گاه‌شمار وقایع مربوط به پیمان منع گسترش سلاح‌های هسته‌ای

پیمان منع گسترش سلاح‌های هسته‌ای (NPT)، که از ماه مارس لازم‌الاجرا شد سعی در جلوگیری از گسترش سلاح‌های هسته‌ای دارد. ۱۹۰ کشور عضو این پیمان را می‌توان در دو گروه گنجاند: «کشورهای دارای سلاح هسته‌ای (NWS)»، متشکل از ایالات‌متحده، روسیه، چین، فرانسه، انگلستان، و «کشورهای فاقد سلاح هسته‌ای (غیر‌هسته‌ای) (NNWS)».

مطابق این پیمان، تمام کشورهای عضو، متعهد به پای‌بندی به یکسری مفاد خلع سلاح کامل هستند و کشورهای فاقد سلاح هسته‌ای نیز توافق می‌کنند از تولید یا دست‌یابی به سلاح هسته‌ای چشم‌پوشی کنند. این‌ها دو ستون اول معاهده‌اند. ستون سوم نیز اطمینان می‌دهد که طرفین می‌توانند به فناوری هسته‌ای برای کاربردهای صلح‌آمیز دسترسی داشته و آن‌را توسعه دهند.

NPT با عضویت تقریباً جهانی خود، بیشترین پای‌بندی را به توافق‌نامه‌ی کنترل تسلیحات دارد. و تنها سودان‌جنوبی، هند، اسرائیل و پاکستان هستند که خارج از این معاهده باقی مانده‌اند. این پیمان که در سال ۱۹۹۵ به صورت نامحدود تمدید شد، برای ارزیابی پیشرفت در دستیابی به اهداف اصلی پیمان و فراهم‌آوردن فرصت‌هایی برای بحث درباره‌ی اقدامات جدید جهت تقویت این پیمان، می‌طلبد که هر پنج‌سال یک‌ کنفرانس بازنگری برگزار شود.

تاریخچه‌ی زمانی مختصر مربوط به پیمان منع گسترش سلاح‌های هسته‌ای از دهه‌ی ۱۹۵۰ تا آغاز شیوع کرونا:

دهه‌ی ۱۹۵۰

۲۹ ژوئیه ۱۹۵۷: ایجاد آژانس بین‌المللی انرژی اتمی با مأموریت ترویج و نظارت بر استفاده‌ی صلح‌آمیز از فناوری هسته‌ای؛ به پیشنهادِ (اتم‌ها برای صلح) دویت آیزنهاور، رئیس‌جمهوری ایالات‌متحده.

۱۷ اکتبر ۱۹۵۸: ارائه‌ی پیشنهاد اولین قطع‌نامه در سازمان ملل جهت منع «انتشار بیشتر سلاح‌های هسته‌ای».

دهه‌ی ۱۹۶۰

۴ دسامبر ۱۹۶۱: مجمع عمومی سازمان ملل، به اتفاق آراء، قطع‌نامه‌ی ۱۶۶۵ را تصویب کرد. این قطع‌نامه براساس پیش‌نویس قطع‌نامه‌ی قبلی ایرلند بوده و خواستار مذاکره جهت جلوگیری از گسترش سلاح‌های هسته‌ای به کشور‌های دیگر است. براساس این قطع‌نامه، کشورهایی که از پیش سلاح هسته‌ای دارند «متعهد می‌شوند از تسلیم کنترل آنها به دیگران، و نیز انتقال اطلاعات ساخت آنها به کشورهایی که آنها را در اختیار ندارند، خودداری کنند» و کشورهای فاقد سلاح هسته‌ای نیز «می‌پذیرند که آنها را دریافت یا تولید نکنند.» و این ایده‌ها اساس NPT را شکل دادند.

۲۱ مارس ۱۹۶۳: جان‌اف کندی، رئیس‌‌جمهور وقت ایالات‌متحده، هشدار می‌دهد: «این را محتمل می‌دانم که امریکای دهه‌ی ۱۹۷۰ با جهانی روبرو باشد که در آن لااقل ۱۵، یا ۲۰ یا شاید هم ۲۵ کشور، مجهز به سلاح هسته‌ای باشند.‌ خطری که به ظن من بزرگ‌ترین خطر ممکن است.» کندی این اظهارات را یک‌ماه پس از آن انجام داد که یادداشت مخفیانه‌ی وزارت دفاع ارزیابی کرده بود هشت کشور کانادا، چین، هند، اسرائیل، ایتالیا، ژاپن، سوئد و آلمان غربی‌_ احتمالاً ظرف ۱۰ سال، توانایی تولید سلاح هسته‌ای را خواهند‌ داشت.

