دولت و یک وعده دیگر برزمین مانده؛ به کیفیت داخل با قیمت خارج!

 داستان این گران‌شدن هم درست شبیه گرانی خودرو بود. اپراتورها ابتدا خواستار افزایش ۱۰۰ درصدی تعرفه‌های اینترنت شدند و دولت تلاش کرد تا خود را در قامت مدافع حقوق مردم نشان دهد و در نهایت افزایش «حداکثر ۳۴ درصدی» رقم بخورد. اتفاقی که در عمل هم رخ نداده و بررسی‌ها حاکی از آن است که این افزایش «حداقل ۳۴ درصدی» است و حداکثر آن تا ۴۸ درصد نیز می‌رسد. اما با این همه دولت حتی نظارت بر توافق خود با اپراتورها را هم به عهده نگرفته و عیسی زارع‌پور وزیر ارتباطات نظارت بر افزایش قیمت‌ها را به عهده مصرف‌کنندگان گذاشته است. همه این‌ها نیز در حالی است که فراهم‌کردن اینترنت باکیفیت و ارزان از جمله وعده‌های سیدابراهیم رییسی رییس دولت سیزدهم بود که شبیه صد‌ها وعده دیگر او باز هم عملی نشده است.

افزایش ۳۰ درصدی یا ۳۴ درصدی یا ۴۸ درصدی؟

اپراتورهای اینترنت در کشور چند ماهی بود که خواستار افزایش قیمت تعرفه‌ها بودند. پیگیری‌های آن‌ها سرانجام نیز نتیجه داد. با این تفاوت که وزارت ارتباطات شروطی را برای گران‌کردن تعرفه‌ها مطرح کرد که شامل افزایش سایت‌های نسل پنجم به ۱۰ درصد تا پایان سال ۱۴۰۳، افزایش پوشش نسل چهارم در کشور به ۹۶ درصد تا پایان سال ۱۴۰۳ و افزایش ۳۰ درصدی میانگین سرعت اینترنت در شش ماه آینده می‌شود. این یعنی وزارت ارتباطات ابتدا مجوز افزایش قیمت اینترنت داده و قرار در آینده‌ای که تضمینی هم برای آن نیست کیفیت و سرعت اینترنت افزایش پیدا کند. از سوی دیگر  صبح جمعه وزارت ارتباطات و سازمان رگولاتوری اعلام کردند که افزایش تعرفه‌ها تا ۳۰ درصد خواهد بود و حالا این افزایش قیمت تا ۴۸ درصد بالا رفته است. البته این در حالی است که خبرگزاری فارس ۷ دی ماه خبر موافقت وزارت ارتباطات با افزایش تعرفه اینترنت به میزان ۳۴ درصد را منتشر کرده بود. بنابراین در روند افزایش قیمت تعرفه‌ها ابهام‌های زیادی وجود داشت و هنوز هم با وجود اعلام رسمی موافقت دولت با افزایش قیمت به نظر می‌رسد که اپراتورها بیش از میزان توافق‌شده اقدام به افزایش قیمت تعرفه‌ها کردند. سوال دیگر نیز اینجاست که چه تضمینی وجود دارد که به طور مثال ۳ ماه دیگر اپراتورها باز هم خواستار افزایش قیمت نشوند؟

