موافقان و مخالفان احیای برجام برای رویارویی در واشنگتن آماده می‌شوند

پولتیکو در مطلبی به قلم نهال طوسی نوشت: با توجه به اینکه واشنگتن و تهران در آستانه بازگشت به برجام هستند، حامیان و منتقدان این توافق، خود را برای رویارویی آماده می‌کنند که یادآور نبرد بر سر توافق اولیه در سال 2015 است. مانند هفت سال پیش، لابی‌ها، فعالان، مقامات خارجی و قانون‌گذاران از همه چیز، از افشای اخبار به رسانه‌های منتخب تا تبلیغات و کمپین‌های نامه‌نویسی، استفاده می‌کنند. این آشفتگی احتمالا در روزهای آینده افزایش خواهد یافت، به خصوص اگر مذاکره کنندگان در وین بتوانند پس از ماه ها مذاکره بر سر شرایط توافق کنند. کاخ سفید می گوید برای این مبارزه آماده است.

در ادامه این مطلب آمده است: برای مثال، روز پنجشنبه، جیمز ریش نماینده ارشد جمهوری‌خواه و عضو کمیته روابط خارجی سنا و منتقد توافق، در توییتی نوشت که ایران جو بایدن، رئیس‌جمهور آمریکا را تحت فشار قرار می‌دهد تا شرایطی را بپذیرد که به آنها اجازه خواهد داد «روند تولید تسلیحات هسته‌ای را سرعت ببخشند». شورای امنیت ملی در اقدامی غیرعادی در توئیتی این ادعا را رد و اعلام کرد: «هیچ کدام از این ادعاها درست نیست. ما هرگز چنین شرایطی را نمی پذیریم.»

یکی از مقامات کاخ سفید روز جمعه بدون اشاره به جزئیات، گفت صحبت در مورد تاکتیک یا استراتژی زود است زیرا هنوز توافقی برای احیای توافق وجود ندارد. این مقام افزود: «در صورت دستیابی به توافق، ما کاملاً آماده هستیم تا از آن به صورت علنی دفاع کنیم. به کنگره، کارشناسان و ذینفعان اطلاع رسانی و با متحدان و شرکای خودمان هماهنگی خواهیم کرد، همانطور که در طول این فرآیند و مطابق با رویکرد خود، به همه اولویت‌های سیاستی‌مان پایبند بوده‌ایم.»

احتمالا این بار رویارویی در مقایسه با سال 2015 و دولت اوباما شدت کمتری خواهد داشت آن زمان دولت به دلیل تلاش برای ایجاد "اتاق فکر رسانه‌ای" در تلاش برای قبولاندن این معامله به مردم مورد تمسخر قرار گرفت. اما مسایل ژئوپلیتیک زیادی با محوریت کنگره مطرح است. قانونگذاران فرصتی برای بررسی توافق احیای برجام خواهند داشت و هرچند کاخ سفید روی وتوی ریاست‌جمهوری به‌عنوان پشتوانه حساب می‌کند، اما اگر قانون‌گذاران آرای کافی داشته باشند، این مسئله می‌تواند در آستانه انتخابات میان‌دوره‌ای بسیار تاثیرگذار باشد.

مذاکرات احیای برجام همچنان ممکن است شکست خورده یا به تعویق بیفتد. ایران به دنبال تغییر در نقشه راه پیشنهادی برای بازگرداندن توافق و ایالات متحده در حال بررسی گزینه‌های مختلف است. گفته می‌شود، پس از یک سال گفتگو، خوش‌بینی قابل‌توجهی بین طرفین وجود دارد. بنابراین نبرد در اتاق‌های فکر، تلویزیون و گفتگوهای آرام در تأسیسات دولتی بار دیگر سخت‌تر می شود. اسرائیل، دولت خارجی که به شدت مخالف توافق هسته ای است، هفته آینده مشاور امنیت ملی خود را به واشنگتن می فرستد تا نگرانی های این کشور را مستقیماً با کاخ سفید در میان بگذارد. در همین حال، مقامات اسرائیلی با مراجعه به رسانه‌ها و علنی کردن نگرانی‌های خود تلاش خواهند کرد به بایدن و دستیارانش ضربه بزنند.

مقامات اسرائیلی حتی این سوال را مطرح کردند که آیا رئیس جمهور و تیمش اساسا از آنچه اسرائیلی‌ "امتیازدهی" به ایران در متن پیشنهادی احیای برجام می‌نامد، خبر دارند؟ این کنایه‌ها باعث خشم افراد داخل و نزدیک به دولت می‌شود، کسانی که هرگونه امتیاز جدید را انکار کرده و می‌گویند رئیس‌جمهور کاملاً در جریان است.

یک مقام کاخ سفید که خواست نامش فاش نشود، روز جمعه گفت: «ما در حال گفت‌وگوهای فشرده و مداوم با اسرائیلی‌ها درباره ایران هستیم. هیچ حامی بزرگتر از جو بایدن برای امنیت اسرائیل وجود ندارد». رهبران اسرائیل این بار احتمالاً نسبت به هفت سال پیش کمتر بصورت علنی اعتراض کنند. در آن زمان نخست‌وزیر وقت بنیامین نتانیاهو برای از بین بردن توافق در نشست مشترک کنگره سخنرانی کرد. دولت کنونی اسرائیل تحت رهبری موقت یائیر لاپید است و این کشور اواخر سال جاری انتخاباتی دیگر را پیش روی خود دارد.