این مطالعه همچنین محاسبه کرد که از بعد از ۱۰ سال آینده، هزینه‌های برنامه‌های سلاح هسته‌ای کاهش داشته و احتمالاً کشورهای دیگری نیز خواهند‌ توانست به سلاح‌های هسته‌ای دست پیدا کنند، خصوصاً اگر آزمایشات بدون محدودیت، کماکان ادامه داشته باشند. خطر گسترش سلاح‌های هسته‌ای را شاید بتوان انگیزه‌ی اصلی ایجاد NPT از سوی قدرت‌های هسته‌ایِ آن زمان دانست. مطابق ارزیابی‌های آژانس بین‌المللی انرژی هسته‌ای، در حال حاضر نزدیک به ۳۰ کشور قادر به تولید سلاح‌های هسته‌ای هستند؛ اما تنها ۹ کشور سلاح هسته‌ای را در اختیار دارند.

۱۷ آگوست ۱۹۶۵: ایالات‌متحده، اولین پیش‌نویس پیشنهاد خود برای جلوگیری از گسترش سلاح‌های هسته‌ای را به کمیته‌ خلع سلاح هجده‌نفره تسلیم می‌کند. اتحاد‌ جماهیر‌ شوروی، اولین پیش‌نویس خود را یک‌ماه بعد ارائه می‌دهد.

۱۴ فوریه‌ی ۱۹۶۷: معاهده‌ی تلاتلوکو تبیین، جهت تصویب امریکای لاتین و کارائیب، به عنوان مناطقی عاری از سلاح هسته‌ای. این منطقه، اولین‌منطقه از میان پنج‌تایی است که مورد مذاکره قرار می‌گیرد. مناطق دیگر: افریقا، جنوب‌شرقی آسیا، جنوب اقیانوس آرام و آسیای میانه هستند.

۲۴ آگوست ۱۹۶۷: ایالات‌متحده و اتحاد جماهیر شوروی، به صورت جداگانه، معاهداتی مشابه را در مورد جلوگیری از گسترش سلاح‌های هسته‌ای در زمینه‌ی خلع سلاح به کمیته‌ی هجده‌نفره ارائه دادند.

حوالی سال ۱۹۶۷: اسرائیل، به صورت مخفیانه، توانایی ساخت وسیله‌ی انفجاری هسته‌ای را به دست می‌آورد.

۱۲ ژوئن ۱۹۶۸: تصویب قطع‌نامه‌ی ۲۳۷۳ توسط مجمع عمومی سازمان ملل؛ و تأیید پیش‌نویس متن پیمان منع گسترش سلاح‌های هسته‌ای (NPT) توسط این مجمع. نسبت آراء ۹۵ به ۴ و تعداد آراء ممتنع، ۲۱ رأی بود. چهار رأی مخالف: آلبانی، کوبا، تانزانیا و زامبیا بودند.

۱ ژوئیه ۱۹۶۸: NPT جهت به‌امضا‌رسیدن آماده شده و به امضای اتحاد‌جماهیر‌شوروی، انگلستان و ایالات‌متحده می‌رسد. ماده‌ی نهم این معاهده تأیید کرده است که لازم‌الاجرا‌شدن آن، به تصویب معاهده توسط سه‌کشور (سپرده‌گذاران معاهده) و ۴۰ کشور دیگر نیاز دارد. چین و فرانسه، این معاهده را امضا نمی‌کنند. چین استدلال می‌کند که این معاهده تبعیض‌آمیز است و از امضا و پیوستن به آن سر‌باز‌می‌زند. فرانسه اعلام می‌کند که معاهده را امضا نمی‌کند، اما دقیقاً مطابق با کسانی که آن را امضا کرده‌اند رفتار خواهد‌کرد. در سال ۱۹۹۲، چین و فرانسه، هر دو به این معاهده می‌پیوندند.

دهه‌ی ۱۹۷۰

۵ مارس ۱۹۷۰: NPT با عضویت ۴۶ کشور به امضا در‌می‌آید.

