روایت روحانی از مسیرِ سخت انتخابات اسفند؛ رأی ندادنِ «اکثریت»، فرصتی پیش روی «اقلیت حاکم»

«مشارکت در انتخابات»، «در صحنه بودن»، «رد رویکرد تحریم انتخابات» کلیدواژه‌های کلیدی در نگاه و اظهارات انتخاباتی حسن روحانی طی چندماه اخیر بوده است. او در روزهایی از مشارکت در انتخابات و از لزوم در صحنه بودن سخن می گوید که فضای سرد انتخاباتی بر کشور حاکم است و رویکرد هیات های نظارتی طی چند انتخابات اخیر و ایضا هیات های اجرایی دولت رئیسی طی انتخابات پیش رو، رخوت و سستی را به اردوگاه های اصلاح طلب و اعتدالی تزریق کرده است.

در میانه این ناامیدی و دلسردی حاکم بر فضای سیاسی کشور و در زمانه ای که بسیاری از بزرگان و عقلا موضع سکوت را انتخاب کرده اند، حسن روحانی با رویکردی منطبق بر نگاه رهبری مبنی بر مشارکت حداکثری در انتخابات، نه تنها تلاش خود طی چندماه اخیر را معطوف بر به صحنه آوردن طیف های مختلف سیاسی خصوصا اعتدالیون و اصلاح طلبان کرده است، بلکه نگرانی و دل آشوبه را نیز به طیف مقابل خاصه تندروها تزریق کرده است.

مسیر سخت تا انتخابات ۱۴۰۲ /تندروها آشفته شدند

آشفتگی نسبت به تحرکات انتخاباتی روحانی اما آن زمانی اوج گرفت که حسن روحانی پا به ساختمان وزارت کشور گذاشت و نامش را به عنوان کاندیدای انتخابات مجلس خبرگان به ثبت رساند، از همان روز نه تنها تندروی ها علیه او شدت گرفت بلکه سیگنال دهی به شورای نگهبان برای ردصلاحیت نماینده ادوار مجلس خبرگان آغاز شد.

روحانی اما از همان روز که بیانیه داد و گفت؛ «حرکت در مسیری سخت و ناهموار را آغاز کرده ام و نمی‌توان کنج عافیت و عزلت ترجیح دهم بدون شک پیش بینی این روزها را می کرد اما وارد میدان شد و دیدارهای دوره ای، مناسبتی و اخیرا مصاحبه با محوریت مشارکت در انتخابات را با جدیت بیشتری دنبال کرده است. »

در جدیدترین مورد نیز اظهارات حسن روحانی درباره انتخابات با تفسیر به رأی تندروها روبرو شده است اما روحانی چه گفته بود؟

پیامدهای عدم مشارکت در انتخابات

«اگر نظام ایراد و اشکال دارد، باید آن را اصلاح کنیم»، «اقلیتی که امروز حاکم است می‌خواهد انتخابات حداقلی باشد تا رأی آن‌ها تضمین شود»، «مشارکت ۲۰ یا ۳۰ درصد باشد از نظر آن‌ها پذیرفته است اما این خیانت به نظام است»،««ممکن است بگویند انتخابات حق است نه تکلیف. اما این حقی است که در مقاطعی سریع تبدیل به تکلیف می‌شود»، «شورای نگهبان هر کاری می‌خواهد بکند، ما باید به وظیفه خودمان عمل کنیم. ما که نباید کشور و نظام را رها کنیم»

این جملات تنها بخشی از اظهارات روحانی در دیدار با جمعی از علما و روحانیون طی هفته گذشته بود. اما نه این جملات بلکه آنجا که حسن روحانی گفته بود؛ «گاهی مشارکت نکردن و رأی ندادن در انتخابات به معنای نوعی رأی دادن است؛ رأی دادن به همان نامزدی که او را برای کسب آن مسئولیت صالح نمی‌دانیم. چون در انتخابات مشارکت نمی‌کنیم، عملاً شرایط را برای انتخاب غیراصلح مهیا می‌کنیم.» با واکنش هایی روبرو شد.

تندروها این بخش از اظهارات حسن روحانی را اینگونه تفسیر کردند که روحانی بر تحریم انتخابات و عدم مشارکت در انتخابات تاکید دارد، موضعی که به سرعت نه فقط از سوی طیف اعتدالی و اصلاح طلب بلکه از سوی برخی چهره های منتسب به جریان اصولگرا نیز با واکنش روبرو شد و این نوع تفسیر از سخنان روحانی را رد کردند.

آنچنان که جلیل محبی، دبیر سابق ستاد امربه معروف و نهی از منکر با اشاره به اظهارات اخیر حسن روحانی، در کانال تلگرامی‌اش نوشت: منظور ‎روحانی این است که در انتخابات شرکت نکردن رای دادن به کسی است که با مشارکت پایین رای آورده یا(سیاسی تر)منظورش این است که اگر شرکت نکنید و به ما رای ندهید مخالفین ما رای می‌آورند. حرفش هم غلط نیست.

آرای اصلاح طلبان چراغ چشمک زن است، برخی انتخابات ها روشن است و برخی خاموش. در ‌این زمینه روحانی بیشتر برای نظر رهبری در افزایش مشارکت فعال است از ریشوی به اصطلاح حزب اللهی که می‌گوید بگذار مشارکت کم باشد تا ما رای بیاوریم...

