انحصار و ابهام؛ پشت پرده همسریابی در «همدم»!

«بابا چجور با مامان آشنا شدی؟پسرم یه بسته ده تایی از اپ همسریابی گرفتم مادرت توش بود»؛ شاید خنده‌دار و عجیب به نظر برسد اما این شوخی، خلاصه‌ای از کارکرد اپلیکیشن رسمی و قانونی همسریابی است که اخیرا از آن رونمایی شده است؛ «همدم».

هم‌نشینیِ از ما بهتران در سرزمین عجایب!

رئیس مجلس، معاون ستاد اجرایی فرمان امام، سازمان تبلیغات اسلامی و اپلیکیشن همسریابی!هم‌نشینی این عناوین و نهادها با مورد آخر همان قدر عجیب است که رسمی شدن یک برنامه همدم یاب(!) برای مسطح شدن فراز و نشیب‌های ازدواج! بله، این خبر که احیانا طی هفته‌های اخیر، بارها پیش چشم‌تان مرور شده، صحت دارد و از اپلیکیشنی به نام «همدم» با نام قبلی «همسان‌گزینی»، متعلق به موسسه «تبیان»_ وابسته به سازمان تبلیغات اسلامی_ با حضور محمدباقر قالیباف، رئیس مجلس شورای اسلامی، رونمایی شده است! گفته می‌شود این اولین نرم‌افزار رسمی و دارای مجوز در امر همسریابی و مشاوره ازدواج در ایران است و زیر نظر کمیل خجسته، فرزند حسن خجسته اداره می‌شود. اما چرا «همدم»، مغتنم شد؟!

تطهیر ازدواج مجازی؟!

تنها کافی است در اپلیکیشن «بازار»، که تنها اپ‌های مجاز را معرفی می‌کند، کلیدواژه همسریابی را جست‌وجو کنید تا این اپلیکیشن مرجع، شما را با شمار زیادی از برنامه‌های پیشنهادی مشابه «همدم» آشنا کند؛ از «پیوند» و «پایدار» تا «طوبی» و «پستو»! اما میان این همه اپ، تنها «همدم» شانس رونمایی رسمی با حضور رئیس مجلس را پیدا می‌کند! جالب آنکه پیش‌تر بارها نسبت به سایت‌ها و اپلیکیشن‌های همسریابی و دوست یابی هشدار داده شده بود؛ چنانچه محمدمهدی تندگویان، معاون امور جوانان وزارت ورزش و جوانان گفته بود که «به مردم، جوانان، اعضای این کانال‌ها و ... هشدار می‌دهیم که افراد و گروه‌هایی که در این بستر‌ها اقدام به همسریابی یا ترویج ازدواج موقت می‌کنند، هیچکدام مجوز رسمی از هیچ نهادی ندارند» یا سرهنگ تورج کاظمی هشدار داده بود که «بسیاری از کاربران با هویت اصلی خود در این فضا حاضر نمی‌شوند و چه بسا ممکن است حتی جنسیت‌شان نیز متفاوت باشد، از این رو می‌تواند منجر به جرائم دیگری نظیر خفت‌گیری، سواستفاده، اخاذی و ... شود. گاهی نیز از مشخصات هویتی و ظاهری افراد سوءاستفاده می‌شود». حال چطور قرار است تمام این هشدارها (که به حق است) مرتفع شود و اساسا چقدر مساله ازدواج و در اصل فرزندآوری برای حاکمیت موثر است که دست به دامن نهی کرده‌ها شده، الله و اعلم!

همدم یابی مجانی تمام می شود؟

«همدم»، بودجه خود را از سازمان تبلیغات اسلامی می‌گیرد. «موسسه فرهنگی و اطلاع‌رسانی تبیان» که کمیل خجسته، مدیرعاملی آن را بر عهده دارد، یکی از دو نهاد مهم بودجه بگیر تحت نظر سازمان تبلیغات اسلامی است. در بودجه سال جاری بودجه این سازمان ۳۶۱ میلیارد تومان در نظر گرفته شده که تاکنون ٢۰۵ میلیارد تومان از آن محقق شده است. همچنین سازمان تبلیغات اسلامی از جمله‌ موسسه‌هایی بود که محمد باقر قالیباف برای افزایش بودجه آن در لایجه بودجه ۱۴۰۰ شخصا دست به کار شد. اما کمیل خجسته کیست؟

فرزند خلفِ پدر!