۳ سپتامبر ۱۹۷۴: آژانس بین‌المللی انرژی هسته‌ای «مکانیزم ماشه» را که توسط کمیته‌ی زنگگر تهیه شده بود، منتشر کرده و موارد هسته‌ای را که به ضمانت‌های آژانس‌های بین‌المللی انرژی هسته‌ای، به عنوان شرط صادرات نیاز دارند، شناسایی می‌کند.

۳۰ مه ۱۹۷۵: ۹۱ کشور عضو NPT، اولین کنفرانس بررسی پیمان را برگزار می‌کنند. اعضای پیمان تصمیم می‌گیرند هر پنج‌سال، چنین کنفرانس‌هایی را جهت بررسی اجرای معاهده برگزار کنند.

۱۱ ژانویه‌ی ۱۹۷۸: کشورهایی که در گروه تأمین‌کننده‌ی داوطلبانه‌ی هسته‌ای شرکت دارند، مجموعه دستور‌المعل‌های مشترک خود در زمینه‌ی صادرات هسته‌ای را به آژانس انرژی هسته‌ای ارائه می‌دهند. آژانس نیز دستور‌العمل‌های ماه آینده را منتشر می‌کند.

دهه‌ی ۱۹۸۰

این دهه تحت سلطه‌ی ابر‌قدرت‌های جنگ سردِ ایالات‌متحده و اتحاد‌ جماهیر‌ شوروی بود. افزایش تنش‌ها و رقابت تسلیحات هسته‌ای میان دو رقیب، به اعتراضات ضد‌هسته‌ای در سراسر جهان و جنبش انجماد هسته‌ای در ایالات‌متحده انجامید. در این شرایط بیشتر کشورها نفس خود را حبس کرده بودند. زمانی که ایالات‌متحده و اتحاد‌ جماهیر‌ شوروی با جدیت پای میز مذاکره می‌نشینند و برای اولین‌بار، با استفاده از پیمان نیروهای هسته‌ای میان‌برد ۱۹۸۷ دسته‌ی کاملی از سلاح‌های هسته‌ای را حذف می‌کنند، دنیا در نیمه‌ی دوم مجال می‌یابد نفس خود را آزاد کند. دو کشور همچنین به مذاکره در مورد کاهش نیروهای استراتژیک هسته‌ای خود ادامه می‌دهند که این مهم، در نهایت در معاهده‌ی مهم کاهش سلاح‌های استراتژیک ۱۹۹۱ تحقق می‌یابد.

با وجودی‌که رقابت ایالات‌متحده و اتحاد‌ جماهیر‌ شوروی، مراحل اصلی خود را طی می‌کرد، تلاش‌ها برای محدود‌کردن جاه‌طلبی‌ها و برنامه‌های تسلیحات هسته‌ای سایر کشور‌ها، به قوت خود باقی بود. مثلاً ایالات‌متحده در مورد پاکستان به دلیل نقشی که این کشور در جنگ با نیروهای شوروی در داخل افغانستان داشت‌، دغدغه‌های منع گسترش سلاح‌های هسته‌ای را کنار می‌گذارد. در همین‌حال، عراق، کره‌ی شمالی و افریقای جنوبی، با پنهان‌کاری نسبی، فعالیت‌های هسته‌ای‌شان را پیش می‌بردند. در این دهه، ایران، آغاز به خرید مخفیانه‌ی فناوری مربوط به غنی‌سازی اورانیوم از تأمین‌کنندگان پاکستانی می‌کند. برنامه‌ی پنهانی سلاح هسته‌ای تایوان با فشار ایالات‌متحده از بین می‌رود. اعلامیه‌ی مشترک آرژانتین و برزیل، مبنی بر پیگیری فناوری هسته‌ای فقط برای اهداف صلح‌آمیز، به کاهش وحشت از رقابت هسته‌ای میان این دو انجامیده و دستیابی به منطقه‌ی عاری از سلاح هسته‌ای در اقیانوس آرام جنوبی، از دیگر دستاورد‌های منع گسترش سلاح‌های هسته‌ای است. علاوه بر این، NPT، طی این دهه، ۳۰ کشور‌ حزب از جمله کره‌شمالی را اضافه می‌کند.

۷ سپتامبر ۱۹۸۰: دومین‌کنفرانس بررسی NPT، سند نهایی خود را تصویب می‌کند.

۲۵ سپتامبر ۱۹۸۵: سومین‌کنفرانس بررسی NPT، سند نهایی خود را تصویب می‌کند.

