موش‌های گوشتخوار تهران از کجا آمده‌اند؟

«فراز» این معضل را با خانم دکتر سارا مکرم، متخصص جراحی دامپزشکی بررسی کرده است.

به نظر شما چرا موش‌های تهران تا این حد در حال افزایش هستند؟

افزایش موش‌ها، ارتباط زیادی دارد با محیط و امکانات غذایی مناسب. که همه این‌ها در تهران فراهم است؛ هم زباله زیاد است و هم موش‌ها در فاضلاب‌هایی زندگی می‌کنند که دور از دسترس هستند و به آسانی نمی‌توان برای از بین بردن آن‌ها اقدام کرد. این وظیفه شهرداری است که با استفاده از انواع سم‌ها و طعمه‌ها، آن‌ها را از بین ببرد.

مدتی است در تهران، موش‌های بزرگی دیده می‌شوند؛ موش‌هایی که گاهی گربه‌ها هم حریف آن‌ها نمی‌شوند. این موش‌ها از کجا آمده‌اند؟

ببینید موش‌ها، چندین گونه دارند و همه جا هستند. موش‌های بزرگ تهران هم از جایی نیامده‌اند. بزرگ و زیاد شدن آن‌ها دو دلیل عمده دارد، اول این‌که دشمن طبیعی موش‌های کوچک یا «مایس» در شهر کم شده و موادغذایی بخاطر زباله‌ها برایشان به راحتی فراهم است؛ در نتیجه هم تعدادشان زیاد می‌شود و هم جثه‌شان بزرگ. گونه دیگری از موش‌ها (رت قهوه‌ای- brown rat) هستند که اندازه بزرگ‌تری دارند. وزن «رت» بین ۱۴۰ تا ۵۰۰ گرم است اما در شرایط ایده‌آلی که فعلا دارند، وزن آن می‌تواند تا یک کیلوگرم هم افزایش یابد! قد رت تا ۲۸ سانتی‌متر هم می‌رسد و تهاجمی، گازگیرنده و گوشت‌خوار است. دلیل افزایش گونه رت در تهران، همان مواردیست که اشاره کردم. موش‌های معمولی تهران دشمن طبیعی ندارند و خطری تهدیدشان نمی‌کند و می‌دانیم که تعداد زاد و ولد در میان موش‌ها بسیار است و وقتی هم دشمن طبیعی ندارند و هم امکان دسترسی به غذا برای‌شان فراهم است، تعدادشان تا این حد زیاد می‌شود. در مورد موش‌های «رت» هم که تهاجمی و گوشتخوارهستند باید بگویم گربه‌ها حریف آن‌ها نمی‌شوند؛ رت‌ها حتی موش‌های کوچک‌تر و بچه موش‌ها را نیز می‌خورند و بر تعداشان افزوده می‌شود.

به نظر شما این تعداد میلیونی موش را با چه روشی می‌توان از بین برد؟

در این مورد باید شهرداری اقدام کند و بهترین روش استفاده از طعمه‌های آلوده است. اما البته گاهی مشکل طعمه‌های آلوده این است که گربه‌ها هم آن‌ها را می‌خورند و می‌میرند، در حالی‌که وجود گربه‌ها برای کنترل جمعیت موش لازم است. باید از طعمه‌های تخصصی برای از بین بردن موش استفاده شود، طعمه‌ای که فقط برای موش جذابیت دارد.

پدیده موش‌های بزرگ یا همان رت‌ها، در تهران پدیده جدیدی است و ما در طی ده سال اخیر با آن‌ها مواجه شدیم ولی ۵۰ سال پیش این موش‌ها درتهران نبودند، فکر می‌کنید این‌ها از کجا آمده‌اند؟

در گذشته، به دلیل این‌که خانه‌ها اغلب ویلایی بود، مردم می‌توانستند با گذاشتن تله و طعمه، آن‌ها را از بین ببرند. ضمن این‌که سگ و گربه و حتی روباه هم در شهر و اطراف آن فراوان بود. موش‌‎ها، به دلیل داشتن این دشمنان طبیعی فرصت رشد و افزایش نداشتند. موش‌های رت هم در تهران بوده‌اند و نمی‎‌‌توان گفت از جایی آمده‌اند بلکه یکی از مهم‌ترین دلایل افزایش موش رت در تهران، همان «انتخاب طبیعی» و وجود شرایط مساعد زندگی و تغذیه‌ای برای آن‌هاست. ضمن این که امروزه به دلیل آپارتمانی شدن زندگی، موش‌ها به مناطق غیرمسکونی مانند فاضلاب‌ها پناه برده‌اند که عملا دسترسی به آ‌‌ن‌ها خیلی مشکل است. مردم در رابطه با از بین بردن این موش‌ها، نه کاری می‌توانند بکنند و نه وظیفه آن‌هاست. چون به دام انداختن رت، خیلی سخت است و باید زنده‌گیری صورت گیرد. حتی در آمریکا برای شکار «رت»، جایزه تعیین کرده‌اند، هر فردی که رتی شکار کند، تا ۶ دلار جایزه می‌گیرد! اما شهرداری و ارگان‌های مسئول ما این معضل را رها کرده‌اند، دشمن‌های طبیعی مانند سگ و گربه و روباه هم که از شهر حذف شده و طبیعی است که تعداد رت‌ها، به دلیل تهاجمی و گوشتخوار بودن‌شان، بیشتر می‌شود، چون هم از موش‌های کوچک‌تر و هم از زباله‌ها تغذیه می‌کنند. برای همین مدتی است در تهران، موش‌های رت، که جثه بزرگی هم دارند، بیشتر دیده می‌شود.

افزایش موش رت، با توجه به جثه بزرگ و تهاجمی بودنش، چه خطراتی برای شهروندان تهرانی دارد؟

همانطور که گفتم موش رت، بسیار تهاجمی و گوشتخوار است و با توجه به جثه بزرگش، گربه‌ها و حتی گاهی سگ‌ها هم حریف آن‌ها نمی‌شوند. طبیعی است که افزایش تعداد موش رت، می‌تواند برای شهروندان به خصوص کودکان خطرناک باشد. الان در اغلب نقاط شهر، این موش‌ها دیده می‌شوند و فعلا در حال تغذیه از موش‌های کوچک‌تر و زباله‌ها هستند، اما با بروز مشکلات تغذیه‌ای و یا حادثه‌ای مثل زلزله، وجود موش رت، بسیار خطرناک است و شهرداری باید حتما و خیلی سریع در مورد معدوم کردن آن‌ها، اقدام کند.