وعده‌های بزرگ بودجه ۱۴۰۱

در رابطه با لایحه بودجه و کلیت آن، خبرنگار پارلمانی «فراز» گفت وگویی داشته است با محمد خدابخشی، نایب رئیس کمیسیون بودجه مجلس. با ما در این گفت‌وگوی پر عدد و رقم همراه باشید.

آقای خدابخشی، مجلس روند بررسی بودجه سال ۱۴۰۱ را از چه زمانی آغاز خواهد کرد و این بررسی تا کی ادامه خواهد داشت؟

 براساس آئین‌نامه داخلی مجلس پس از تقدیم لایحه بودجه کل کشور به مجلس شورای اسلامی، هیات رئیسه مجلس، این لایحه را ارجاع می‌دهد به کمیسیون‌‎های تخصصی. همه احکام و تبصره‎‌ها به کمیسیون برنامه  و بودجه ارجاع و دیگر احکام اختصاصی به  کمیسیون‌های تخصصی تحویل داده می‌شود. این کمیسیون‌ها، تا دوهفته پس از دریافت لایحه بودجه فرصت دارند که نظر خود را نسبت به احکام مورد تخصص خویش در رابطه با لایحه اعلام کنند. در این فاصله زمانی دو هفته‌ای، نمایندگان مجلس هم ده روز فرصت دارند که پیشنهادات خود را به کمیسیون‌های تخصصی ارائه دهند. بعد از دوهفته که تمام کمیسیون‌ها روی مواردی که به آن‌ها ارجاع داده شده به جمع‌بندی نهایی رسیدند، گزارش آن‌ها به کمیسیون تلفیق بودجه ۱۴۰۱ ارائه خواهد شد. کمیسیون تلفیق بودجه هم تشکیل شده است از نمایندگانی که عضوهمه کمیسیون‌های تخصصی هستند؛ شامل ۹ نفر از کمیسیون‌های تخصصی و از کمیسیون‌های دیگر هر کدام ۳ نفر به نمایندگی در کمیسیون بودجه عضویت دارند. در مهلت دوهفته‌ای لایحه بودجه و گزارش‌های رسیده را بررسی می‌کنند، البته مطابق با آئین‌نامه مجلس، این مهلت می‌تواند تا ۴ هفته هم افزایش پیدا کند. و در نهایت کمیسیون تلفیق بودجه، گزارش خود را در مورد بررسی لایحه بودجه ۱۴۰۱، به صحن علنی مجلس ارائه می‌دهد.

یکی از مسائل چالش برانگیز برای مردم ، بحث تداوم یارانه و یا افزایش آن در بودجه سال آینده است، چه تغییری در پرداخت یارانه رخ خواهد داد؟

 در مجلس مطلقا صحبتی از حذف یارانه‌ها نشده است. اما در مورد منابعی که به یارانه کالاهای اساسی و نهاده‌های دامی اختصاص داده می‌شود، اختلاف نظر وجود دارد. نظر دولت این است که یارانه‌ها مستقیما به مردم و به دهک‌هایی خاص که جامعه هدف هستند، پرداخت شود. اما نظرکلی این هست که یارانه به همین شکل که تا به حال ادامه داشته، تداوم یابد. اشتراک نظر در مورد پرداخت یارانه‌ها بین دولت و مجلس این است که از هدر رفت منابع ارزی که به کالاهای اساسی مانند دارو و نهاده‌های دامی اختصاص داده می‌شود، جلوگیری شود.

آیا افزایشی در میزان یارانه‌های سال آینده، انجام خواهد شد؟

قطعا میزان یارانه‌ها در سال آینده افزایش خواهد یافت، چون مجموع اعتبارات که پیشنهاد شده در قانون بودجه ۱۴۰۱ کفایت نمی‌کند، و ما ناچار شدیم افزایش یارانه را پیشنهاد بدهیم. برای همین ۸ منابع  میلیارد دلار را رساندیم به ۱۲.۶ میلیارد دلار و البته این رقم قابل افزایش هم هست. این میزان هم صرف یارانه یا همان ارز ۴۲۰۰ تومانی برای دارو و نهاده‌های دامی شده و هم برای یارانه نقدی که به مردم پرداخت می‌شود.

در مورد رتبه بندی معلمان؛ که در نهایت تصویب شده؛ چه میزان اعتبارات در بودجه سال آینده در نظر گرفته شده است؟

با توجه به جلسات متعددی که با سازمان برنامه و بودجه کشور داشتیم، قرار شده که دولت ۲۵ هزار میلیارد تومان برای رتبه بندی معلمان، بودجه در نظر بگیرد که در لایحه بودجه ۱۴۰۱ این مبلغ تا جایی که امکان‌پذیر باشد، اعمال خواهد شد.

