طی سه ماه گذشته از سال ۱۴۰۱، «برادران لیلا» از پرتکرارترین نامها در اخبار سینمایی بود؛ از حضور پر از خبر و حاشیه در جشنواره فیلم کن، تا اعلام سازمان سینمایی که به این فیلم پروانه نمایش نخواهد داد. عکسالعملها به این فیلم و حواشی آن همچنان داغ بود تا اینکه روز ۳۰ خرداد، خبر توقیف این فیلم، رسما منتشر و به این ترتیب فیلم «برادران لیلا»، اولین فیلم توقیفی دولت سیزدهم لقب گرفت.
همانطور که قابل پیشبینی بود دولت سیزدهم خیلی زود به سراغ سینما رفت. بعد از معرفی محمدمهدی اسماعیلی به عنوان وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی، او خیلی زود محمد خزاعی را به عنوان رییس سازمان سینمایی انتخاب کرد. خزاعی در دولت محمود احمدینژاد دبیر جشنواره فیلم فجر بود و سال ۱۴۰۰ در لیست پایداری قرار گرفت اما از لیست نهایی اصولگرایان جا ماند و نتوانست به شورای شهر راه یابد و به این ترتیب به سازمان سینمایی رفت. در این دوره، آییننامهای نگارش شد که گرفتن پروانه نمایش داخلی را برای نمایش در جشنوارههای خارجی ضروری میکرد؛ قانونی که به نظر میرسد بیشتر برای این نوشته شده که از حضور فیلمهای غیرهمسو با سازمان سینمایی در خارج از کشور جلوگیری کند! قانونی که در نهایت گریبان فیلم «برادران لیلا» را نیز گرفت و نوید محمدزاده و همسرش را که در حاشیه جشنواره کن رفتاری غیرکلیشهای از خود نشان دادند به محاق برد. چنانچه محمدزاده و فرشته حسینی بعد از جشنواره کن هیچ نوع فعالیت حقیقی و مجازی از خود نشان ندادند. با این حال، مسیری که عوامل این فیلم از زمان پیش تولید تا حضور پرحاشیه در جشنواره کن، پس از اعلام رسمی خبر توقیف و پس از حضور کارگردان در جشنواره مونیخ، پیش گرفتند، بسیاری از اهالی درون سینمایی را نیز دچار تناقض کرده و مقابل این فیلم قرار داده است.
پس از اعلام خبر محرومیت برای «برادران لیلا»، سعید روستایی کارگردان فیلم، در حالیکه در جشنواره کن اعلام کرد به هیچ ممیزی و سانسوری تن نمیدهد، در پستی اینستاگرامی خطاب به سازمان سینمایی وزارت ارشاد نوشت که برای این فیلم خون دل خورده و آقایان از سوزاندن او دست بردارند؛ سطری که به سرعت به تیتر بسیاری از مطالب علیه روستایی بدل شد. در واقع در فضای درون سینمایی نیز یک دوگانگی درباره «برادران لیلا» شکل گرفت و مساله توقیف یک فیلم که همیشه میان اهالی سینما شبیه به دردی مشترک بود و همه یک صدا علیه آن فریاد میزدند، درباره «برادران لیلا» چندان عملی نشد. چراکه بسیاری از سینماگران معتقد بودند که عوامل فیلم از ابتدا به حاشیهها دامن زدند و انگار آگاهانه در مسیر توقیف فیلم خود حرکت کردند درحالیکه با یک مکاتبه و گفتوگوی ساده میتوانستند قائله را ختم به خیر کنند. در همین شرایط، اخیرا بسیاری از سایتهای سینمایی، توجه مخاطب را به سرمایههای مشکوک فیلم جلب کردند. اخباری که از سوی عوامل فیلم نه تایید شده است و نه تکذیب.
