واکسینه‌شده‌ها هم می‌گیرند اما کم‌تر می‌میرند

 کریستن وی‌براون؛ ربکا تورنس.

نقل است که داده‌ها یارای نشان‌دادن اصل واقعیت را ندارند: چرا که به نظر می‌رسد افراد واکسینه‌شده به طرز شگفت‌آوری در حال ابتلا به ویروس کرونا هستند. اما میزان و توالی این سرایت، و اینکه این افراد تا چه حد احتمال دارد ویروس‌شان را به دیگران انتقال دهند، هنوز مشخص نیست. حالا دارد معلوم می‌شود که واکسینه‌شده‌ها بیش از آنچه فکر می‌کردیم، در برابر بیماری‌های جدی آسیب‌پذیر هستند.

کمبودی که در مطالعات علمی و پاسخ‌های روشن وجود دارد، باعث شده سیاست‌گذاران عمومی و مدیران شرکت‌ها از تدوین برنامه براساس اطلاعات پراکنده موجود سرباز بزنند. در حالی که عده‌ای در حال تمدید دستور استفاده از ماسک یا تأخیر در بازگشایی دفاتر کاری‌اند، عده‌ای دیگر درخواست توجیهی مناسب‌تر و شفافیت بیشتر برای استمرار این شرایط را کرده‌اند. اوضاع آشفته‌ای است.

تام فریدن، مدیر سابق مرکز کنترل و پیش‌گیری بیماری‌ها و رئیس مؤسسه غیر‌انتفاعی «برای نجات حیات تصمیم بگیرید» گفت: «ما باید در مورد دانسته‌ها و ندانسته‌هامان فروتن باشیم. و چند مورد وجود دارد که می‌توان با قاطعیت تمام ازشان حرف زد؛ یکی‌اش این است که پاسخ به این سؤال دشوار است.»

در شرایطی که وزارت بهداشت پیام‌های واضحی به افراد نمی‌رساند، سر‌در‌گمی‌ای که واکسینه‌شده‌ها در مورد چگونگی حفاظت از خود دارند، امری کاملاً طبیعی‌ست. میزان آسیب‌پذیری گروه واکسینه‌شده، فاکتوری کلیدی محسوب می‌شود؛ نه فقط از باب نیاز به تزریق واکسن تقویتی، بلکه جهت اخذ تصمیماتی که باید در مورد لغو مجدد بازگشایی‌ها، در موج جدید ویروس گرفته شود. در مقیاس کوچک‌تر نیز ناشناخته‌ها به سردرگمی کسانی چون دوست‌داران موسیقی انجامیده است؛ اینکه آیا می‌توانند در کنسرت‌ها شرکت کنند یا خیر. همین‌طور والدینی که نمی‌دانند چه زمانی برای تصمیم در‌باره بازگشایی مدارس با مربیان و والدین دیگر وارد شور شوند.

به جای پاسخی روشن به سؤالاتی این‌چنینی، آنچه به دست آمده شماری از مطالعات موردی است که تصاویری متفاوت از عفونت‌هایی را نشان می‌دهند که توانسته‌اند حتی در بدن افراد واکسینه‌شده نیز با موفقیت نفوذ کنند. مواردی هستند که مقایسه نتایج و بررسی‌ها را با دشواری همراه می‌کنند: اینکه آیا در زمان انجام بررسی، گونه دلتایی وجود داشته یا نه؛ چه مقدار از نمونه‌های مورد بررسی، واکسینه شده بودند؛ و حتی اینکه وضعیت آب‌و‌هوایی در آن زمان چطور بوده. دشوار است بدانیم کدام فاکتورها وزن بیشتری در نتیجه نهایی داشته و مؤثرترند؟

مونیکا گاندی، متخصص بیماری‌های عفونی از دانشگاه کالیفرنیا، سان‌فرانسیسکو می‌گوید: «روشن است که ما پیشرفت‌های خوبی در این مورد داشته‌ایم. دانش کنونی‌مان به نسبت گذشته بسیار افزایش داشته است. همه ما لااقل یک نفر را می‌شناسیم که به این ویروس آلوده شده باشد. اما با این حال اطلاعات بالینی چندانی کسب نکرده‌ایم.»

