کدام چهره‌های اصلی حزب‌الله ترور شدند؟

ساعات پایانی جمعه ۶ مهرماه ۱۴۰۳ خبر بمباران مقر اصلی حرب‌الله در بیروت روی خبرگزاری‌ها مخابره و به فاصله کوتاهی گمانه‌زنی درمورد حضور سید حسن نصرالله در این ساختمان آغاز شد. تایید و تکذیب‌ها در  حالی تداوم داشت که اسرائیل به بمباران بدون وقفه‌ی منطقه‌ ضاحیه ادامه می‌داد. بامداد شنبه ۷ مهرماه منابع مختلف از شهادت سید حسن نصرالله و تعدادی از فرماندهان حزب‌الله خبر می‌دادند ولی این سازمان حتی پس از ادعای ارتش اسرائیل، واکنش و پاسخی نداشت. سرانجام عصر همین روز حزب‌الله در اعلامیه‌ای شهادت دبیر کل و فرماندهان خود را تایید کرد. این عملیات در امتداد ترورهای پرتعداد فرماندهان اصلی حزب‌الله طی یک سال اخیر، ضربه‌ی سنگین و سختی برای محور مقاومت به حساب می‌آمد که تبعات آن هنوز مشخص نیست.

در این گزارش و به بهانه‌ی ترور بی‌سابقه‌ی فرماندهان اصلی حزب‌الله، مروری بر اسامی فرماندهان و شخصیت‌های اصلی این سازمان از سال ۱۹۵۲ تا کنون داشته‌ایم.

سید حسن نصرالله

سال ۱۹۶۰ در خانواده‌ای شیعه به دنیا آمد و در صور تحصیل کرد. نصرالله که به جنبش امل پیوسته بود، پس از تهاجم اسرائیل به لبنان در سال ۱۹۸۲ به حزب تازه تشکیل حزب‌الله پیوست. او که مدتی در عراق تحصیل می‌کرد پس از ترور سید عباس موسوی سال ۱۹۹۲ به لبنان برگشت و رهبر حزب‌الله شد.

در دوره‌ی رهبری او، حزب‌الله با دستیابی به موشک‌هایی با برد بیشتر و نیز موفقیت در جنگ ۳۳ روزه لبنان و منطقه محبوبیت بیشتری پیدا کرد. اسرائیل در سال ۲۰۰۰، پس از ۱۸ سال اشغال لبنان، نیروهای خود را از جنوب این کشور خارج کرد. مدیریت و ساماندهی این جنگ که در نهایت منجر به عقب‌نشینی اسرائیلی‌ها شد، موقعیت و نفوذ «نصرالله» را در منطقه تثبیت کرد.

حزب‌الله در جنگ داخلی سوریه علیه «افراطی‌های اسلام‌گرا» -بر اساس تعریف نصرالله-، از حکومت بشار اسد حمایت کرد. رسانه‌ها و تحلیل‌گران غربی از او به عنوان رهبر کاریزماتیک و با نفوذ حزب‌الله نام می‌برند. ۶ مهرماه ۱۴۰۳ (۲۷ سپتامبر ۲۰۲۴) یک هفته پس از انفجار پیجرها در لبنان و نفوذ اطلاعاتی اسرائیل، مقر اصلی حزب‌الله در بیروت به مدت چندین ساعت مورد حملات هوایی متناوب قرار گرفت و ده‌ها تن بمب در این منطقه ریخته شد. روز ۷ مهرماه ۱۴۰۳ شهادت سید حسن نصرالله و تعدادی از فرماندهان حزب‌الله تایید شد.

علی کرکی

فرمانده ارشد نظامی حزب‌الله و یکی از اعضای «شورای جهاد» که زمان ترور به‌عنوان جانشین فواد شکر و بالاترین مقام نظامی حزب‌الله شناخته می‌شد و فرماندهی جبهه جنوبی حزب‌الله را بر عهده داشت.کرکی سال ۱۹۶۷ در شهر نبطیه به دنیا آمد و یکی از چهره‌های برجسته نظامی حزب‌الله بود. او عضو شورای جهاد بود و نقشی مهمی در تصمیم‌گیری‌های نظامی و راهبردی حزب‌الله داشت. کرکی مسئولیت «طالب عبدالله» و «محمد ناصر» را نیز داشت که دو واحد نظامی «نصر» و «عزیز» را نزدیک مرزهای اسرائیل هدایت می‌کردند. آمریکا سال ۲۰۱۹ علی کرکی را در فهرست افراد تحت تعقیب قرار داد.