دهه‌ی ۱۹۹۰

۴ اکتبر ۱۹۹۰: چهارمین‌کنفرانس بررسی NPT، سند نهایی خود را تصویب کرد.

۳ آوریل ۱۹۹۱: شورای امنیت سازمان ملل، قطع‌نامه‌ی ۶۸۷ را تصویب کرد. قطع‌نامه‌ای که عراق را ملزم به حذف برنامه‌ی مخفیانه‌ی هسته‌ای خود (که پس از شکست عراق در جنگ خلیج‌فارس ۱۹۹۱ فاش شد) می‌کرد. عراق علی‌رغم اینکه عضو NPT بود، غیرقانونی برنامه‌ی تسلیحات هسته‌ای را دنبال می‌کرد. پس از تصویب قطع‌نامه‌ی ۶۸۷، آژانس بین‌المللی انرژی هسته‌ای درک بیشتری از برنامه‌ی مخفیانه‌ی عراق پیدا کرده و بقایای آن را متلاشی و پلمپ کرد. درک این موضوع که عراق علی‌رغم بازرسی‌های آژانس، این برنامه را دنبال می‌کند، به عنوان انگیزه‌ی اصلی تقویت پادمان‌های آژانس انرژی هسته‌ای محسوب می‌شد. این تلاش در نهایت منجر به تولید پروتکل الحاقی مدل گردید. آژانس بین‌المللی انرژی هسته‌ای حضور خود را در عراق حفظ کرد، تا زمانی که بازرسانش در اواخر سال ۱۹۹۸، و در آستانه‌ی حملات نظامی ایالات‌متحده و انگلیس علیه عراق، منجر به عقب‌نشینی شدند.

۱۰ ژوئیه ۱۹۹۱: آفریقای جنوبی به NPT پیوست. دو‌سال بعد، دولت افریقای جنوبی، اعتراف می‌کند که مخفیانه شش‌دستگاه کامل هسته‌ای ساخته و بعد، پیش از پیوستن به توافق‌نامه، آنها را از بین برده است. این اقدام، برای خلاصی از شر سلاح‌ها به عنوان آمادگیِ پایان‌دادن به سلطه‌ی آپارتاید تلقی می‌شد.

۹ مارس ۱۹۹۲: چین به NPT پیوست.

۲۳ مه ۱۹۹۲: بلاروس، قزاقستان و اوکراین، پروتکل لیسبون را امضا کردند که متعهدشان می‌کرد به عنوان کشورهای غیر‌هسته‌ای، به NPT بپیوندند. هر سه وقتی جمهوری‌های شوروی بودند، سلاح هسته‌ای داشتند. در ۵ دسامبر ۱۹۹۴، اوکراین به عنوان آخرین عضو میان این‌سه، به NPT ملحق می‌شود.

۳ آگوست ۱۹۹۲: فرانسه، به عنوان آخرین‌کشور دارای سلاح هسته‌ای، به NPT می‌پیوندد.

۱۲ مارس ۱۹۹۳: کره‌ی شمالی، تمایل خود را به خروج از NPT اعلام می‌کند. اما این عقب‌نشینی، در ۱۱ ژوئن ۱۹۹۳ به حالت تعلیق در‌می‌آید.

۱ آوریل ۱۹۹۳: آژانس انرژی هسته‌ای، کره‌ی شمالی را مغایر با تعهدات پادمانی خود اعلام می‌کند. و پیونگ‌یانگ را به شورای امنیت سازمان ملل ارجاع می‌دهد.

۱۱ آوریل ۱۹۹۵: شورای امنیت سازمان ملل، قطع‌نامه‌ی ۹۸۴ را تصویب می‌کند. که پذیرش تعهدات یک‌جانبه بر عدم‌استفاده یا تهدید به استفاده از سلاح‌های هسته‌ای توسط کشورهای دارای توان هسته‌ای، علیه کشورهای عضو NPT است؛ منظور آن‌دسته از کشورهایی که توان استفاده از سلاح‌های هسته‌ای را ندارند. این حرکت برای جلب حمایت جهت تمدید نامحدود پیمان انجام می‌گیرد.

