی به پایان رسیده است. گام بعدی، امکان‌سنجی و طراحی تأسیسات روسطحی پروژه و بررسی اقتصادی طرح است. در صورت موفقیت‌آمیز و اقتصادی بودن، ظرفیت جدیدی به تولید و ذخایر مناطق نفت‌خیز جنوب اضافه می‌شود.

وی با بیان اینکه طرح تزریق گازهای هیدروکربوری با هدف فشارافزایی که بیش از چهار دهه است در ۱۲ میدان از میدان‌های مناطق نفت‌خیز، تزریق گاز انجام می‌شود گفت که حدود نیمی از نفت درجای مناطق تحت تأثیر این پروژه‌هاست و تقریباً نیمی از تولید این شرکت نیز از میدان‌های تزریق گاز است. با توجه به تراز منفی گاز در سال جاری، همچنین کمبود گاز برای تزریق در سال‌های گذشته، پروژه‌های تزریق گاز مناطق، همواره با بخشی از ظرفیت خود فعال بوده و در صورت تأمین نشدن گاز مورد نیاز برای تزریق، ‌بخش قابل توجهی از ذخایر این شرکت هرزروی خواهد داشت.

او ادامه داد: تزریق هوشمند آب در مخزن آسماری میدان بینک که با توجه به مجاورت میدان بینک با خلیج فارس و مناسب بودن تزریق هوشمند آب در این میدان در فاز غربالگری، فاز مطالعاتی در حال انجام است. مطالعه جامع این میدان، گزینه تزریق آب هوشمند را مناسب تشخیص داده و فاز آزمایشگاهی نیز به‌تازگی به پایان رسیده، ضمن اینکه آب مناسب برای تزریق با بیشترین امکان تولید نفت نیز شناسایی شده است.

مدیرعامل شرکت ملی مناطق نفت‌خیز جنوب با بیان اینکه شرکت ملی مناطق نفت‌خیز جنوب، هیچ مانعی در زمینه حمایت از ساخت داخل ندارد و تلاش ما معطوف به رفع ضعف‌ها و خلأهای موجود در این بخش با نگاه تقویت و توسعه فعالیت‌های آنهاست گفت: باید اعلام کنم که هم‌اکنون بیش از ۷۰ درصد کالاهای مورد نیاز شرکت ملی مناطق نفت‌خیز جنوب بومی‌سازی شده است و برای بخش باقی‌مانده نیز که بیشتر مشتمل بر تجهیزات تأسیساتی همچون ماشین‌آلات دوار است، مطالعاتی هم به‌منظور استفاده از روش‌های جایگزین در برنامه‌های ما قرار دارد. تمام ظرفیت کاری در این مسیر با هدف استفاده از پیمانکاران و سازندگان داخلی است و تمام قد از آنها حمایت خواهیم کرد، ضمن آنکه قوانین کشور نیز در این مسیر قرار دارد.

دانشی ادامه داد: افزون بر آن با توجه به ظرفیت گسترده صنعت نفت، از سرمایه‌گذاری خارجی هم حمایت می‌کنیم و در بخش‌هایی مذاکرات در حال انجام است. در زمینه ساخت داخل، چند فعالیت به شکل هم‌زمان در حال انجام است و به‌زودی قرارداد ساخت رشته تکمیلی ۱۵ هزار پامی که از مسائل حساس در کشور برای حفاری چاه‌های پرفشار کشور به‌شمار می‌رود، با شرکت‌های داخلی امضا می‌شود تا برای نخستین بار به این تولید در کشور دست یابیم. در کنار آن و با توجه به نیاز صنعت نفت به لوله‌های بدون درز، ساخت و توسعه آن در برنامه‌ریزی‌های شرکت ملی مناطق نفت‌خیز جنوب قرار دارد و افزون بر این موارد، همواره از توانایی مراکز علمی، پژوهشی و دانش‌بنیان استفاده خواهیم کرد و محدودیتی در این زمینه نداریم.

به گفته وی طبق بررسی‌های انجام‌شده، امکان جذب فناوری‌های جدید و بومی شده تا ظرفیت سالانه ۱۰۰۰ میلیارد تومان، در مناطق نفت‌خیز وجود دارد. این فناوری‌ها عمدتاً در حوزه تجهیزات و کالاست. حدود ۷۵ درصد از کالاهای قرارداد زیرسطحی مرتبط با چاه، یعنی حدود ۱۲ هزار قلم کالا تاکنون بومی شده است. نیازهای مناطق در حوزه بومی‌سازی فناورانه احصا شده و بخش قابل توجهی از آنها از طریق ظرفیت ایجادشده از سوی معاونت علمی و فناوری ریاست جمهوری و با استفاده از شرکت‌های دانش‌بنیان تأمین خواهد شد.

او ادامه داد: افزون بر آن، مناطق نفت‌خیز جنوب حدود ۱۰۰۰ میلیارد تومان پروژه در قالب طرح‌های پژوهشی فناوری‌محور با دانشگاه‌ها و مراکز تحقیقاتی کشور دارد که با هدایت درست و سیاستگذاری صحیح، می‌توان انتظار خلق فناوری بومی و جذب آن را در مناطق داشت، ضمن اینکه برنامه‌ریزی‌های لازم برای استفاده از ظرفیت‌های داخلی مناطق از جمله کارگاه مرکزی، آزمایشگاه‌های مرکزی و سایر بخش‌های فنی برای کمک به جریان جذب فناوری انجام شده و به‌زودی پژوهشکده تخصصی نفت و گاز در این شرکت تأسیس خواهد شد.

مدیرعامل شرکت ملی مناطق نفت‌خیز جنوب در پاسخ به این سوال که در طرح پنج ساله برای بازسازی و نوسازی تأسیسات چه برنامه‌ای در نظر گرفته شده است، گفت: خوشبختانه به‌تازگی مجوزی گرفتیم که برای سال آینده ۲۰۰ میلیون دلار در زمینه بازسازی تأسیسات دریافت کنیم.

دانشی همچنین در خصوص برگشت چاه‌های بسته‌شده در زمان تحریم به مدار تولید، اظهار کرد: مشکل جدی وجود ندارد، برخی از چاه‌ها به‌راحتی به تولید باز می‌گردند. درصد چاه‌هایی که با مشکل مواجه می‌شوند، زیاد نیست. تلاش بر این بوده چاه‌هایی بسته شوند که برای بازگرداندن تولید آنها با کمترین مشکل مواجه شویم. مدیریت از سوی کارشناسان شرکت ملی مناطق نفت‌خیز جنوب در این زمینه انجام شده و همواره در این شرکت، نگاه کارشناسی حاکم بوده است.