او در طول سال ۲۰۲۴ از دو حمله تروریستی جان سالم به در برده بود، ولی ۶ مهرماه ۱۴۰۳ در بمباران مقر فرماندهان حزب‌الله همراه سید حسن نصرالله به شهادت رسید.

محمدحسین سرور ملقب به «حاج ابوصالح»

متولد ۱۹۷۳ میلادی و از ساکنان شهرک «عیتا الشعب» در جنوب لبنان بود. او حدود ۴۰ سال پیش به حزب‌الله پیوست و به عنوان فرماندهی یگان موشکی زمین به هوا، یگان عزیز در نیروهای رضوان، فرستاده حزب‌الله به یمن و در نقش‌های کلیدی دیگر فعالیت داشت. سرور یکی از مهم‌ترین فرماندهان نظامی حزب‌الله بود که به‌صورت تخصصی در بخش‌های فنی و زیرساخت فعالیت می‌کرد. او مسئولیت سه بخش اصلی در یگان هوایی وابسته به حزب‌الله را به عهده داشت و فرمانده‌ی پروژه‌های ساخت پهپاد در جنوب لبنان بود.

حاج ابوصالح در نبود یک ارتش فدرتمند در لبنان، مراکری برای ساخت پهپادها در این کشور ایجاد کرده بود. پهبادها برای شناسایی، تهاجمی و انتحاری و نیز جمع‌آوری اطلاعات امنیتی به کار می‌روند. همچنین پهپادها، موشک‌های نقطه‌زن و موشک‌های زمین به هوا وابسته به این پدافند هوایی برای مقابله با جنگنده‌های صهیونیستی استفاده می‌شوند.

روز ۵ مهرماه ۱۴۰۳ اسرائیل در یک حمله هوایی با جنگنده «اف ۳۵» و در نزدیکی محل ترور «ابراهیم عقیل»، توانست حاج ابوصالح را ترور کند.

ابراهیم عقیل ملقب به «تحسین»

فرمانده نیروهای ویژه حزب‌الله لبنان بود که به عنوان یگان رضوان شناخته می‌شود. ابراهیم عقیل دومین فرمانده بزرگ حزب الله لبنان پس از فواد شکر به حساب می‌آمد و یکی از طراحان و مجریان اصلی بسیاری از عملیات‌های نظامی مهم بود. او به عنوان یکی از فرماندهان عملیاتی حزب‌الله، با سابقه طولانی در فعالیت‌های نظامی و امنیتی در بسیاری از عملیات‌های مهم این سازمان نقش کلیدی ایفا کرده بود.

ابراهیم عقیل سال ۲۰۰۶ به حزب‌الله کمک کرد تا در جنگ ۳۳ روزه با استفاده از تاکتیک‌های نظامی پیچیده و توانایی‌های جنگ نامتقارن، ارتش اسرائیل را به چالش بکشد. با این‌که آن جنگ تلفات و خسارت‌های زیادی برای لبنان داشت، به عنوان یک پیروزی استراتژیک برای حزب‌الله جایگاه این سازمان را در لبنان و بین حامیان منطقه‌ای تقویت کرد.

«تحسین» که یکی از اعضای بلندپایه حزب‌الله به حساب می‌امد و در جلسات استراتژیک این سازمان شرکت داشت و در بسیاری از تصمیم‌گیری‌های مهم موثر بود. وزارت خزانه‌داری آمریکا سال ۲۰۱۵ ابراهیم عقیل را در فهرست افراد تحت تعقیب خود قرار داد و دولت این کشور آمریکا برای ترور این فرمانده یا ارائه اطلاعاتی که به ترور یا دستگیری او منتهی شود، ۷ میلیون دلار جایزه تعیین کرد. روز ۳۱ شهریور ۱۴۰۳ جنگنده‌های اف ۳۵ اسرائیلی آپارتمانی در منطقه الجاموس ضاحیه جنوبی را هدف قرار دادند و ابراهیم عقیل و  همراهانش را به شهادت رساندند.

