توافق‌نامه ایران و قطر برای اعزام نیروی کار؛ فقط نور چشمی‌های دولت اعزام می‌شوند

کمبود نیروی کار متخصص؛ این نگرانی بسیاری از صاحبان صنایع و کسب‌وکارها در ایران است. در همین حال فوج فوج نیروی کار ماهر ایرانی‌ست که مهاجرت می‌کنند و در آن سوی مرزها مشغول به کار می‌شود. حالا هم صحبت از اعزام نیروی کار ایرانی به قطر است.

اخیرا صولت مرتضوی، وزیر کار گفت که با علی‌بن‌سعید بن صمیخ الصمری، وزیر کار قطر برای اعزام نیروی کار تفاهم‌نامه‌ای امضا کردند. آنطور که وزیر کار قطر گفته در حال حاضر 30 هزار ایرانی در قطر شاغل هستند و در حوزه‌های پزشکی، مهانداری، حمل‌ونقل و… نیاز به نیروی کار دارند.

در حالی صحبت از اعزام نیروی کار در حوزه پزشکی شده است که بارها مقامات دولتی از افزایش مهاجرت پزشکان و کمبود نیروی متخصص پزشکی در برخی مناطق کشور گفته‌اند.

پیش از این بارها صحبت از جذب نیروی کار ایرانی در قطر شده بود، اما حالا مقامات ایرانی و قطری اعلام کرده‌اند که این بار با تفاهم‌نامه و سلسله نشست‌هایی آن را به اجرا می‌رسانند.

شوی دوباره سیاستمدران

البته محمد میرانی، عضو هیأت مدیره اتاق ایران و قطر در گفت‌وگو با تجارت‌نیوز می‌گوید این بار هم فقط شوی سیاستمداران است. او می‌گوید: «اعزام نیروی کار ایرانی بارها مطرح شده، اما این موضوع فقط در حد حرف است. حالا هم که برای آن تفاهم‌نامه امضا کرده‌اند.»

میرانی می‌گوید: «از متن تفاهم‌نامه اعزام نیروی کار به قطر، جزئیاتی در دست نیست. بارها برای کسب اطلاع از جزئیات آن پیگیری کردم و پرسیدم که چه کسانی قرار است اعزام شوند؟ نیروی کار کدام حوزه‌ها را قرار است بفرستید؟ به چه صورت اصلا این جابه‌جایی صورت می‌گیرد؟ متاسفانه سفارت هم در جریان این موضوع نیست، یا هم نمی‌خواهد که جزئیات آن را عمومی کند. زمانی‌ هم که جزئیات آن اعلام نشود، یعنی دوباره هم در حد حرف است و اتفاق جدیدی نمی‌افتد.»

مطالعه بیشتر:بشنوید: چرا برق نیست؟/پاسخ به 6 سوال مردم درباره قطعی برق

ایران کمبود نیروی کار ماهر دارد

عضو هیأت مدیره اتاق ایران و قطر می‌گوید: «اگر قرار است نیروی کار ماهر اعزام شود، این ماجرا برای ایران تبعاتی دارد و اشتباه است. همین حالا ایران در برخی حوزه‌ها نیروی کار ماهر کمبود دارد.»

او ادامه می‌دهد: «اگر فقط در حوزه کسب‌وکارها، نیروی کار اعزام شوند، با افزایش هزینه تولید و افت شدید کیفیت محصولات داخلی مواجه می‌شویم. یعنی کسانی که هزینه بسیار زیادی برای آموزش و مهارت دادن آنها شده، حالا دولت می‌گوید که این افراد را به کشور دیگری بفرستیم.»

اعزام نورچشمی‌ها به قطر

میرانی می‌گوید: «ضمن آنکه احتمالا در سایه این تفاهم‌نامه، نورچشمی‌های خود را بفرستند. یعنی روی کاغذ می‌نویسند نیروی کار ولی شما بخوانید اعزام نور چشمی‌های دولت.»

عضو هیأت مدیره اتاق ایران و قطر ادامه می‌دهد: «به دفعات در کشورهای مختلف این اتفاق افتاده است، امیدواریم در قطر اینطور نشود. از روزی که این تفاهم‌نامه امضا شده است، بارها با من تماس گرفته‌اند که از طریق این تفاهم‌نامه به قطر بروند.»

