راه‌اندازی شبکه ملی اینترنت با کمک چین؛ از شایعه تا واقعیت

شبکه ملی اطلاعات طرحی بود که در ابتدا از آن با عنوان اینترنت ملی یاد می‌شد اما با گذشت چند سال و تاکید مسوولان حوزه ارتباطات و فناوری اطلاعات، تا حدودی این نگرانی برطرف شد که بنا نیست حصاری میان شبکه داخلی و اینترنت جهانی ایجاد کند. با وجود این،‌ هنوز هم می‌توان تناقض‌هایی از گفتار مسوولان سیاسی و ارتباطی کشور درباره دیدگاهشان از شبکه ملی اطلاعات پیدا کرد.

برای مثال، محمدجواد آذری جهرمی -وزیر وقت ارتباطات و فناوری اطلاعات- بارها تاکید کرده بود: ما در شبکه ملی اطلاعات دنبال قطع ارتباط با دنیا نیستیم. اگر ایده هر کسی در کشور این باشد که چیزی به اسم «اینترنت ملی» ساخته شود، اصلا از نظر فنی امکان‌پذیر نیست. هیچ‌گاه یک اندیشکده با ظرفیت ۸۰ میلیون فکر از یک اندیشکده با ظرفیت ۸ میلیارد فکر برتر نیست و کسی که دنبال این برود، خیانت است.

در مقابل افراد دیگری ازجمله سیداحمد خاتمی -عضو شورای نگهبان- معتقدند: مسئولان خودشان اعتراف می‌کنند که ۸۰ درصد فضای مجازی در اختیار آمریکا است و این یک واقعیت است. چینی‌ها قبل از دیگران این را فهمیدند و فضای مجازیِ - به تعبیر آنها - «کالیفرنیایی» را به چین راه ندادند. خودشان فضای مجازی بومی ابداع کردند.

یا غلامرضا جلالی -رئیس سازمان پدافند غیرعامل- که بارها به تجربه چین در راه‌اندازی اینترنت ملی اشاره کرده و معتقد است: چین اینترنت ملی خود را سال‌ها است که راه‌اندازی کرده و بستر متناسب با خود را در آن گسترش داده و اگر ما نیز در نهایت بخواهیم اقتصاد، فرهنگ، اقتدار و ارزش‌های خود را حفظ کنیم باید یک نگاه ملی و بومی بر زیرساخت‌های فضای سایبر در تقاطع با همه حوزه‌ها ایجاد کنیم.

اما اکنون و با آغاز فاز اجرایی سند همکاری ۲۵ ساله ایران و چین، برخی تحلیل‌ها و دیدگاه‌ها در فضای مجازی منتشر شده که بعضا نگرانی‌ و سوالاتی را میان کاربران اینترنتی ایجاد کرده که ممکن است الگوهای شبکه‌های داخلی چینی در ایران هم اجرا شود؟

هرچند مسئولان حوزه ارتباطات و فناوری اطلاعات پیشتر هم اعلام کرده‌اند که در تفاهم‌نامه و سند همکاری با چین چنین چیزی وجود ندارد اما اخیرا عیسی زارع‌پور -وزیر ارتباطات و فناوری اطلاعات- هم در اینستاگرام در پاسخ به سوال یکی از کاربران که نوشته بود «ظاهراً قرار است با همکاری و کمک کشور چین، اینترنت ملی شود» گفت که این «شایعات بی‌اساس است.» حال باید دید استفاده از تجربیات چین که در اظهارات برخی مسولان به آن اشاره شده، چطور می‌تواند به برخورداری از تکنولوژی برتر جهانی کمک کند.