علی اکبر صالحی: جوانان خود را داریم از دست می‌دهیم/ دین در ذهن آنها «دین گریزی» است

 عضو هیئت علمی دانشگاه شریف گفت: انقلاب اسلامی گرچه در بسیاری از حوزه ها موفق عمل کرد اما در حوزه فرهنگی موفق نبود و یکی از علل آن هم این است که ما به چراها پاسخ ندادیم و بخشنامه ای با جوانان برخورد کردیم.

علی اکبر صالحی در هفتمین سالگرد ارتحال آیت الله العظمی موسوی اردبیلی با موضوع «تربیت دینی» که در دانشگاه مفید برگزار شد، با اشاره به فاجعه غزه اظهار داشت: ما کنوانسیون های متعددی داریم از جمله کنوانسیون 1949 ژنو و پروتکل های آن، معاهدات و قوانین جنگی بعد از دو جنگ جهانی که تدوین شده و باید پیاده سازی شود اما موسسات بین المللی مانند سازمان ملل تا زمانی این معاهدات و کنوانسیون ها برای آنها مهم هستند که حافظ منافع قدرت ها باشند. همینکه نوبت به ضعفا می رسد این معاهدات و قوانین رنگ می بازد.

وی افزود: آزادی عملی که غرب به اسرائیل در ارتکاب جنایت غزه داده به دلیل شستن حس گناهی است که قبلا در دو جنگ جهانی قبلی ایجاد کرده بودند. اینقدر دست رژیم صهیونیستی را با زگذاشتند که روی هیتلر و چنگیز و دیگران را سفید کرد.

عضو هیئت علمی دانشگاه شریف در بخش دوم سخنان خود به آیه «ولقد کرمنا بنی آدم» اشاره کرد و گفت: براساس این آیه قرآن کریم، ذات بنی آدم، کریم است اما عده ای در راه حرکت می کنند و عده ای در بیراهه هستند.

وی همچنین علم را دارای شرافت ذاتی دانست و گفت: علم زمانی «لاینفع» می شود که از آن در مسیر ناصحیح استفاده شود مانند علم هسته ای که مفید است اما وقتی تبدیل به بمب می شود «لاینفع» می شود.

وی در بخش سوم سخنان خود به شخصیت آیت الله العظمی موسوی اردبیلی اشاره کرد و اظهار داشت: برای من جای بسی خرسندی است که در آستانه هفتمین سالگرد ارتحال آیت الله موسوی اردبیلی که عالمی واقعا آزادیخواه، عدالتجو و کمال طلب بود، در این همایش حضور یافتم.

وی گفت: بدون تردید بسیاری از محققان تاریخ معاصر ایران و پژوهشگران سیر تحول انقلاب اسلامی در حوزه های مختلف علمی، اجتماعی و مدیریتی از نظرگاه خاص خود به کارنامه پربار آن عالم جلیل القدر خواهند پرداخت. برای نمونه، فعالیت های ایشان در تشکیل و رشد فعالیت های جامعه روحانیت مبارز تهران، عضویت در شورای انقلاب با حکم امام خمینی (ره)، مشارکت فعال در تاسیس حزب جمهوری اسلامی، تصدی ریاست دیوان عالی کشور و نیز نگارش آثار ماندگار در ابواب مختلف فقهی و نیز پیرامون مباحث و موضوعات تفصیلی و اقتصادی می تواند مورد تحقیق و کنکاش پژوهشگران قرار گیرد.

وی گفت: آیت الله موسوی اردبیلی بواسطه تلمذ و شاگردی در محضر اساتیدی چون امام راحل، آیت الله خویی، آیت الله سید محسن حکیم، آیت الله گلپایگانی و آیت الله سید احمد خوانساری همانند پیشینیان خود نسبت به وظیفه و مسئولیت های حساس مرجعیت شیعه به عنوان پناهگاه توده مردم و نیز طبقات مختلف اجتماعی آگاهی داشت.

وی ادامه داد: آیت الله موسوی اردبیلی در ضمن ادای وظیفه در مناصب مهم و جایگاه های کلیدی در نظام جمهوری اسلامی، تربیت و آموزش طلاب روشن اندیش و دانشجویان را وجه همت خود قرار داد.

آقای صالحی بیان کرد: تاسیس دانشگاه مفید و ایجاد محیطی مناسب برای تعامل افکار و تضارب آراء با توجه به سنت اصیل مکتب تشیع مبنی بر دفاع از حریت و آزاداندیشی، بزرگترین خدمت آن مرجع عالیقدر به جامعه علمی و فرهنگی ایران و جهان تشیع و بیانگر فهم دقیق و عمیق آن عالم از مبدا و منشا تحولات علمی در جهان مدرن است.