کیفیت و سرعت پایین و توقع قیمت بالا

اما اپراتورهای اینترنت در حالی خواستار افزایش قیمت اینترنت شدند که طبق آخرین گزارش «اسپیدتست» ایران رتبه ۷۵ در اینترنت موبایل و ۱۵۳ در اینترنت ثابت را دارد. با این حال بنابر گزارش سایت «تابناک» این اپراتورها گفته‌اند که تعرفه اینترنت در کشور‌های همسایه چندین برابر ایران است و لذا باید تعرفه بسته‌های دیتا همراه بالاتر از دو گیگابایت، صد درصد افزایش یابد. این در حالی است که در رده بندی اسپید تست از کشورهایی با بیشترین میانه سرعت اینترنت موبایل  امارات متحده عربی با میانه سرعت ۳۲۴.۹۲ مگابیت برثانیه در جایگاه نخست قرار دارد. پس از آن به ترتیب قطر (۲۴۳.۹۵ مگابیت برثانیه)، کویت (۱۸۹.۱۱ مگابیت برثانیه) و چین (۱۶۱.۵۶ مگابیت برثانیه) در رده‌های دوم، سوم و چهارم قرار دارند. حال سوال اینجاست که سرعت و کیفیت اینترنت ایران با چه شاخصی قابل قیاس با کشورهای همسایه‌ است که قیمت آن همتراز با آن‌ها باشد؟ با این حال مدیر کل حسابداری همراه اول در صداوسیما دفاعی عجیب از افزایش قیمت تعرفه‌ها داشته و گفته که «قیمت ۵ گیگ اینترنت، اندازه یک بسته تخمه است.» مقایسه‌ای که رتبه ایران در سرعت اینترنت اشتباه بودن آن را نشان داد.  این اپراتور‌ها همچنین مدعی هستند که نیمی از مردم ماهانه مصرفی کمتر از دو گیگابایت دارند. آماری که مشخص نیست بر چه اساسی ارائه شده است.

استارلینک جای اینترنت داخلی را می‌گیرد؟

منتقدان افزایش قیمت دولت حالا دلایل بسیاری برای اعتراض به دولت دارند. از یک سو یکی دیگر از وعده‌های دولت نیز در حال بر باد رفتن و از سوی دیگر افزایش قیمت زمینه طبقاتی شدن استفاده از فناوری‌های دیجیتال را به وجود می‌آورد. محمدجواد آذری جهرمی وزیر پیشین ارتباطات در همین زمینه گفته که «هنوز بین تعرفه امروز استارلینک با اینترنت ایران فاصله معناداری است، اما اولا این مارپیچ سیاستگذاری همین جا متوقف نخواهد شد و افزایش تعرفه ها اجتناب ناپذیر و در راهند و دوم هم اینکه کاهش تعرفه استارلینک با فراگیری بیشتر، بسیار محتمل است.» در واقع این نکته دال بر این است که در کشورهای توسعه‌یافته قیمت اینترنت روبه‌کاهش و کیفیت آن روبه افزایش است. حامدی بیدی کارشناس این حوزه در همین زمینه به «فرارو» گفته که «در آمریکا طی ۲۰ سال اخیر تعرفه اینترنت به ازای هر گیگابایت، ۹۸ درصد کاهش داشته است.» با این همه در ایران اپراتورها خواستار افزایش قیمت تعرفه‌ها به دلیل افزایش تورم شده‌اند.

جلال رشیدی کوچی نماینده مجلس و یکی دیگر از منتقدان سیاست دولت در افزایش قیمت اینترنت نیز در توییتی به کنایه نوشت: « افزایش ۳۰ درصد تعرفه اینترنت(فیلتر شده) در سالروز حماسه ۹‌دی و در آستانه انتخابات را به همه کسانی که به دنبال افزایش نارضایتی و کاهش مشارکت مردم می‌باشند تبریک عرض نموده و از زحمات همه عزیزانی که بر سر ملت منت گذاشته و مقتدرانه با افزایش ۱۰۰ درصد تعرفه‌ مخالفت کردند صمیمانه تشکر می‌کنم.»

با وجود فیلترینگ گسترده و دو برابر بودن ترافیک مصرفی با استفاده از فیلترشکن قیمت تعرفه‌های اینترنت را باید دو برابر به حساب آورد. چراکه هر کسی که از فیلترشکن استفاده کند اگر به طور مثال بسته ۱۰۰ گیگی خریده باشد به اندازه بسته ۵۰ گیگی از اینترنت بهره‌مند خواهد شد. با این همه باید دید که ادامه سیاست فلیترینگ و افزایش قیمت اینترنت چه تاثیری برا میزان استفاده مردم از فضای مجازی خواهد داشت و واکنش‌ها به آن چطور ادامه پیدا می‌کند.