فواد شکر معروف به حاج محسن

یکی از فرماندهان برجسته حزب‌الله لبنان بود. او سال ۱۹۶۲ در بعلبک متولد شد و فعالیت‌های مبارزاتی‌اش با رژیم صهیونیستی به دهه هشتاد میلادی برمی‌گردد. فواد شکر مشاور ارشد سیدحسن نصرالله در امور نظامی و یکی از اعضای ارشد «شورای جهاد» -بالاترین نهاد نظامی حزب‌الله- بود که  نقش مهمی در سازمان‌دهی و هدایت فعالیت‌های آن داشت.

«حاج محسن» در جنگ داخلی سوریه مسئولیت آموزش نیروهای حزب‌الله و ارتش سوریه برای مبارزه با تروریسم سلفی- تکفیری به عهده داشت. آمریکا در سال ۱۹۸۳ فواد شکر را به اتهام حمله به پایگاه تفنگداران نیروی دریایی خود در «لیست سیاه» قرار داد و برای دستگیری او جایزه ۵ میلیون دلاری تعیین کرد.

ساعت ۷ بعد از ظهر ۳۰ جولای (۹ مرداد ۱۴۰۳)، اسرائیل ساختمان محل اقامت و دقیقا طبقه‌ی سکونت او را بمباران کرد که فواد شکر، همسر، دو فرزندش و دو زن دیگر کشته شدند. 

محمد نعمه ناصر

معروف به «ابونعمه» فرمانده یگانی بود که نظامیان اسرائیلی را از پادگان «برانیت» در شمال فلسطین اشغالی فراری داد و اولین و دومین عملیات هدف‌گیری بالون جاسوسی ارتش اسرائیل و بسیاری از حمله‌های نظامی و موشکی زیر نظر او انجام شد. ابونعمه فرماندهی یکی از یگان‌هایی را بر عهده داشت که مسئول شلیک از جنوب غربی لبنان به سوی اسرائیل بود.

او روز سوم ژوئیه (۱۳ تیر ۱۴۰۳) در حمله پهپادی اسرائیل در منطقه «صور» (جنوب لبنان) به شهادت رسید. روزنامه لبنانی الاخبار گزارش داد حزب‌الله هشدار داده بود که اسرائيل در حال تعقیب محمد ناصر است. این روزنامه لبنانی اعلام کرد رادارها قبل از ترور، حضور جنگنده‌ها و هواپیماهای بدون سرنشین را بر فراز بیروت و حومه ضاحیه، شناسایی کرده بودند. 

«طالب سامی عبدالله» ملقب به حاج ابوطالب

متولد ۱۹۶۹ و اهل شهر عدشیت در جنوب لبنان بود. او یکی از رهبران تاریخی مقاومت اسلامی لبنان وابسته به حزب‌الله بود. اوایل دهه نود ابوطالب برای حمایت از مسلمانان بوسنی به جبهه‌های جنگ آن کشور رفت و در کنار علی عزت بگوویچ برای دفاع از مسلمانان بوسنی جنگید.

 ابوطالب بر بخش شرقی جنوب لبنان نظارت داشت که موشک‌ها اغلب از آنجا جلیل علیا و بلندی‌های جولان را هدف قرار می‌دادند. او موقع حمله، در پست فرماندهی خود و در حال دستور شلیک موشک به سمت کفار بلوم در اوایل عصر بود. شیخ هاشم صفی‌الدین،‌ در مراسم تشییع از او به‌عنوان یکی از قهرمانان جنگ ۳۳ روزه نام برد.  حمله هوایی رژیم صهیونیستی با شهادت همراه بود.

۲۳ خرداد ۱۴۰۳ تل آویو در یک عملیات پهبادی به جویا در جنوب لبنان طالب سامی عبدالله مشهور به ابوطالب و شماری از رزمندگان حزب‌الله را به شهادت رساند.

عباس‌ الدبس

«عباس الدبس» از سال ۲۰۲۲ از سوی اسرائیل به‌دلیل ارتباطش با طرح سازماندهی سامانه‌های پدافند هوایی ایران در سوریه تحت پیگرد بود.

عصر پنج‌شنبه ۱۹ بهمن ۱۴۰۲ اسراییل با استفاده از یک موشک هدایت شونده پهبادی خودروی این فرمانده حزب‌الله را در ورودی شهر نبطیه (جنوب لبنان) هدف قرار داد. «عباس الدبس»، کشته و دو نفر زخمی شدند که آن‌ها هم بعدا به شهادت رسیدند.