۱۱ مه ۱۹۹۵: در پنجمین‌کنفرانس بررسی NPT، کشورها‌_‌احزاب، با قرارداد نامحدود موافقت می‌کنند. ماده‌ی X در NPT خواستار برگزاری کنفرانس‌های احزاب طی ۲۵ سال پس از لازم‌الاجرا‌شدن معاهده می‌شود، تا تعیین کند آیا این پیمان به طور نا‌محدود، یا برای دوره‌های اضافی دیگر به قوت خود باقی‌ست یا نه. این کنفرانس در سال ۱۹۹۵، و با عدم قطعیتی قابل‌توجه در مورد ماهیت هر‌گونه تمدید آغاز شد. کشورهای غیر‌هسته‌ای، به ویژه کشورهای در‌حال‌توسعه‌ی متعلق به جنبش غیر‌متعهد، از عدم پیش‌روی به سوی خلع‌سلاح هسته‌ای ابراز ناامیدی کرده و نگرانند که تصمیم برای تمدید پیمان به مدت نامحدود، به صورت پیش‌فرض، کشورهای مسلح هسته‌ای را قادر سازد زراد‌خانه‌های هسته‌ای خود را برای همیشه حفظ کنند و دیگر پاسخ‌گوی هیچ مطالبه‌ای در مورد حذف آنها نیز نباشند. در کنفرانس، اندونزی و افریقای جنوبی پیشنهاد کردند که الحاق نامشخص پیمان، با تصمیم تقویت روند بررسی، اتصال داشته باشد. همچنین آن را به مجموعه‌ای از اصول و اهداف منع گسترش و خلع سلاح هسته‌ای برای کشورهای عضو NPT، خصوصاً کشورهای دارای سلاح هسته‌ای (جهت پاسخ‌گو‌بودن به تعهدات خود) پیوند دادند.

این اصول و اهداف، شامل تکمیل پیمان منع آزمایش جامع و مذاکرات در زمینه‌ی قطع تولید مواد شکاف‌پذیر برای اهداف هسته‌ای می‌شدند. این کنفرانس همچنین قطع‌نامه‌ای تصویب کرد که خواستار ایجاد منطقه‌ای عاری از سلاح‌های کشتار جمعی در خاورمیانه می‌شد. این قطع‌نامه جهت حمایت از تمدید نامحدود NPT از سوی کشورهای عربی می‌شد که به وضعیت اسرائیل که سلاح هسته‌ای داشت و خارج از NPT بود، اعتراض داشتند. گرچه تنها اکثریت دولت‌های طرفین نیاز به تصویب پسوند «نامحدود» داشتند، اما بسته‌ی تصمیمات توافق‌شده پشتیبانی کافی را در اختیار داشت که نیاز به چنین رأیی نباشد.

۲۴ سپتامبر ۱۹۹۶: پیمان منع آزمایش جامعِ انفجارهای هسته‌ایِ غیر‌قانونی آماده شده است برای امضا. معاهده‌ای که هنوز لازم‌الاجرا نشده است. زیرا تمام کشورهای لازم از جمله چین، هند، پاکستان و ایالات‌متحده آن را تصویب نکرده‌اند.

۱۵ مه ۱۹۹۷: آژانس بین‌المللی انرژی هسته‌ای پروتکلی الحاقی تصویب می‌کند. توافق‌نامه‌ای که اختیارات بیشتری به آژانس می‌دهد تا فعالیت‌های غیر‌قانونی، مرتبط با سلاح‌های هسته‌ای داخل آن ایالت، انجام نشوند. این پروتکل در پاسخ به اقدامات نامشروع عراق و کره‌ی شمالی تحت این پیمان تهیه شده است.

دهه‌ی اول قرن ۲۱

۲۲ مه ۲۰۰۰: کشورهای عضو NPT، در ششمین‌کنفرانس بررسی، در مورد سند نهایی توافق می‌کنند؛ سندی که ۱۳ گام پیشرفت در جهت خلع سلاح هسته‌ای را ترسیم می‌کند، از جمله: «تعهد بی‌چون‌و‌چرای کشورهای هسته‌ای در جهت از بین‌بردن کامل زراد‌خانه‌های هسته‌ای خود.»

۱۰ ژانویه‌ی ۲۰۰۳: کره‌ی شمالی، خروج خود را از NPT اعلام می‌کند. این کشور یک‌دهه پیش، اعلام کرده بود که به دلیل نقض NPT قصد خروج از آن را دارد. کره‌ی شمالی، پس از گفتگو با ایالات‌متحده، این عقب‌نشینی را در ژوئن ۱۹۹۳، درست یک‌روز قبل از اجرای آن، به حال تعلیق درمی‌آورد. این کشور همچنین موافقت کرد که براساس توافق‌نامه‌ی ۱۹۹۴ با ایالات‌متحده، برنامه‌ی تسلیحات هسته‌ای خود را کنار بگذارد.