وی با بیان اینکه آیت الله موسوی اردبیلی بین سنت و مدرنیته می خواهد جمع کند، گفت: او می خواهد از هرچیزی که خوب است کسب فیض کند چه آنچه در سنت است و چه آنچه در دنیای مدرن است.

وی ادامه داد: برخلاف پندار معمول، خاستگاه بسیاری از مراکز و موسسات علمی و پژوهشی اروپا را باید در نهادهای دینی و مذهبی آن قاره جستجو کرد. به عبارت دیگر، دانشگاه ها در غرب برآمده از مراکز سنتی آموزش دینی و موسسات مذهبی است. حتی اساسا رنسانس، علمای دین بودند بعدها که مشکلاتی پیش آمد، کلیسا فقط به چگونگی ها پاسخ می داد و اجازه طرح چرایی ها را نمی داد.

وی با تصریح به اینکه هرآنچه داریم از مکتب الهی ابراهیمی است، گفت: ما نتوانستیم دین را آنگونه که شایسته مقام دین است به جوانان معرفی کنیم و لذا دین در ذهن جوانان ما «دین گریزی» است.

استاد دانشگاه صنعتی شریف اظهار داشت: انقلاب اسلامی در خیلی از حوزه ها موفق بوده است اما در حوزه فرهنگی متناسب با حوزه های دیگر موفق نبوده است. ما جوانان خود را داریم از دست می دهیم. دیگران اذهان آنها را با شیوه های امروزی ربودند چون ما نیامدیم به چراها پاسخ دهیم. بخشنامه ای با جوانان برخورد کردیم. ما بعد از انقلاب از باب مناسک در دین وارد شدیم به جای اینکه از محتوا و مفاهیم وارد شویم.

وی گفت: ما در ایران با یک گسست مواجهیم به این معناکه گویا دانشگاه ها تنها در چارچوب تقابل و معارضه با سنت قابل تعریف می باشد. شاید یکی از دلایل آن واردکردن دانشگاه از غرب به کشور باشد یعنی حوزه تبدیل به دانشگاه نشد.

وی ادامه داد: در دوره عباسیان، ریاضیات، هیئت، نجوم در حوزه های آن زمان تدریس می شد اما از قرن چهارم و پنجم به بعد بویژه از دوره مغول به یکباره این علوم از حوزه های ما دور شد.

وی گفت: طی یک سده گذشته و حتی در کوران مبارزات نهضت مشروطه، افراد به اصطلاح تجدد مآب، نهاد دین و روحانیت را مسبب دورافتادن ایرانیان و مسلمانان از میراث نوین غرب و زمینه ساز محرومیت اهل ایمان از مواهب عقل بشری تلقی می کردند. درحالیکه یکی از معماران اصلی استقرار حکومت قانون در جنبش مشروطیت آیت الله آخوند خراسانی بود.

آقای صالحی بیان کرد: آن عالم دوراندیش از رهگذر درک عمیق سنت نبوی و علوی و نیز با عطف توجه به امکانات موجود در منظومه حقوق و مکتب تشیع در مسیر نوسازی سامانه قدرت سیاسی و ساختار حقوقی قدرت در ایران گام نهاد و نقشی ماندگار از خود به یادگار نهاد.

وی گفت: بخش قابل توجهی از آحاد مردم و نیز بخش کثیری از دانش آموختگان از درک اهمیت و نقش برجسته عالمان تراز اول دین در بسط تفکر و اندیشه و نیز مددرسانی به استقرار نهادهای نوین در ایران غافل بودند.

وی ادامه داد: در حال حاضر عمده علمای شیعه به رغم همه کچ فهمی های اعمال شده طی قرون گذشته بیش از پیش به رسالت و وظیفه تاریخی خود در قبال دین اسلام و مذهب شیعه توجه دارند.

قائم مقام فرهنگستان علوم گفت: رهایی از قیود پندارهای نادرست در باب نقش و جایگاه روحانیت و شرح مجاهدت های ستودنی عالمان روشن ضمیر و فقهای نواندیش در حفاظت از حریم آزادی و آزادگی و نیز همگامی آنها با تحولات عظیم بشری در عرصه علم و معرفت وظیفه ای است که برعهده همه ما نهاده شده است.