به عنوان یکی از مشهورترین نمونه‌هایی که در آن شمار زیادی از افراد واکسینه‌شده به ویروس مبتلا شدند می‌توان به شهر کوچکی ساحلی پروینستاون، ماساچوست اشاره کرد؛ روز چهارشنبه آخر ژوئیه در این شهر جمع زیادی از واکسینه‌شده‌ها و نشده‌ها گرد هم آمده بودند تا تعطیلات را جشن بگیرند. روایتی که نقل کردم و اسنادش نیز موجودش است را می‌توان به عنوان نقطه عطفی در همه‌گیری به شمار آورد. حدود سه‌چهارم از ۴۶۹ مورد ابتلای این جمع، مربوط به آنهایی می‌شد که واکسن زده بودند.

پژوهشگران حاضر در مرکز کنترل و پیش‌گیری بیماری‌ها و آنهایی که در این مورد خاص بررسی انجام داده بودند، یک دلیل برای بالا بودن آمار ابتلای واکسینه‌شده‌ها ذکر کردند؛ اینکه احتمال درگیر‌شدن آنها با ویروس، حتی با وجود تزریق واکسن نیز، درست مشابه کسانی است که واکسینه نشده‌اند. آنها در ضمن هشدار داده‌اند که در عین افزایش آمار واکسیناسیون، طبیعی است که آمار ابتلا به کووید‌۱۹ نیز بالا برود. هر چند آنها این یافته‌ها را برای یک نتیجه‌گیری قطعی و نهایی، کافی ندانسته‌اند. این یافته‌ها، پژوهش‌گران CDC را واداشت توصیه‌هایی که پیش‌تر اعلام کرده بودند را معکوس کرده و بار دیگر استفاده از ماسک را در شرایطی خاص تجویز نمایند.

با این حال، به گفته گاندی، جزئیات آن خوشه‌های موردیِ خاص، ممکن است به بدتر‌شدن شیوع بیماری بینجامد. او در ایمیلی گفت: «افزایش نشانه‌های خفیف بیماری در افراد را در این نمونه خاص می‌توان به بالا‌رفتن فعالیت واکسینه‌شده‌ها نسبت داد (افزایش صمیمیت)، باران آخر هفته نیز در این امر بی‌تأثیر نبود، چون باعث شد آنها بیشتر وقت را در فضای بسته بگذرانند. دلیل دیگر هم ترکیب مختلط افراد واکسینه‌شده و واکسینه‌نشده بود.»

در همین حال یک مطالعه موردی دیگر CDC که در مقیاسی گسترده‌تر، منطقه نیویورک را هدف گرفته بود، نشان داد شمار مبتلایان از ماه مه به این سو افزایش داشته است؛ تقریباً ۴ درصد از تمام مواردی که تا اواسط ماه ژوئیه شناسایی شده بودند. این محققان به طور جدی هشدار داده‌اند که عواملی نظیر کاهش محدودیت‌های بهداشت عمومی و افزایش گونه دلتای بسیار مسری می‌تواند آمار را متأثر کند.

مطالعه موردی دیگری که مرکز کنترل و پیش‌گیری بیماری‌ها در کلرادو انجام داد، میزان پیشرفت ویروس را در Mesa به میزان قابل توجهی بالاتر از باقی ایالات نشان داد؛ ۷ درصد در مقابل تقریباً ۵ درصد. این گزارش می‌گوید دلیل این امر شاید گسترش بیشتر گونه دلتا در مسا بوده باشد؛ اما سن بیماران این منطقه و نیز میزان پایین‌بودن واکسیناسیون در آنها را نیز از دیگر عوامل بالا‌بودن آمار بر‌شمرده است.