به دنبال فروپاشی آن توافق‌نامه در سال ۲۰۰۲، کره‌ی شمالی در تاریخ ۱۰ ژانویه‌ی ۲۰۰۲ اعلام کرد که در حالی‌که تنها یک‌روز از فرصت سه‌ماهه باقی مانده، خروج از NPT طی یک‌روز آینده عملی خواهد‌شد. گر‌چه قانونی‌بودن روند خروج کره‌ی شمالی زیر سؤال است، اما تماس‌های بعدی سازمان ملل و آژانس بین‌المللی انرژی هسته‌ای برای بازگشت پیونگ‌یانگ به NPT نشان‌دهنده‌ی این است که در آن لحظه خارج از معاهده قرار دارند.

در صورت به‌خطر‌افتادن «منافع عالی» آن توسط «حوادث خارق‌العاده»، ماده‌ی X از معاهده‌ی NPT، حق خروج کشورها از پیمان را به رسمیت می‌شناسد. دولت‌ها نیز موظفند سه‌ماه پیش از اجرایی‌کردن چنین تصمیمی، آن را به اطلاع برسانند. با توجه به عقب‌نشینی کره‌ی شمالی و تولید سلاح‌های هسته‌ای بعدی، کنفرانس بررسی NPT در سال 2005 روش‌هایی را مقرر می‌کند تا اطمینان حاصل شود کشورهایی که ازین پیمان خارج می‌شوند، قادر به استفاده از فناوری‌ها و مواد حاصل از آن برای دستیابی به سلاح هسته‌ای نیستند.

۶ ژوئن ۲۰۰۳: آژانس بین‌المللی انرژی هسته‌ای، گزارشی را با جزئیات فعالیت‌های مخفی هسته‌ای ایران منتشر می‌کند که تهران نمی‌تواند در نقض توافق‌نامه‌ی پادمان، گزارش آن را به آژانس ارائه دهد.

۱۹ دسامبر ۲۰۰۳: لیبی اعلام کرد که برنامه‌های WMD خود، از جمله یک‌برنامه‌ی مخفی سلاح هسته‌ای را ملغی کرده و موافقت خود را با بازرسی‌های بین‌المللی انرژی هسته‌ای و پیوستن به پروتکل الحاقی اعلام می‌کند.

۲ مه ۲۰۰۵: برپایی هفتمین‌کنفرانس بررسی NPT در سازمان ملل در نیویورک.

۱۹ سپتامبر ۲۰۰۵: کره‌ی شمالی متعهد می‌شود در توافق‌نامه‌ای در پی مذاکرات شش‌جانبه در مورد خلع صلاح هسته‌ای کره‌ی شمالی، سلاح‌ها و برنامه‌های هسته‌ای خود را کنار گذاشته و به پادمان NPT و IAEA برگردد.

۲۴ سپتامبر ۲۰۰۵: آژانس بین‌المللی انرژی هسته‌ای، پس از نزدیک به دو سال بازرسی فعالیت‌های اعلام‌نشده‌ی هسته‌ای، ایران را در ضدیت و عدم رعایت تعهدات پادمان خود می‌بیند. در آژانس در فوریه‌ی ۲۰۰۶، ایران به شورای امنیت سازمان ملل متحد ارجاع داده می‌شود، که طی دو‌سال آینده، سه‌قطع‌نامه‌ی تحریم را علیه این کشور تصویب می‌کند. آژانس بین‌المللی انرژی هسته‌ای به تحقیقات خود در مورد فعالیت‌های هسته‌ای گذشته و حال ایران ادامه می‌دهد.

۶ سپتامبر ۲۰۰۸: گروه تأمین‌کنندگان هسته‌ای موافقت می‌کنند که تجارت مواد و فناوری هسته‌ای با هند را مجاز بشمارند. علی‌رغم این که هند عضو NPT نبوده و عملاً یک‌دولت سلاح هسته‌ای محسوب می‌شود.

دهه‌ی دوم قرن ۲۱

۳-۲۸ مه ۲۰۱۰: برگزاری هشتمین‌کنفرانس بررسی NPT.

