وزیر اقتصاد: ایران آماده نوسازی روابط اقتصادی با عربستان است

احسان خاندوزی وزیر امور اقتصادی و دارایی و سخنگوی اقتصادی دولت جمهوری اسلامی ایران در گفتگویی مشروح با خبرگزاری "اسپوتنیک" روسیه دیدگاه‌های خود در حوزه تعاملات اقتصادی بین‌المللی ایران را تشریح کرد.

متن کامل سؤالات و‌ پاسخ‌های وزیر اقتصاد و خبرنگار اسپوتنیک را در ادامه می‌خوانید:

سؤال‌: همکاری‌های اقتصادی ایران و روسیه در دوره کنونی به‌ویژه با توجه به تحریم‌های شدید غرب علیه دو کشور چگونه پیش می‌رود و چگونه این تحریم‌ها در همکاری‌های اقتصادی دو کشور دور زده مى‌شود؟

واقعیت این است که ایران و روسیه خیلی پیشتر از اینکه تحریم‌ها علیه دو کشور شروع شود، شرکای تجاری یکدیگر بوده‌اند و در حوزه‌های مختلفی با یکدیگر تعاملات و تبادلات اقتصادی، سیاسی و فرهنگی متفاوت داشته‌اند.

من خاطرم هست (چون من در ترکیب هیئت ایرانی همراه رئیس جمهور بودم) بعد از اینکه ایشان حتی در خصوص تحریم‌هایی که در یک سال اخیر بر روسیه وضع شد، پیش از اینکه این تحریمها شروع شود در جریان سفری که رئیس جمهور ایران به مسکو داشتند، پایه‌های همکاری‌های بلندمدت میان ایران و روسیه را به‌شکل مستحکمی با دو کشور پی‌ریزی کرده‌اند هنگامی که آیت الله رئیسی از دیدار با رئیس جمهور روسیه برگشتند از ایشان سؤال کردم که "ملاقات چطور بود؟".

در حد بسیار زیادی ابراز رضایت کردند که توافقات خوبی طبق آنچه که دو کشور انتظار داشتند در نشست رؤسای جمهور حاصل شده است، بنابراین ارتباطات ما بسته به شرایط تحریمی نبوده است.

اما روشن است که وقتی محدودیت‌های بین‌المللی از طرف نظام سلطه و ایالات متحده علیه کشورهای مستقل وضع می‌شود، حتماً ظرفیت‌های همکاری‌های فی‌مابین این کشورها افزایش پیدا می‌کند و ما هم امیدواریم با توجه به اینکه دولت جدید ایران رسماً دیپلماسی خود را بر محور همسایگی و کشورهای همسو قرار داده است و روسیه یکی از مهم‌ترین و اثرگذارترین اقتصادهای منطقه و جهان است در همسایگی ایران، بتوانیم از این قرابت و نزدیکی رویکرد دو دولت بیشترین استفاده را برای منفعت دو ملت ببریم.

سؤال: تکامل یا یکپارچگی اقتصادی ایران و روسیه و پیوند تجارت بین دو کشور با پول ملی به چه سطوحی رسیده است؟ آخرین آمار حجم تبادلات جاری بین دو کشور چقدر است؟

طبق اطلاعاتی که از گمرک ایران دریافت کرده ام، در 11 ماه سال جاری ایرانی بیش از یک میلیون و 277 هزار تن صادرات به روسیه و دو میلیون و 87 هزار تن واردات ایران از روسیه بوده است که به لحاظ ارزشی اگر تبدیل کنیم، معادل 673 میلیون دلار ارزش صادرات و یک میلیارد و 306 میلیون دلار ارزش واردات است که این عدد نسبت به سال گذشته افزایش داشت.