وسام الطویل

روز هشتم ژانویه (۱۸ دی ۱۴۰۲) یعنی سه ماه پس از آغاز درگیری‌ها در غزه، اسرائیل اولین موفقیت واقعی خود را با ترور  یکی از فرماندهان مهم حزب‌الله به دست آورد. وسام الطویل، یکی از مقامات اصلی نیروهای تکاوری رضوان بود که در امتداد مرز با اسرائیل مستقر بودند. او به طور مخفیانه برای شرکت در مراسم تشییع جنازه پسرعمویش به روستای خود سفر می‌کرد که  هدف حمله قرار گرفتند.

در اثر یک حمله هوایی به خودرویشان نزدیکی روستای «مجدل سلم» لبنان، الطویل و یکی دیگر از نیروهای حزب‌الله کشته شدند. او چند هفته پیش از کشته شدنش، به‌عنوان فرمانده میدانی این سازمان منصوب شده بود.

عماد مغنیه معروف به «حاج رضوان»

۷ دسامبر ۱۹۶۲ در محله شیاح بیروت به دنیا آمد. با آغاز جنگ داخلی لبنان در ۱۹۷۵، عماد ۱۳ ساله جذب مبارزان فلسطینی اردوگاه‌های جنوب این کشور شد و سلاح سبک را هم دوره دید. آغاز دهه ۸۰ میلادی به «نیروی ۱۷» شاخه نظامی الفتح یاسر عرفات سازمان آزادی‌بخش فلسطین پیوست که نیرویی ویژه برای حفاظت از اشخاصی مانند ابوعمار، ابو جهاد و ابود ایاد ‌بود. در زمان دبیرکلی سید حسن نصرالله او هم به حزب‌الله پیوست و پس از اجرای موفق چند عملیات، فرماندهی گارد حفاظت مقامات بلندپایه حزب‌الله به او سپرده شد.

۱۲ فوریه ۲۰۰۸ (۲۳ بهمن ۱۳۸۶) ساعت ۲۲:۳۰ بر اثر انفجاری درون یک خودروی میتسوبیشی پاجرو در خیابان «الحدیقه» دمشق، عماد مغنیه به شهادت رسید و ۲ نفر زخمی شدند. همسر مغنیه دولت سوریه را به مشارکت در این ترور متهم کرد. پانزده سال بعد (بهمن ۱۴۰۱) «یوسی میلمَن» -یکی از کارشناسان امور نظامی و اطلاعاتی رژیم صهیونیستی- در کتاب خود فاش کرد سازمان اطلاعاتی بسیاری از کشورها از جمله آمریکا و کشورهای عربی در جمع‌آوری اطلاعات برای این ترور شرکت داشتند.

سید عباس موسوی

سال ۱۹۵۲م در شهرک نبی‌شیث از توابع بعلبک لبنان به دنیا آمد. سال ۱۹۶۶میلادی در شهر صور با امام موسی صدر آشنا شد و به توصیه او تحصیلات حوزوی خود را آغاز کرد. سال ۱۹۶۷میلادی برای ادامه تحصیلات حوزوی به نجف رفت و آن‌جا از طریق کلاس‌های سید محمدباقر صدر ارتباط قوی با او شکل داد و مقدمات آشنایی سید حسن نصرالله را با شهید صدر را فراهم کرد.

سال ۱۹۷۹میلادی به لبنان برگشت او حوزه علمیه‌ای در بعلبک با نام امام منتظر تأسیس کرد. سال ۱۹۸۲میلادی در پی اشغال لبنان به همراه چند تن از جوانان لبنانی در دره بقاع جمع شدند و گروهی برای مبارزه با اسرائیل تشکیل دادند که بعد‌ها حزب‌الله نام گرفت. ماه می ۱۹۹۱میلادی شورای مرکزی حزب‌الله لبنان او را به‌عنوان دبیر کل این حزب انتخاب کرد و پس از صبحی طفیلی دومین دبیرکل این حزب بود.

حدود یک سال بعد سید عباس موسوی برای شرکت در مراسم سالگرد شیخ راغب حرب به روستای جبشیت سفر کرده بود که پس از این مراسم و در مسیر بیروت بالگردهای اسراییل به کاروان خودروها حمله کردند. سید عباس موسوی و فرزند و همسرش در این حمله به شهادت رسیدند.