ثبت 3 هزار درخواست ویزا از ابتدای سال

آمار دقیقی از درخواست ایرانیان برای ویزای کار قطر در دست نیست. آنطور که معاون اشتغال وزارت کار گفته سال گذشته 2 هزار ایرانی درخواست اعزام به قطر را داشتند و 500 نفر توانستند مهاجرت کنند. او همچنین گفت بنا بر اعلام طرف قطری، در 6 ماه گذشته 5000 هزار نیروی کار ایرانی درخواست ویزا داشتند که با 500 درخواست موافقت شد. با این حساب از ابتدای سال تاکنون سه هزار ایرانی درخواست ویزا برای مهاجرت به قطر را داشتند که آماری قابل توجه است.

مطالعه بیشتر:پیشنهاد افزایش سن بازنشستگی به ۵۵ و ۵۷ سال

فارغ از شرایط فعلی کشور که منجر به این تعداد درخواست و تمایل به مهاجرت شده است، قطر چندان تمایلی ندارد که به ایرانیان ویزای کار دهد. در حالی‌که همین حالا هم بنا بر آمارهای رصد خانه مهاجرت ایران، 77 درصد جمعیت کشور قطر را مهاجران تشکیل می‌دهند. به عبارتی مهاجران کشورهای دیگر، بازار کار قطر را در دست دارند.

قطر، جذب نیروی کار هندی را ترجیح داد

میرانی، عضو هیأت مدیره اتاق ایران و قطر می‌گوید: «به طور کلی قطر به ایرانیان به سختی ویزای کار می‌دهد. دلیل آن را هم عنوان نمی‌کنند.»

او به تجارت‌نیوز می‌گوید: «ایرانیان فرصت حضور کمتری در قطر دارند؛ چراکه بازار کار در حوزه‌های مختلف در این کشور را مهاجران کشورهای دیگر در دست گرفته‌اند.»

میرانی ادامه می‌دهد: «هندی‌ها بازار کار حوزه فناوری را در قطر به دست گرفته‌اند و کلنی آنها فرصت حضور ایرانیان را نمی‌دهد. بازار حوزه گردشگری را نیز تونسی‌ها و مصری‌ها را در دست دارند. حتی اگه دولت هم اجازه دهد، این کلنی‌ها شرایط را طوری پیش می‌برند که درخواست ایرانیان پس زده شود.»

عضو هیأت مدیره اتاق ایران و قطر می‌گوید: «در حوزه نفت و گاز می‌توانند از نیروی کار ایرانی استفاده کنند، اما قطر به آنها ویزا نمی‌دهند. به جای ایرانیان از هندی‌ها استفاده می‌کنند.»

او در پایان می‌گوید: «در طول پنج سال اخیر شاید پنج هزار ایرانی هم ویزا نگرفتند. برخی از کسانی که ادعا می‌کنند سال گذشته به این کشور مهاجرت کرده‌اند، در واقع از ویزای هایا استفاده کرده‌اند. تاریخ این ویزا هم تمام شود، باید از قطر خارج شوند. این ویزا را برای جام جهانی قطر دریافت کردند.»

مطالعه بیشتر:ضابطان در برخورد با کشف حجاب نیازی به دستور قضائی ندارند

بنا بر داده‌های سالنامه مهاجرت 1401، قطر در لیست کشورهای مهاجرپذیر است. سال 2020 از میان 232 کشور، قطر در جایگاه 31 قرار داشت. همانطور که گفته شد، بخش اعظم جمعیت این کشور را مهاجران تشکیل می‌دهند. در میان کشورهای مهاجرپذیر منطقه، از نظر سهم مهاجران از جمعیت، پس از امارات که مهاجران حدود 88 درصد از جمعیتش را شکل می‌دهند، قطر در رتبه بعدی قرار دارد.

با این تفاسیر اعزام نیروی کار به این کشور مهاجرپذیر چندان کار راحتی نیست. نخست آنکه قطر علی‌رغم اظهارات رسمی در رسانه‌ها، به جذب نیروی کار ایرانی تمایل ندارد و دوم آنکه ایران خود با مشکل کمبود نیروی کار مواجه است. اگرچه معاون توسعه کارآفرینی و اشتغال وزارت کشور گفته که موضوع اعزام نیروی کار نباید منجر به خروج نخبگان شود.