۵ فوریه‌ی ۲۰۱۱: پیمان استراتژیک جدید کاهش تسلیحات (آغازی جدید)، لازم‌الاجرا می‌گردد. ایالات‌متحده و روسیه توافق می‌کنند سلاح‌های استراتژیک و تهاجمی خود را کاهش دهند. محدودیت‌های اصلی پیمان باید تا 5‌فوریه‌ی ۲۰۱۸ اعمال شده باشند. آغاز جدید، تعداد کلاهک‌های هسته‌ای و بمب‌های استراتژیک استقرار‌یافته را به ۱۵۵۰ عدد در هر ایالت کاهش می‌دهد.

ژوئن ۲۰۱۱: انگلستان از کاهش برنامه‌ریزی داوطلبانه در نیروهای هسته‌ای مستقر‌شده‌ی خود که قرار است تا اوایل سال ۲۰۱۵ به انجام رسد، خبر می‌دهد. پس از تکمیل، انگلستان بیش از ۱۲۰ کلاهک استراتژیک مستقر و ۶۰ کلاهک ذخیره جهت پشتیبانی، نگهداری و مدیریت نیروهای عملیاتی در اختیار نخواهد‌داشت. و تمام کلاهک‌های اضافی تا اواسط دهه‌ی ۲۰۲۰ از بین خواهند‌ رفت.

۲۳ نوامبر ۲۰۱۲: گردانندگان (روسیه، انگلستان، ایالات‌متحده و سازمان ملل) کنفرانسی برای ایجاد منطقه‌ی آزاد سلاح‌های کشتار جمعی در خاور‌میانه، اعلام می‌کنند که این کنفرانس برگزار نخواهد‌شد؛ چون تمام کشورهای منطقه، موافق دستور کار کنفرانس نیستند.

۴-۵ مارس ۲۰۱۳: نروژ میزبان اولین‌کنفرانس تأثیرات بشر‌دوستانه‌ی سلاح‌های هسته‌ای با حضور ۱۲۷ ایالت است. این کنفرانس بر یافته‌های علمی در مورد تأثیر استفاده از سلاح‌های هسته‌ای بر انسان، محیط‌زیست و آب‌و‌هوای جهانی متمرکز است؛ که پنج‌کشور به‌رسمیت‌شناخته‌شده‌ی هسته‌ای (چین، فرانسه، روسیه، انگلستان و ایالات‌متحده) همگی تصمیم می‌گیرند در این کنفرانس شرکت نکنند.

۱۳-۱۴ فوریه‌ی ۲۰۱۳: دومین‌کنفرانس تأثیرات بشر‌دوستانه‌ی سلاح‌های هسته‌ای با حضور ۱۴۶ ایالت در مکزیک برگزار شد. این کنفرانس خواستار تلاش بیشتر برای خلع سلاح و ابتکار عمل در دستیابی به استانداردها و هنجارهای جدید بین‌المللی جهت منع استفاده از سلاح‌های هسته‌ای شد. کشورهای دارای سلاح هسته‌ای در این کنفرانس شرکت نکردند.

۶ مه ۲۰۱۴: هر پنج‌کشور دارای سلاح هسته‌ای، پروتکل معاهده‌ی منطقه‌ی آزاد سلاح هسته‌ای آسیای میانه (CANFWZ) را امضا می‌کنند. CANFWZ در مورد قزاقستان، قرقیزستان، تاجیکستان، ترکمنستان و ازبکستان اعمال می‌شود.

۱۷ نوامبر ۲۰۱۴: تصویب CANDEZ از سوی فرانسه.

۸-۹ دسامبر ۲۰۱۴: سومین‌کنفرانس تأثیر بشر‌دوستانه‌ی سلاح‌های هسته‌ای در وین برگزار شد. ایالات‌متحده و انگلستان تصمیم می‌گیرند در آن شرکت کنند و چین تصمیم می‌گیرد ناظر بفرستد. بیش از ۱۵۰ کشور و چندین سازمان بین‌المللی و جامعه‌ی مدنی در آن شرکت می‌کنند. بیش از ۶۰ کشور جهان، تعهد همکاری در «لکه‌دار‌کردن، ممنوع‌کردن و از‌بین‌بردن» سلاح‌های هسته‌ای را امضا می‌کنند.