فضای کاربری و پکیج‌های جنجالی

اما فضای کاربری «همدم» دقیقا مشابه همان اپلیکیشن‌هایی است که پیش‌تر نسبت به آن هشدار داده شده بود. کاربران خصوصیات ظاهری خود را ارائه می‌کنند و خصوصیات مورد علاقه برای «همدمِ» خود را نیز جست و جو! برنامه امکان عکسبرداری از صفحه را به شما نمی‌دهد بنابراین عکس‌های منتشر شده درباره پکیج‌های معرفی به شیوه دیگری برداشته و منتشر شده است. «همدم» با چهار سرویس «همدم‌یاب» برای مجردها، خدمات مشاوره‌ای به شکل تلفنی و حضوری، آزمون‌های روانشناسی، خودآگاهی و سازگاری و مجله آنلاین و محتواهای آموزشی در قالب، فیلم، پادکست، اینفوگرافیک و مقالات مختلف در دسترس است و ادعا کرده جوانان مجرد متقاضی ازدواج را از ابتدای تصمیم‌گیری برای ازدواج تا چهار سال پس از آن همراهی خواهد کرد. اما از حاشیه‌های مهم این برنامه، حق عضویت کاربران است که یکی از بسته‌های آن بابت مشاهده مشخصات ۱۰ خانم مجرد، ۴۰ هزارتومان هزینه دارد. جالب آنکه گردانندگان «همدم» در این خصوص می‌گویند: «پرداخت هزینه توسط کاربر علاوه بر اینکه به توسعه کار در کل کشور کمک می کند مانع از اثرات سوئی نظیر تنوع طلبی و ایجاد وسواس جستجوی مداوم جهت یافتن مورد بهتر می‌شود!» با این حساب به نظر می‌رسد سازندگان «همدم» نیک می‌دانند که کار در ایران نیاز به توسعه دارد و معضلات مسکن و معیشت اگر حل شود، همدم خود پیدا خواهد شد!

گره اصلی ازدواج امنیت شغلی و اقتصادی است

«طاهره پژوهش»، جامعه شناس، در گفت و گو با «فراز» درباره طرح اشتباه مساله ازدواج از سوی مسئولان می گوید: «در شرایطی که امنیت شغلی وجود ندارد و ٨۰ درصد پایه حقوق شاغلان بابت کرایه خانه مصرف می‌شود و مواد غذایی هم روز به روز گران‌تر، بالا رفتن سن ازدواج قابل انتظار است. از این رو سایت‌های همسریابی تاکنون موفقیت چندانی نداشته‌اند و به احتمال زیاد اولین اپلیکشن رسمی همسریابی هم سرنوشت مشابهی خواهد داشت».

او در این راستا ادامه می دهد: «آمار طلاق، کودک همسری و مشکلات درونی خانواده‌ها نشان می‌دهد که صرفا پرداختن به امر ازدواج، بدون کار کارشناسانه، مشکلی را حل نمی‌کند و مانند بسیاری از راهکارهای این‌چنینی، بار مشکلات را سنگین‌تر می‌کند. آقایان برای سرشکن کردن پیری جمعیت و تشویق به فرزندآوری از چاله درآمدن و در چاه افتادن را تقدیم مردم کرده‌اند! جالب است خودشان هشدار می‌دهند، بعد خودشان از چیزی که نسبت به آن هشدار دادند به صورت رسمی رونمایی می‌کنند! آشنایی به این سبک نه اشتباه است نه تماما درست. مشکل اینجاست که اصل مسأله اشتباه طرح شده و طبیعتا پاسخ‌های داده شده به آن نیز گمراه کننده خواهد بود».

حالا «همدم»، تنها اپلیکیشن همسریابی مجاز در ایران است؛ بازاری که انحصار آن نیز در دست گروهی خاص قرار گرفته که هم بودجه عمومی در اختیار دارند، هم بستر انحصارگر شدن و هم امکان قانونی کردن ناممکن‌ها را...!