دومین فیلمی که موسسه فرهنگی امید اخباراتی از آن حمایت مالی کرده است، فیلم «برادران لیلا»ست. امید اخباراتی توانسته است با ایجاد شرایط مالی مناسب، ستارههای سینمای ایران را همچون نوید محمدزاده، پیمان معادی، ترانه علیدوستی، فرهاد اصلانی، محمدعلی محمدی و سعید پورصمیمی را با یک رسالت اجتماعی گرد هم آورد. شنیدهها حاکی از آن است که سعید روستایی نیز برای ساخت «برادران لیلا»، ۹ میلیارد تومان دستمزد گرفته است. ۹ میلیارد تومان دستمزد یعنی حتی فروش فرضی و ۲۷ میلیاردی این فیلم فقط برای بازگرداندن دستمزد کارگردان خواهد بود. به این خاطر که با سهم سینمادار و حق پخش و تبلیغات تنها سی درصد گیشه به سرمایهگذار یا همان مالک فیلم برمیگردد. با احتساب تورم و دستمزد بازیگران و سایر عوامل احتمالا و دست کم ۳۵ تا چهل میلیارد تومان هزینه این فیلم شده است. یعنی این فیلم باید ۱۲۰ میلیارد تومان بفروشد تا فقط هزینه ساخت برگردد. با تمام این مسائل، توقیف «برادران لیلا» طبق تفسیر خود وزارت ارشاد از قانون، درست نیست و عملکرد این وزارتخانه نسبت به سایر فیلم های مجوزدار نشان میدهد که خود وزارت ارشاد چندان به مجوزهایی که منتشر میکند اعتبار و بها نمیدهد و پای آن نمیایستد پس طبیعی است که فیلمسازان را نسبت به دریافت آن دلسرد کند.
در حالی که مسئولان سازمان سینمایی بر قانونگرایی تاکید و تلاش میکردند توقیف «برادران لیلا» را قانونی جلوه دهند، پستی توسط محمدحسین مهدویان کارگردان سینما درباره عدم اکران فیلم سینمایی «شیشلیک»، سازمان سینمایی را با چالش جدیدی مواجه کرد. محمدحسین مهدویان در بخش اول پست ایستاگرامی خود بخشی از مصاحبه مدیرکل نظارت بر عرضه و نمایش فیلم در مصاحبه با روزنامه اعتماد استناد کرده بود؛ جایی که سهرابی مدیرکل نظارت بر عرضه و نمایش فیلم گفته بود: «برنامه مدیران مربوطه در دولت سیزدهم این است که هیچ فیلمی از جانب سازمان سینمایی و وزارت ارشاد توقیف نشود و از آن جا که رئیس سازمان سینمایی برآمده از سینما و اتفاقاً تهیه کننده سینما هستند، از همان ابتدا بر عدم توقیف فیلمها و کمک به خروج آثار از بلاتکلیفی یا توقیف تاکید داشتهاند.»
سهرابی با طرح این پرسش که «اگر فیلمی مجرای قانونی را طی کرده و استانداردهای داخلی را رعایت کند چرا و به چه دلیل باید دچار مشکل شود؟» گفته بود «ما در سازمان سینمایی در تلاشیم هیچ فیلم و فیلمسازی دچار انسداد نشود...»
مهدویان با استناد به این مصاحبه سوال اساسی خود را مطرح کرد: «اگر این حرف صادقانه است پس چرا فیلم سینمایی «شیشلیک» را که همه مجاری قانونی را طی کرده و یک سال پیش پروانه نمایش گرفته از بلاتکلیفی و به قول خودتان انسداد بیرون نمیآورید.»
مهدویان در این پست تصویر پروانه نمایش قانونی فیلم را هم منتشر کرد تا شک و شبههای باقی نماند. بی توجهی ارشاد به مجوزهای خود پیشتر بر سر اکران نشدن برخی فیلمها در سینماهای حوزه هنری، شهرهای مذهبی و موزه سینما نیز خود را عیان کرده بود. مسالهای که نشان میدهد، نگرانی سازمان سینمایی قانونگرایی نیست و آنها بیشتر به دنبال خاموش کردن صدای کارگردانان غیرهمسو با خودشان هستند تا از این پس از سینمای ایران تنها یک صدا شنیده شود؛ صدایی که حتی به جای کریستن رونالدو هم حرف میزند!
این خبر تکمیل میشود
هشدار جدی پزشکان و متخصصان عفونی
بررسی دو گروه فیکنیوز
مرز حریم خصوصی و عرصه عمومی کجاست؟
اینفوگرافیک