۳۰ ژانویه‌ی ۲۰۱۵: انگلستان CANFWZ را تصویب می‌کند.

‌۲۷ آوریل تا ‌۲۲مه ۲۰۱۵: نهمین‌کنفرانس بررسی NPT در سازمان ملل نیویورک برگزار می‌شود، اما در ۲۲ مه، بدون توافق در مورد سند نهایی کنفرانس پایان می‌یابد. طرفین اصلی نمی‌توانند اختلافات موجود در روند کار را «جهت تشکیل یک‌کنفرانس در منطقه بدون سلاح‌های کشتار جمعی در خاور‌میانه و نیز اختلافات میان کشورهای دارای سلاح هسته‌ای و کشورهای فاقد آنها را، همخوان با سرعت روند اجرای ماده‌ی VI معاهده و اختلافات موجود در اقدامات مورد توافق در کنفرانس ۲۰۱۰» کنار بگذارند. پس از حدود چهار‌هفته مذاکره‌ی نسبتاً دشوار، رئیس کنفرانس، سفیر تائوس فروخی از الجزایر، در آخرین‌روز جلسه پیش‌نویس سند نهایی تلفیقی را جهت تصویب ارائه می‌دهد. اما ایالات‌متحده، انگلستان و کانادا، در ساعات پایانی اعلام می‌کنند که نمی‌توانند فرمول ارائه‌شده در سند را برای پیگیری کنفرانسی جهت بحث در مورد منطقه‌ی خاورمیانه، پشتیبانی کنند.

با وجود پنج‌کشور هسته‌ای، که یا نمی‌خواستند یا قادر به انجام تعهدات بیشتر در زمینه‌ی خلع سلاح نبودند، گروهی متشکل از ۱۰۷ ایالت، بیانیه‌ای صادر کرد، معروف به «تعهد بشر‌دوستانه». این بیانیه از کشورها می‌خواهد جهت پر‌کردن خلاء قانونیِ منع و از بین‌بردن سلاح‌های هسته‌ای، به شناسایی و پیگیری اقدامات مؤثر برآیند.

۱۴ ژوئیه ۲۰۱۵: انعقاد برنامه‌ی جامع اقدام مشترک (JCPOA)، توسط ایران و گروه ۵+۱ (چین، فرانسه، آلمان، روسیه، انگلستان و ایالات‌متحده)، جهت محدود‌کردن فعالیت‌های حساس چرخه‌ی سوخت هسته‌ای ایران.

۲۷ اکتبر ۲۰۱۶: کمیته‌ی اول مجمع عمومی سازمان ملل، قطع‌نامه‌ای را برای مذاکره در مورد کنفرانسی در زمینه‌ی پیمان منع سلاح‌های هسته‌ای، با رأی ۳۸-۱۲۳ و با ۱۶ رأی ممتنع تصویب می‌کند.

۷ ژوئیه‌ی ۲۰۱۷: پایان دور دوم و آخرین مذاکرات با کشور‌ها در مورد پیمان منع سلاح‌های هسته‌ای. رأی‌گیری ۱-۱-۱۲۲ برای تصویب این پیمان.

۲۰ سپتامبر ۲۰۱۷: تصمیم به عقد و امضای معاهده‌ی منع سلاح‌های هسته‌ای.

۵ فوریه‌ی ۲۰۱۸: آغاز محدودیت‌های مرکزی نیروهای هسته‌ای استراتژیکِ تحمیل‌شده. حفظ و رعایت حدود توسط روسیه و ایالات‌متحده.

۸ مه ۲۰۱۸: ایالات‌متحده، خروج خود را از برجام اعلام کرد. باقی‌مانده‌ی اعضای امضا‌کننده‌ی این پیمان، از این اقدام انتقاد کرده و بر حمایت خود از این توافق تأکید کردند.

۲ آگوست ۲۰۱۹: خروج ایالات‌متحده از پیمان نیروهای هسته‌ای میان‌برد سال ۱۹۸۷.

دهه‌ی سوم قرن ۲۱

مارس ۲۰۲۰: بیماری جهانی کووید۱۹ باعث به تعویق‌افتادن دهمین کنفرانس بررسی پیمان منع گسترش سلاح‌های هسته‌ای شد. این کنفرانس ابتدا قرار بود از ۲۷ آوریل تا ۲۲ ماه مه، در مقر سازمان ملل در شهر نیویورک برگزار شود.