ادعایی که البته گزاف نیست و رصد تحرکات روحانی نیز مُهر تاییدی بر همین گفته است. خود او نیز کاندیداتوری اش در انتخابات مجلس خبرگان را بر همین مبنا پایه گذاری کرده و می گوید؛ «آنچه من احساس می‌کنم با ثبت‌نام امثال بنده عده‌ای ولو نه چندان زیاد امیدوار شدند و گفتند شاید شورای نگهبان فضای بهتری ایجاد کند و متولیان انتخابات شاید به توصیه مقام معظم رهبری درباره رقابتی کردن انتخابات عمل کنند.»

او تاکید می کند؛ «اگر در انتخابات شرکت نکنیم و انتخابات حداقلی برگزار شود، اقلیت حاکم پایش قرص‌تر می‌شود؛ علاوه بر آن در انتخابات بعد هم با همین شرایط و تردیدها روبه‌رو خواهیم شد؛ اقلیتی وجود دارد که تمایل به حضور اکثریت در پای صندوق رأی ندارد.»

یک نقطه همگرایی پیش روی میانداران دغدغه مند

علیرضا معزی، معاون ارتباطات و اطلاع‌رسانی دفتر رئیس جمهور پیشین نیز در پاسخ به آنها که تلاش داشتند اظهارات روحانی را نوعی تحریم انتخابات تعبیر کنند، در توئیتی نوشت؛«در بیانات رهبر انقلاب بدیل انتخابات، دیکتاتوری و ناامنی عنوان شد؛ روحانی هم در ماه‌های گذشته بارها عبور از دوگانه خانه و خیابان را مطرح کرده و از آزمودن دوباره انتخابات گفته. این گزاره‌ها می‌تواند نقطهٔ همگرایی میاندارانی باشد که هنوز دغدغه مشروعیت و مشارکت را دارند.»

او تاکید می کند؛«رأی ندادن نیز به مانند رأی دادن، یک کنش سیاسی با پیامدهای چندساحتی است؛ گاهی می‌تواند کنشی معنادار، اعتراضی و فعال باشد و گاه کنشی از سر انفعالی یا حتی کم‌اثر. حرف روحانی این است که برای اقلیت حاکم، رأی ندادنِ اکثریت، نه تهدید که فرصتی برای بقاست و نمی‌تواند کنشی مؤثر باشد.»

حسام الدین آشنا، مشاور روحانی در دولت پیشین نیز در شبکه اجتماعی ایکس نوشت: «در حال حاضر فکر نکنید عدم مشارکت عمومی در انتخابات، اعتراض است! خیر؛ در عمل چیزی نیست جز رأی دادنِ اکثریت به دیکتاتوری‌ اقلیت»

وی تاکید می کند؛«انتخاب حق مردم و فراهم کردن زمینه انتخاب آزادانه، آگاهانه، رقابتی و ایمن تکلیف حاکمیت است. قوام جمهوریت و اسلامیت نظام به رضایت مردم است. وقتی مردم بتوانند با رضایت انتخاب کنند و با نارضایتی، انتخاب خود را پس بگیرند، مسئولیت انتخاب خود را می‌پذیرند و حقوق خود را مطالبه می‌کنند.»

موضع قاطع روحانی در نکوهش تحریم انتخابات

اعتمادآنلاین هم در واکنش به اظهارات روحانی نوشته است؛« سخنان روحانی یک مانیفست جذاب سیاسی در ردّ پروژه "تحریم انتخابات" است. پروژه‌ای که برخی اصلاح‌طلبان ستادی آنرا دنبال می‌کنند و به این واسطه قصد دارند با فریب کسانی از مردم منجر به کاهش مشارکت در انتخابات شوند.»

در این مطلب تاکید شده است؛« آقای روحانی در این سخنان به درستی اشاره می‌کند که رأی ندادن در واقع همان رأی دادن است اما به بدترین گزینه! و ایضا تصریح درستی دارد به اینکه مشارکت انتخاباتی شهروندان اگرچه حق آنهاست و تکلیف نیست اما پررنگی و تأثیرش به اندازه تکلیف است.»

بنا به روایت این رسانه، این سخنان روحانی البته مصداق کیمیا هم هست و در زمانه فعلی کمتر کسی از رجال سیاسی را می‌بینیم که متوجه پروژه شوم تحریم انتخابات باشند و در قبال آن موضع تبیینی اتخاذ کنند!

«صندوق رأی» در نگاه روحانی

«هیچ راهی برای اصلاح اشکالات جز مشارکت مردم و رجوع به پای صندوق رأی وجود ندارد» این جمله در نهایت مخلص کلام و عصاره تفکر حسن روحانی نسبت به مساله انتخابات، خاصه انتخابات در شرایط فعلی کشور است. او همچنان اعتقاد جدی به «صندوق رأی» و «مشارکت حداکثری» برای تشکیل نهادهایی چون مجلس شورای اسلامی و مجلس خبرگان دارد. برهمین اساس هم تلاش جدید تندروها برای تفسیر به رأی اظهارات او که نوعی هشدار برای عبور از مرحله انتخابات حداقلی و مجلس حداقلی است راه به جایی نخواهد برد و کارویژه روحانی تا اسفند ۱۴۰۲ را باید تلاش در مسیر مشارکت افزایی دانست.