منابع مالی برای تحقق رتبه بندی معلمان از کجا تامین خواهد شد؟

۲۵ هزارمیلیارد تومان از بودجه عمومی کشور برای رتبه‌بندی در نظر گرفته شده؛ بودجه عمومی کشورهم از طریق تامین می‌شود؛ درآمدهای مالیاتی و گمرکی، فروش نفت خام و میعانات گازی و فروش اوراق مالی اسلامی و خزانه.

مهم‌ترین ویژگی بودجه سال ۱۴۰۱‍ که نسبت به بودجه سال ۱۴۰۰، ۴ درصد هم افزایش داشته، چیست که نفعی خاص برای مردم داشته باشد؟

 امروز لایحه بودجه ۱۴۰۱ به مجلس شورای اسلامی تقدیم شد. با توجه به جلساتی که ما در محل کمیسیون برنامه و بودجه و یا در سازمان برنامه و بودجه مشترکا با رئیس و معاونان این سازمان داشتیم، این بودجه، حتما تفاوت‌هایی نسبت به بودجه سال قبل دارد. از جمله اتکای بودجه ۱۴۰۱ به درآمدهای غیرپایدار کمتر شده، طوری‌که در سال ۱۴۰۱ تراز عملیاتی ما منهای ۴۶۴هزارمیلیارد تومان بود؛ این میزان در بودجه ۱۴۰۱ کاهش پیدا کرده و رسیده به منهای ۳۰۰ هزارمیلیارد و شاخص تراز عملیاتی بودجه که شاخص مهم و کنترلی برای بودجه عمومی کشورهست، بهبود یافته. در مورد اتکا به نفت، برآوردی که در زمینه فروش نفت و میعانات گازی انجام شده، نسبتا برآوردی واقعی است؛ در حال حاضر با توجه به گزارش نفت، روزانه یک میلیون بشکه نفت خام و میعانات گازی می فروشیم. این میزان در لایحه پیشنهادی بودجه سال ۱۴۰۱ یک میلیون و ۲۰۰هزار بشکه در روز پیش‌بینی شده با مبلغ هر بشکه‌ای ۶۰ دلار و نرخ هر دلار هم ۲۳ هزارتومان در نظر گرفته شده. به نظر من این وضعیت منطقی‌تر است نسبت به بودجه امسال. نکته دیگر اتکا به درآمدهای مالیاتی و گمرکی است، و وابستگی به درآمدهای غیرپایدار مثل فروش اوراق مالی اسلامی و اسناد خزانه، کمتر شده است. رشد اعتبارات هزینه‌ای در بودجه ۱۴۰۱ در حدود ۵ درصد است. افزایش دستمزدها به‌طور متوسط ۱۰ درصد خواهد بود که این افزایش بر اساس گزارش‌های سازمان برنامه و بودجه، به‌صورت پلکانیِ معکوس و بین ۵ تا ۲۹ درصد است. اعتبارات تملکات دارایی‌های سرمایه‌ای یعنی همان اعتبارات عمرانی هم نسبت به ۱۴۰۰ افزایش پیدا کرده. با توجه به منابع عمومی و منابع شرکتی و موسسات انتفاعی وابسته به دولت، در کل بودجه سال ۱۴۰۱‍ برابر است با  سه میلیون ۶۳۱هزا میلیارد تومان که از این رقم، یک میلیون و ۵۰۵ هزار میلیارد تومان، مربوط به بودجه عمومی کشور است و بودجه شرکت‌های دولتی و موسسات انتفاعی وابسته به دولت، دو میلیون و ۲۳۱ هزار میلیارد تومان است. ترکیب منابعی که به بودجه سال ۱۴۰۱ پیشنهاد شده، ۵۲۶ هزار ۷۶۶ میلیارد تومان از درآمدهای مالیاتی و گمرکی است، از این رقم ۷۷ هزار و ۷۵۰ میلیارد تومان حقوق ورودی است و باقی مانده، درآمدهایی که صرفا از طریق مالیات به دست خواهد آمد. رقمی که پیشنهاد شده برای نفت خام و میعانات گازی، با پیش فرض‌هایی که به آن‌ها اشاره کردم، ۳۸۲هزار میلیارد تومان است؛ واگذاری دارایی مالی مجموعا ۸۶ هزار میلیارد تومان، که از این مبلغ، ۵۰ هزار میلیارد تومان، انتشار اوراق مالی اسلامی است و ۳۶ هزار میلیاردتومان از طریق فروش استاد خزانه تامین خواهد شد. این مبالغ در لایحه پیشنهادی دولت برای سال ۱۴۰۱ حائز اهمیت است.