به جهت اینکه دو دولت اراده جدی برای افزایش مناسبات تجاری و اقتصادی و سرمایه گذاری بین دو کشور دارند، یکی از شرایط و لوازم آن همین مسئله مناسبات پولی است که به آن اشاره کردید و من امروز خوشحال هستم که خدمتتان عرض می کنم به این جهت که کشورهای ثالث نتوانند در روابط اقتصادی ایران و شرکای خود مانع ایجاد کنند، ما ناچار بودیم که نظامات پولی متقابل میان ایران و شرکایش را گسترش دهیم. همانطور که سرمایه گذاران روسی نیازمند ریال بودند و تجار ایرانی نیازمند روبل بودند، ما بتوانیم از ظرفیت پول های محلی استفاده کنیم.

امروز، سیستم های پیام رسان بانکی دو کشور کاملا به یکدیگر متصل شده اند و بانک های دو طرف با ایجاد زیرساخت های قانونی به زودی می توانند نزد یکدیگر گشایش حساب انجام دهند. این اتفاق در ماه های آینده یعنی احتمالا در همین سال 2023 میلادی استفاده از کارت های بانکی شبکه بانکی ایران در روسیه و کشورهای مرتبط و همچنین استفاده از کارت های بانک های روسی در ایران برای تجار، گردشگران و مردم دو کشور با اراده ای که دو کشور نشان داده اند، فراهم خواهد شد.

این ها پیام های بسیار خوبی است مبنی بر اینکه ما در حال کنار گذاشتن موانع بانکی و ارزی بین ایران و روسیه را بر گسترش روابط اقتصادی کنار می گذاریم و می توانیم از یک انسجام بانکی و پولی بیشتری در یک بستر امن برای مبادلات خود استفاده کنیم، بدون آنکه نیاز باشد از سوییفت و سایر پیام رسان های مالی و شبکه های از این دست استفاده کنیم.

سؤال: شرکت راه آهن روسیه در ساخت بخش راه آهن رشت - آستارا در ایران مشارکت فعال خواهد داشت. هزینه این پروژه چقدر است؟ آیا شرکت راه آهن روسیه به تنهایی یا با مشارکت شرکت ایرانی این پروژه را اجرا خواهد کرد؟ شرکت راه آهن روسیه از چه زمانی ساخت این بخش از این پروژه را آغاز می کند و چه زمانی تکمیل می شود؟

آخرین گزارشی که به دست من رسیده است، حاکی از سرمایه گزاری مشترک است، به این معنا که بخشی از هزینه این مسیر از طرف روسیه و بخش دیگر از طرف شرکت ایرانی تامین مالی خواهد شد. ما حتی در وزارت اقتصاد این پیشنهاد را داده ایم که صندوق توسعه ملی ایران با توجه به استراتژیک بودن این پروژه ورود بکند و امیدوار هستیم که بتوانیم صندوق را قانع بکنیم که به عنوان شریک این پروژه اقدام کند.

با توجه به تاکیدی که روسای جمهور هر دو کشور بر بازگشایی این کریدور داشته اند ما امیدوار هستیم قبل از اینکه دولت فعلی ایران دوره چهار ساله خود را به پایان برساند بتوانیم شاهد افتتاح این پروژه باشیم.

سؤال: آیا ایران آماده ارائه پیشنهادهایی به شرکت راه آهن روسیه برای اجرای پروژه های دیگر در ایران است؟ اندازه و ارزش این پروژه ها چقدر ممکن باشد؟

بله، ما چند پروژه دیگر هم با دوستان و طرف های روس خود داشتیم. هم در حوزه راه آهن و هم در حوزه نیروگاهی که در سفر آقای رئیس جمهور به مسکو اینها قطعی شد و مورد توافق قرار گرفت و امیدواریم همه این مجموعه پروژه ها که بخشی از آنها از طریق فایننس در واقع تامین خواهد شد و بخشی هم که تامین مالی آن به عهده طرف ایرانی هست هر چه زودتر مورد بهره برداری قرار گیرد.