به نظر می‌رسد بررسی‌های انجام‌شده در اسرائیل این ایده را پشتیبانی کرده‌اند که میزان مصونیت در برابر بیماری‌های سخت، در ماه‌های پس از تزریق واکسن به مرور رو به کاهش می‌گذارد. و اخیراً نیز یافته‌هایی دیگر نشان از شمار بالای بستری‌های این گروه در بیمارستان دارند. این یافته‌ها، ابتدایی محسوب می‌شوند و موارد جدی پیشرفت بیماری در واکسینه‌شده‌ها، هنوز میزان بالایی پیدا نکرده است. اما ایده نیاز به تزریق دوزهای پشتیبان یا همان تقویتی طی ماه‌های بعد از تزریق دوز دوم را باز هم قوت می‌بخشند.

مطالعات موردی و داده‌های برخی از ایالت‌های امریکا به طور مشابهی، افزایش میزان پیشرفت بیماری را با گذر زمان نشان داده‌اند. اما افزایش شیوع دلتا باعث شده تردیدهایی به وجود بیاید: اینکه تضعیف سیستم ایمنی به مرور زمان در مورد تمام گونه‌های بیماری صدق می‌کند و یا دو دوز واکسیناسیون صرفاً در مورد گونه دلتا، روش ناقصی‌ است؟ البته هر دو مورد نیز می‌تواند صادق باشد. از سویی دیگر قاعدتاً تغییر رفتار در افراد واکسینه‌شده و اینکه آزادانه به مجالس اجتماعی می‌پیوندند و به سفر و غذا‌خوردن خود در خانه و محیط‌های بیرون با همان روش‌های سابق ادامه می‌دهند نیز بر این افزایش آمار بی‌تأثیر نیست.

با وجود تمام مواردی که ذکرشان رفت، برخی حقایق در این مرحله به خوبی به اثبات رسیده‌اند. واکسینه‌شدگانی که به ویروس مبتلا می‌شوند، به نسبت، بسیار کمتر از دیگران در بیمارستان بستری می‌شوند؛ در این گروه نیاز کمتری به استفاده از لوله اکسیژن هست و نرخ مرگ‌و‌میر هم در آنها بسیار پایین‌تر است. بنابراین شکی نیست که واکسن‌ها مصونیت خوبی ایجاد می‌کنند. اما بحث اینجاست که جمع زیادی از مردم دنیا واکسینه نشده‌اند (و تقریباً ۳۰ درصد بزرگ‌سالان در ایالات‌متحده)؛ واقعیتی که انگار با گونه بسیار عفونی دلتا تبانی کرده‌اند تا دنیا را به موج بعدی بیماری سوق دهند.

فریدن تصریح کرده است: تصویر بزرگ این است که واکسن‌ها کارشان را می‌کنند. دلیل جهش در کشورهایی چون ایالات‌متحده نیز پایین‌بودن نرخ واکسیناسیون است.

میزان ابتلا به تمام گونه‌های این بیماری با نسبتی معلوم، کماکان برقرار بوده و انتظار می‌رود. هیچ کدام از واکسن‌های کووید‌۱۹، اثر‌بخشیِ ۱۰۰ درصدی نداشتند؛ حتی آنهایی‌شان که به عنوان بهترین‌ها شناخته می‌شوند. واقعیت اینکه هر چه ویروس بیشتر گردش کند، احتمال پیشرفت هم بالا می‌رود. همین‌طور که به اثبات رسیده گذر زمان، بعضی جنبه‌های ایمنی کسب‌شده از واکسن را کاهش می‌دهند.

در حال حاضر، شمار پرسش‌ها بیشتر از تعداد جواب‌هایی‌ست که به دست آمده. اینکه دلیل افزایش میزان درگیری با این ویروس، گونه دلتا است یا تضعیف سیستم ایمنی و یا بازگشت افراد به زندگی عادی، هنوز به هیچ وجه روشن نیست. و اینکه آیا واقعیت دارد واکسینه‌شده‌ها بیش از آنچه گمان می‌کردیم در برابر بیماری آسیب‌پذیر هستند؟ این را نیز نمی‌دانیم. چه نوع عفونت‌هایی شایع‌ترند؟ این‌ها پرسش‌هایی هستند که هر کس برایشان پاسخی دارد.

فریدن در پایان گفته است: «به طور کلی تصمیمات کنونی‌مان، بر پایه داده‌هایی ناقص است. هنوز موارد زیادی هست که ازشان بی‌اطلاعیم.»