بسیاری از اماکن گردشگری یا ورشکست شده یا تغییر شغل داده‌اند

ما در تماس با چندین موسسه گردشگری که مجری تورهای داخلی و خارجی هستند و پرس و جو در رابطه با پایه قیمت تورهای مختلف داخلی و خارجی، در نهایت به همان نتیجه‌ای رسیدیم که معاون گردشگری بدان اشاره کرده است. اغلب تورهای داخلی، حتی تورهای درجه سه به پائین، گران‌تر از تورهای خارجی در همین رنج هستند. این درحالیست که معمولا در ماه آخر سال، مردم برای رفتن به سفرهای مختلف تدارک می‌دیدند. برای بررسی بیشتر این مسئله با سیدمصطفی فاطمی، مدیرکل دفتر توسعه گردشگری داخلی وزارت میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی گفت وگو کرده‌ایم. او معتقد است این که تورهای داخلی گران‌تر از تورهای خارجی هستند، درست نیست.

آقای فاطمی چه خبر از وضعیت گردشگری داخلی در دو سه سال اخیر؟

در نگاه به وضعیت گردشگری داخلی باید به دو نکته توجه کنیم؛ نخست این که وضعیت اقتصادی مردم در طی چند سال اخیر بسیار افت کرده و طبیعی است که چنین شرایطی، سفر که در سبد معیشتی خانواده ایرانی، تقریبا یک کالای لوکس محسوب می‌شود، جایگاه خودش را از دست داده و می‌شود گفت بسیار کم و ناچیزشده است. نکته دوم هم برمی‌گردد به پاندمی کرونا و محدودیت‌هایی که در دوره‌های مختلف ایجاد و باعث شد بسیاری از اماکن گردشگری نیروهای خود را از دست داده و هزینه‌های سربار موجب شد بسیاری از این اماکن یا ورشکست شوند یا تغییر شغل دادند. این دو نکته مهم، وضعیت گردشگری داخلی ما را با مشکلاتی مواجه کرده است.

شما موافق این هستید که هزینه تورهای داخلی گران‌تر از هرینه تورهای خراجی تمام می‌شود؟

الان شرایط اصلا این‌طور نیست. ما در زمینه تورهای داخلی، یکی از ارزان‌ترین کشورها هستیم و سفر داخلی در کشور خیلی ارزان‌تر از یک بلیت خارجی تمام می‌شود. به دلیل این‌که برای اقشار مختلف جامعه زمینه‌های سفر وجود دارد. ماهم مهمان‌پذیرها، مسافرخانه‌ها و بومگردی‌هایی با نرخ بسیار پائین داریم و البته در کنارش تاسیسات گردشگری با نرخ بالا هم وجود دارد. این که ما بیائیم بالاترین نرخ تورهای داخلی را با پائین‌ترین نرخ تورهای خارجی مقایسه کنیم، مقایسه درستی نیست. اگر با نسبت یکسان این مقایسه انجام بگیرد، نرخ تورهای داخلی بسیار بسیار پائین‌تر است و فاصله بسیار زیادی با تورهای خارجی دارد.

در مورد توسعه گردشگری داخلی، چه اقداماتی انجام داده‌اید، قرار بود برای اقشار مختلف کارت و وام گردشگری ارائه شود، این اتفاق افتاد؟

در زمینه ارائه کارت اعتباری و وام گردشگری هنوز اتفاقی نیفتاده. امسال که دیگر رو به پایان است و عملا نمی‌توان کاری کرد. اما احتمالا یک کار آزمایشی را شروع کنیم، با همراهی یکی از بانک‌ها و نقاط مثبت و منفی و جوانب مختلف این کار را بررسی کنیم و از سال آینده می‌توانیم وارد بحث کمک به حوزه گردشگری شویم. البته این کمک از این پس صرفا گردشگرمحور نخواهد بود. تصمیم داریم برای تاسیسات گردشگری هم تسهیلاتی را در نظر بگیریم. چون تاسیسات گردشگری هم در این مدت خسارت زیادی را متحمل شده‌اند.

سوالی که پیش می آید این است که کارت اعتباری سفر و یا وام، که توسط بانک ارائه خواهد شد، طبعا بهره هم خواهد داشت، که خودش بازدارنده است، در این مورد فکری شده؟

بله. قرار است از روش‌هایی استفاده کنیم که سود کارت و وام گردشگری بسیار ناچیز باشد. ما یک مبلغ آزمایشی را از سال آینده به عنوان کارت اعتباری و وام ارائه خواهیم داد. اما هنوز در مورد میزان آن، به نتیجه نرسیده‌ایم. این مسئله به برنامه‌ریزی مفصل و همه جانبه‌ای نیاز دارد.

 شما اشاره کردید که گردشگری در کشور ما جدای از مسئله اقتصادی به واسطه کرونا هم آسیب دیده؛ اما چرا کشورهای همسایه ما مثل ترکیه و امارات، در همین وضعیت، درآمد سرشاری از این راه داشته‌اند و همچنان گردشگری پررونقی دارند؟

به دلیل این که اقتصاد آنها، به نفت وابسته نیست! اقتصاد ما به شدت تک محصولی و مبتنی بر نفت است و همین مسئله اجازه فکر کردن به منابع درآمدزایی دیگر را نمی‌دهد. در همین دو سال اخیر است که ما به فکر رونق گردشگری افتاده‌ایم. شما به سیاست‌های کشورهای همسایه نیم‌نگاهی بیندازید متوجه می‌شوید تا چه میزان اقتصاد آنها بر پایه‌ گردشگری و گسترش آن، استوار است. حتی سیاست‌های برون مرزی آنها در حوزه‌های مختلف، و نوع برخوردشان با گردشگر، چقدر اندیشیده شده و استاندارد است، بعد همان‌ها را با سیستم گردشگری خودمان مقایسه کنید! علی‌رغم این که سال‌هاست ما داریم در مورد گردشگری و گسترش آن شعار می‌دهیم در این زمینه بسیار نوپا هستیم و حتی  از عمر وزارتخانه شدن گردشگری در کشور چندان نمی‌گذرد و در مورد بیشتر برنامه‌ریزی‌ها، هنوز در اول راه هستیم. با وجود این که کشور ما جاذبه‌های گردشگری کم و بی‌نظیری دارد. این مشکل تنها به وزارت گردشگری برنمی‌گردد بلکه کل جریان دولت و بخش خصوصی روی گسترش و استانداردسازی گردشگری باید سرمایه‌گذاری کنند، چون این حوزه نیازمند حمایت‌های خاصی هست.

نظر شما در رابطه با ردیف بودجه‌ای این وزارتخانه در سال ۱۴۰۱ چیست؟

ردیف بودجه وزارت گردشگری و میراث فرهنگی بسیار ناامید کننده و کمتر از نصف بودجه آخرین وزارتخانه دولت، که وزارت ورزش و جوانان باشد، هست. همین نشان می‌دهد که گردشگری در نگاه دولت چه جایگاهی دارد!