رونمایی از پردازنده کوانتومی؛ داستان «مستعان ۱۱۰» دوباره تکرار می‌شود؟

به گزارش فراز، روز ۱۱ خردادماه خبر رونمایی از نخستین محصول الگوریتم پردازش کوانتومی توسط دریادار سیاری در دانشگاه علوم دریایی نوشهر منتشر شد. خبرگزاری تسنیم درباره این محصول نوشت: یکی از کارکردهای این محصول علمی که در حاشیه نشست تخصصی «پردازش کوانتومی» دانشگاه علوم دریایی امام خمینی(ره) نوشهر رونمایی شد؛ سامانه مقابله با فریب در سیستم‌های موقعیت یابی شناورهای سطحی با استفاده از الگوریتم است.

رایانش کوانتومی می‌تواند دنیای محاسبات و پردازش اطلاعات را دگرگون کند و می‌توان آن را یک فناوری انقلابی در صنعت کامپیوتر دانست. با فناوری رایانش کوانتومی می‌توان انجام حجم بسیار زیادی از عملیات‌های محاسباتی را امکان‌پذیر کرد.

ساخت سیستم‌های رایانش کوانتومی قابل‌ استفاده برای انجام محاسبات، سرگرمی و انجام پژوهش‌های علمی، هدف نهایی حوزه پردازش کوانتومی محسوب می‌شود.

به فاصله نه چندان طولانی از انتشار این خبر، واکنش ها به آن آغاز شد. از جمله اینکه محصول رونمایی شده نه تنها هیچ شباهتی با تجهیزات پردازنده کوانتومی ندارد بلکه تنها یک پردازنده معمولی و تجاری است که هر کسی می تواند آن را از بازار تهیه کند.

بر اساس تصاویر منتشر شده پردازنده مذکور عینا شبیه برد الکترونیکی مدل « ZYNQ ZedBoar» از محصولات شرکت DigilentInc است. حتی برخی کاربران فضای مجازی گفته‌اند که از چندین سال با این برد الکترونیکی آشنا هستند و با آن کار کرده‌اند. قیمت این محصول در سایت های فروش ۵۸۹ دلار ذکر شده است.

نکته دیگر هم این است که اساسا شکل و ظاهر پردازنده‌های کوانتومی چیزی کاملا متفاوت با محصولی است که اخیرا رونمایی شده. پردازنده‌های کوانتومی با «کیوبیت» کار می‌کنند و تجهیزات لازم برای ذخیره‌سازی «کیوبیت» کاملا متفاوت از تجهیزات مرسومی است که ما به عنوان ابزارهای الکترونیکی دیده‌ایم.

«کیوبیت» یا «بیت کوانتومی» واحد پایه‌ای پردازش کوانتومی و رمزنگاری کوانتومی بوده و مشابه «بیت» در رایانه‌های کلاسیک می‌باشد: کوچکترین واحد ذخیره اطلاعات و معیاری از مقدار اطلاعات کوانتومی است. یک بیت در کامپیوترهای معمولی در هر لحظه باید یا نشان دهنده صفر یا نشان دهندهٔ یک باشد. یک کیوبیت اما می‌تواند در حالت ترکیب این دو قرار گیرد. یعنی همزمان دارای هر دو حالت صفر و یک باشد.

همین تفاوت هم زمینه تفاوت فاحش ظاهر پردازنده‌های معمول با پردازنده‌های کوانتومی است. بر همین اساس آنچه که در روز ۱۱ خرداد رونمایی شده هیچ شباهتی به یک پردازنده کوانتومی ندارد.

این اتفاق در حالی رخ داده که همچنان بعد از گذشت بیش از ۳ سال ماجرای مستعان ۱۱۰ در افکار عمومی مردم با سوالات بی‌پاسخ فراوانی همراه است. از جمله اینکه چطور یک فرد با یک دستگاه جعلی توانسته اعتماد رده‌های بالای نظامی کشور را جلب کند؟

اکنون نیز ماجرای این رونمایی و واکنش‌های بعدی آن سوالات بیشتری را ایجاد کرده. خصوصا اینکه چرا و چگونه ماجرای مستعان ۱۱۰ درس عبرتی برای این دست اقدامات نشد؟

هر چه هست به نظر می‌رسد که توضیح دانشگاه علوم دریایی امام خمینی نوشهر و شفاف کردن سوالات و ابهامات مطرح شده درباره محصول جدید مورد اشاره ضروری باشد. خصوصا اینکه بی‌پاسخ ماندن این دست سوالات، اصالت و اهمیت دستاوردهای مهم نظامی کشور را هم با ابهام مواجه می‌کند و تبدیل به زمینه‌ای برای تبلیغ و فضاسازی منفی علیه این دستاوردها می‌شود.