اما مقامات اسرائیلی یک متحد قوی در واشنگتن دارند: کمیته روابط عمومی آمریکا و اسرائیل. طبق گزارش ها، آیپک ده‌ها میلیون دلار در سال 2015 برای از بین بردن توافق اولیه هزینه کرده است. سخنگوی آیپک به برنامه این کمیته در سال جاری به طور مستقیم پاسخ نداد اما گفت که این گروه "نگرانی‌های جدی" در مورد تلاش‌ها برای احیای برجام دارد.

در همین حال، جی استریت، گروه چپ‌گرای طرفدار اسرائیل، قصد دارد حمایت خود را برای احیای این توافق اعلام کند. دیلان ویلیامز، معاون ارشد گروه می‌گوید: ابتدا نقشه راه احیای برجام را بررسی می‌کنیم و اگر چیزی باشد که انتظار داریم، "یک کمپین کامل آماده راه اندازی داریم."

او گفت که این کمپین شامل همه چیز از تماس های تلفنی گرفته تا تبلیغات در رسانه های اجتماعی می شود. هدف این کمپین عمدتاً دموکرات‌های میانه‌رو است که برخی از آنها از توافق در سال 2015 حمایت نکردند، و قانون‌گذاران جدیدی که ممکن است مواضعشان هنوز مشخص نباشد. توافق سال 2015 با ایران بسیاری از تحریم های اقتصادی آمریکا و بین المللی علیه ایران را در ازای محدودیت های شدید برنامه هسته‌ای تهران لغو کرد.

دونالد ترامپ، رئیس جمهور وقت آمریکا، در سال 2018 این توافق را لغو کرد و گفت این توافق از نظر زمانی بسیار محدود بوده است. او تحریم‌های اولیه را مجدداً اعمال و تحریم‌های جدیدی را نیز اعمال کرد. یک سال بعد، پس از اینکه سایر کشورهای طرف توافق نتوانستند او را به کاهش تحریم‌ها متقاعد کنند، ایران شروع به نقض مفاد توافق کرد. اگرچه ایران همواره تاکید کرده است که قصد ساخت سلاح هسته‌ای را ندارد، اما اکنون به این امکان نزدیک‌تر شده است.

همزمان با انجام مذاکرات برای بازگرداندن توافق، ایران به آدم ربایی و سوء قصد علیه آمریکایی ها از جمله جان بولتون، مشاور سابق امنیت ملی در دوران ترامپ متهم شده است. مقامات آمریکایی همچنین در حال بررسی این موضوع هستند که آیا ایران نقش مستقیمی در حمله اخیر به سلمان رشدی، داشته است.

مایکل سینگ، تحلیلگر مؤسسه واشنگتن برای سیاست خاور نزدیک، می‌گوید این تحولات حس واقع‌گرایی بیشتری را در مقایسه با سال 2015 ایجاد کرده است، در آن زمان برخی از حامیان توافق امیدوار بودند برجام باعث تغییرات بزرگ‌تری در سیاست خارجی ایران شود.

سینگ که مدت‌ها به توافق بدبین بود، می‌گوید: «دولت اکنون واقع‌گراتر است. من فکر می کنم آنها اشتیاق کمتری دارند. نمی‌شنوید بگویند این امر روابط ایالات متحده و ایران را متحول می کند. بلکه معتقدم می‌گویند این تنها گزینه ما است.»

در سال 2015، اوباما و دستیارانش کمی عقب نشسته و رسانه‌های اجتماعی و سنتی را تحت فشار گذاشتند تا آنچه را که آنها به عنوان بخش مهمی از میراث سیاست خارجی خود می دانستند، پیش ببرند. دولت بیش از 100 بین اوباما و قانونگذاران جلسه برگزار کرد و در نهایت، تیم اوباما از حمایت کافی در میان دموکرات‌های سنا برخوردار شد و جمهوری‌خواهان نتوانستند در تلاش برای متوقف کردن این توافق، موفق شوند.

یکی از دلایلی که ممکن است این بار در کنگره مطرح شود این است که قانونی در سال 2015 تصویب شد که به آنها قدرت می‌دهد هر گونه توافقنامه ای با ایران را بررسی کند. قانونگذاران استدلال کرده‌اند که قانون بازنگری توافق هسته‌ای ایران یا اینارا، به کنگره این حق را می‌دهد که «توافق برای بازگرداندن توافق» را بررسی کند.

مقامات دولت بایدن در ابتدا با این تفسیر مخالفت کردند، اما در نهایت موافقت کردند هر توافقی که در وین به دست می‌آید را به کنگره اعلام کنند. گفتگوها بین ایران و آمریکا غیرمستقیم بوده و مقامات اروپایی نقش میانجی را ایفا می‌کنند. یکی از سازمان‌های مخالف این توافق بنیاد دفاع از دموکراسی‌ها بود. اندیشکده‌ای جنگ‌طلب که مدت‌هاست با توافق هسته‌ای مخالفت کرده است.

جو دوگرتی، سخنگوی این بنیاد می‌گوید این اندیشکده قصد دارد استفاده خود از پنل ها، نوشته ها و سایر ابزارهای سنتی را افزایش دهد تا به هدف خود مبنی بر عدم بازگرداندن قرارداد 2015 دست یابد. او می‌گوید یکی از استدلال های تحلیلگران این است که آنچه در حال احیاست حتی برجام اصلی نیست، بلکه "یک توافق کوچک‌تر" است.