هیاهوی یک جشنواره مسکوت!

بیتا محسنی_شاید در روز 29 بهمن سال گذشته که اهالی حوزه هنرهای تجسمی خود را برای افتتاحیه تنها رویداد رسمی داخلی در این عرصه آماده می کردند، هیچ کس تصورش را هم نمی کرد که این جشنواره، برندگان خود را نه یک هفته بلکه چند ماه بعد و در سال تازه بشناسد؛ آن هم به دور از هیاهو و حتی پوشش خبری از سوی سایت های هنری. به گزارش واحد ارتباطات و رسانه اداره کل هنرهای تجسمی؛ ابراهیم حقیقی، دبیر دوازدهمین جشنواره هنرهای تجسمی فجر، اعلام کرد که به دلیل شرایط پیش آمده و اپیدمی بیماری کرونا در جامعه و اصول فاصله گذاری اجتماعی این جشنواره تصمیم گرفته است که برترین های این رویداد را از طریق فضای مجازی به سمع و نظر علاقمندان و جامعه تجسمی برساند.

زوال یک جشن در سکوت!

در سال پایانی دولت نهم و در حالی که جشنواره های هنری فجر از جمله سینما و موسیقی، عمری بیش از ده سال را می گذراندند ، حبیب الله صادقی، از طیف نقاشان موسوم به انقلاب، تصمیم گرفت تا جشنواره تازه ای را در سایه همین عنوان ،به مناسبت سی امین سال پیروزی انقلاب اسلامی و با شعار «امید به آینده» برگزار کند. از همان سال 1387 این جشن چندان مورد استقبال هنرمندان و هنردوستان قرار نگرفت و به تدریج با تغییرات گسترده در سیاست های برگزاری، رشته های مورد پذیرش، شورای سیاست گذاری، هیات داوران و بعدها ورود برخی گالری ها با حواشی مالی به پشت صحنه این جشنواره، سبب شد تا امروز علیرغم چالش ها نتواند جریان سازی در حوزه هنرهای تجسمی داشته باشد و یا مانند جشنواره فیلم فجر، تحولی در سرنوشت حوزه خود ایجاد کند. با این حال حوزه هنرهای تجسمی در سایه سکوت اکثر رسانه ها درباره عملکرد مالی آن همچنان مورد سوال و بحث است. حالا هم دوازدهمین دوره از این جشنواره ، با برگزاری اختتامیه به صورت مجازی، برندگان خود را در سکوت شناخته است. شاید دلیل این باشد که اثری که در جشنواره فیلم فجر روی پرده می رود در ادامه مسیر خود اکران می شود و حتی حضور در این جشنواره تاثیراتی در اکران عمومی می گذارد. در جشنواره تئاتر نیز نمایش ها در ادامه روی صحنه می روند یا در ادامه روی صحنه رفتن خود به جشنواره راه می یابند. اما در جشنواره هنرهای تجسمی فجر همه چیز با دریافت جایزه به پایان می رسد و این موضوع انگیزه هنرمندان و استادان را برای حضور در این رویداد را کم کرده است. شاید علت همین بود که طبق اعلام دبیر جشنواره، تمام هنرمندانی که آثارشان به جشنواره راه یافته است اگر مایل باشند می‌توانند آثارشان را برای فروش هم عرضه کنند. برای این کار آن ها قیمت مدنظر خود را ارائه می کنند و در صورت تایید شورای هنری اثر برای فروش هم گذاشته می شود که البته تا سقف 300 میلیون که برای جوایز پیش‌بینی شده است ، از هنرمندان برگزیده این دوره جشنواره خرید اثر صورت خواهد گرفت.

دوازدهمین دوره از جشنواره تجسمی، برگزیدگان خود را شناخت

همان طور که گفته شد، از نکات بارز دوازدهمین دوره جشنواره تجسمی فجر، خریداری آثار برتر به منظور تقویت بازار هنر و ایجاد انگیزه میان شرکت‌کنندگان است. در این دوره جشنواره تجسمی فجر آثار برگزیده از سوی شورای هنری توسط اداره کل هنرهای تجسمی خریداری شده‌اند. برگزیدگان این دوره نیز طبق اعلام دبیرانه این جشنواره به شرح زیر معرفی شده اند. برترین‌های دوازدهمین جشنواره تجسمی فجر در رشته تصویرسازی؛ زهرا عاشوری، پژمان باغین‌زاده، ندا بشرخواه.