سؤال: عضویت ایران در سازمان شانگهای و تلاش فعلی تهران برای پیوستن به گروه کشورهاى بریکس، تا چه اندازه می تواند به رشد اقتصاد ایران و مقابله با تحریم های اقتصادی غرب کمک کند؟ آیا عضویت در سازمان شانگهای و بریکس فرصتی برای گسترش مبادلات اقتصادی با کشورهای اتحادیه اوراسیا می بینید؟

حتما این فرصت برای گسترش روابط اقتصادی ما با کشورهای اوراسیا وجود دارد و اساسا آینده جهان آینده منطقه گرایی و چندقطبی خواهد بود نه یک‌جانبه‌گرایی در اقتصاد جهانی. پیمان های منطقه ای به ویژه با شرکای مهم منطقه ای از جمله شانگهای یا بریکس مواردی هستند که دهه‌های آینده اقتصاد دنیا بر دوش و شانه های این غول های اقتصادی به پیش خواهد رفت. به طور خاص در مورد این دو پیمانی که شما اسم بردید، می دانید که چندین عضو مشترک هم وجود دارد.

سه عضو از پنج عضو اصلی بریکس همان اعضای اصلی سازمان همکاری های شانگهای هم هستند و جمهوری اسلامی ایران به غیر از روسیه و چین با دو عضو دیگر ، یعنی برزیل و آفریقای جنوبی هم روابط خوبی دارد که کمک می کند هم برای منطقه آسیای میانه و هم بین اقتصادها ی نو ظهور که ما بتوانیم قدرت منطقه ای بالاتری را برای تغییر دادن نظم اقتصاد جهانی به نفع اقتصادهای نوظهور در پیش بگیریم.

سؤال‌: منابع اعلام کردند که کشورهای آفریقایی با توجه به تجربه ایران در دور زدن تحریم های غرب برای تسهیل در انجام معاملات مختلف با روسیه به ایران متوسل خواهند شد. ایران در این زمینه چه نقشی وکمکی می تواند داشته باشد؟

ما با توجه به اینکه بیش از ده است که در دور جدید تحریم های ایالات متحده تجربه اداره کردن اقتصاد در ذیل محدودیت های تحریمی را داریم و الان شرکت های ایرانی توانسته اند به بلوغ خوبی برسند که حجم تجارت ما همزمان با فشارهای تحریمی افزایش پیدا کند، کاملا آماده‌ایم که این نقطه نظرات را با سایر شرکای راهبردی در میان بگذاریم.شاید برای شما جالب باشد، ما در سال جاری میلادی میزان صادرات غیر نفتی ما بیش از تمام سال های گذشته بوده است و صادرات نفت ما هم در ماه های اخیر نسبت به سه سال اخیر، بیشتر بوده است بنابراین علی رغم اینکه توانسته‌ایم رکوردهای جدید را در تجارت خارجی و برون‌گرایی و همکاری‌های اقتصادی ثبت کنیم، همچنان اصرار داریم که از ظرفیت های کشورهای همسایه و همسو اگر بتوانیم استفاده کنیم، با سرعت بیشتری خواهیم توانست به رشد اقتصادی ایران کمک کنیم.

سؤال‌: وزیر دارایی عربستان می‌گوید سرمایه‌گذاری‌های عربستان در ایران ممکن است پس از توافق دو طرف خیلی سریع اتفاق بیفتد، آیا حاضرید در عربستان سرمایه‌گذاری کنید و در کشور خود را برای سرمایه‌گذاری به روی ریاض باز کنید؟ و آینده روابط اقتصادى ایران و عربستان را چگونه می‌بینید؟

دولت ما بر اساس سیاست همسایگی کاملا آماده نوسازی روابط اقتصادی با تمام کشورهای منطقه است و تحکیم روابط همسایگی را عامل قوی شدن منطقه‌ می‌داند. ما به لحاظ فناوری‌های جدید مثل نانو و بیو می‌توانیم منبع صادرات و سرمایه‌گذاری باشیم و کشورهایی مانند عربستان هم فرصت تعاملات اقتصادی را خواهند داشت.