در رشته کاریکاتور؛ علی میوه‌نژاد، مرضیه تاجی‌زادگان، حسین رحیم‌خانی. در رشته هنر جدید؛ سجاد دادپور.

در رشته سرامیک؛ کاظم ابراهیمی، مریم شیبانی، پروین عباسی.

برترین‌های رشته خوشنویسی؛ امیرعباس نصیری، شهربانو نجفی، مصطفی عابدینی.

در رشته نقاشی؛ عرفان بی‌باک، فرزاد چگینی، سروناز امتیازی.

برترین‌های مجسمه الهام شکری، حسین نخعی، حسین تک‌زارع.

در رشته نگارگری؛ سمانه دوستی‌نیا، سارا شعله‌ور.

در رشته عکاسی؛ پژمان مولایی، غلامرضا یزدانی، سید محسن پیروی‌نژاد و برترین‌های رشته گرافیک؛میثم نامدار، محمدحسین آقاجانی و سید مهدی میر احمدی هستند.

گفتنی است دوازدهمین جشنواره تجسمی فجر 29 بهمن‌ در فرهنگستان هنر افتتاح شد. در این دوره از جشنواره 900 اثر تجسمی در بخش‌های نقاشی، گرافیک، عکس، مجسمه، سرامیک، خوشنویسی، نگارگری، تصویرسازی، کارتون و کاریکاتور و هنرهای جدید به نمایش درآمد و این نمایشگاه تا 5 اسفند 98 در فرهنگستان هنر دایر بود.

دخل و خرج جشنواره تجسمی و ارقامی که مطابق واقعیت نیستند!

اعتبار جشنواره فجر ردیف بودجه‌های مشخص دارد که پس از پایان جشنواره، طبق قانون شفاف سازی وزارت فرهنگ و ارشاد انجام می شود اما طبق اعلام دبیر این جشنواره، تنها هزینه برگزاری آن 2 میلیارد و 500 میلیون تومان برآورد شده بود اما این برآورد چقدر با واقعیت مطابقت دارد؟ تنها نگاهی به «برنامه حمایت و گسترش هنرهای تجسمی» در لایحه بودجه سال 98 کافی است تا در ردیف حمایت های مالی تخصیص یافته، ارقام جالب توجهی را پیدا کنیم. بودجه کلی هنرهای تجسمی در سال جاری 35 میلیارد و 200 میلیون تومان بود. از این میزان ، برای صدور مجوز برگزاری جشنواره‌ها، نمایشگاه‌ها، دوره‌ها و کارگاه‌های آموزشی هنرهای تجسمی، 200 میلیون تومان و برای کمک و حمایت از برگزاری نمایشگاه‌ها و جشنواره تجسمی فجر ، 11 میلیارد و 500 میلیون تومان بودجه تخصیص شد. نکته جالب اینجاست که هزینه برگزاری جشنواره تجسمی فجر در دوره ششم، هفتم و هشتم ، بیش از 1 میلیارد و 300 میلیون تومان بود، در دوره نهم و دهم به مرز 2 میلیارد تومان رسید و در جشنواره یازدهم، بالغ بر 2 میلیارد و 973 میلیون تومان هزینه برگزاری جشنواره شد. با تحولات اقتصادی بسیاری که کشوری مانند ایران طی یک سال تجریه خواهد کرد و بخصوص این نوسانات عمیق را در سال 98 نیز تجربه کرده است، اینکه چطور هزینه برگزاری دوازدهمین جشنواره تجسمی فجر نسب به سال گذشته، نزدیک به 1 میلیارد تومان کمتر برآورد شده است از مواردی است که لازم است برگزارکنندگان این جشنواره درباره چگونگی محقق شدن آن، شفاف سازی کنند.