خبرگزاری دولتی امارات روز جمعه گزارش داد «شیخ خلیفه بن زاید آل نهیان»، رییس جمهوری امارات متحده عربی در سن ۷۳ سالگی درگذشت. این خبرگزاری در توییتر خود نوشت: «بنا به اعلام دولت، ۴۰ روز عزای رسمی با پرچمهایی نیمه افراشته و سه روز تعطیلی وزارتخانهها و نهادهای رسمی در سطوح فدرال و محلی و بخش خصوصی اعلام شده است.»
پس از سکته مغزی در سال ۲۰۱۴، به ندرت در انظار عمومی دیده شده بود. او به همراه برادرش «محمد بن زاید»، ولیعهد ابوظبی، تصمیمگیرندگان نهایی در سیاست خارجی امارات بودند. پیوستن به جنگ تحت رهبری عربستان سعودی در یمن و مدیریت تحریمها علیه قطر در سال های اخیر از تصمیمات مهم سیاست خارجی امارات بودهاند.
«محمد بن زاید» در توییتر خود در تمجید از خرد و سخاوت شیخ خلیفه نوشت: «امارات متحده عربی فرزند صالح، رهبر توانمندسازی و نگهبان سفر پر برکت خود را از دست داد.»
بر اساس قانون اساسی، «شیخ محمد بن راشد آل مکتوم» حاکم دبی، معاون رییس جمهوری و نخست وزیر، تا زمان تشکیل شورای فدرال امارات برای انتخاب رئیس جمهور تازه تا 30 روز دیگر، به عنوان رییس جمهوری امارات خدمت خواهد کرد.
رهبران عرب از جمله پادشاه بحرین، رییس جمهوری مصر و نخست وزیر عراق درگذشت «شیخ خلیفه» را تسلیت گفتند. «آنتونی بلینکن»، وزیر امور خارجه ایالات متحده، در تسلیتش نوشت: «ما حمایت او را از ایجاد شراکت فوقالعاده میان کشورهایمان، ارزشمند میدانیم. ما عزادار درگذشت او هستیم، میراث او را گرامی میداریم و به دوستی و همکاری پایدار خود با امارات متحده عربی متعهد میمانیم.»
شیخ خلیفه در سال ۲۰۰۴ در ثروتمندترین امارت ابوظبی به قدرت رسید و رییس دولت شد. ابوظبی که بیشترین ثروت نفتی این کشور را در اختیار دارد، از زمان تأسیس فدراسیون امارات در سال ۱۹۷۱ توسط پدر شیخ خلیفه، شیخ زاید بن سلطان آل نهیان، مقام ریاست جمهوری را در اختیار داشت.
شیخ خلیفه در بندر خلیفه، در مراسم افتتاح رسمی ترمینال کانتینری در ابوظبی، ۱۲ دسامبر ۲۰۱۲حکومت شیخ خلیفه
شیخ خلیفه در سال ۱۹۴۸ در حومه داخلی العین، در نزدیکی مرز سلطاننشین عمان به دنیا آمد. نامش را به گرامیداشت پدربزرگش، شیخ «خلیفه بن شاخبوت»، خلیفه گذاشتند.
در سال ۱۹۶۹، در حالی که این منطقه هنوز تحت حمایت بریتانیا بود، خلیفه به عنوان نخست وزیر ابوظبی و رییس اداره دفاع امارات منصوب شد. این وزارت بعدها به هسته اصلی نیروهای مسلح امارات تبدیل شد. پس از استقلال در سال ۱۹۷۱، شیخ خلیفه در کنار سایر سمتها، وزیر دفاع شد و در سال ۲۰۰۴ به سمت ریاستجمهوری رسید.
اگرچه شیوخ حاکم امارات قدرت تقریباً مطلق را در اختیار دارند، شیخ خلیفه با اجازه رای دادن محدود توسط رای دهندگانی از پیش انتخابشده، برای نیمی از اعضای یک هیات مشورتی فدرال با ۴۰ کرسی در سال ۲۰۰۶، نمودی از دموکراسی را در امارات به آزمایش گذاشت. دورهای بعدی انتخابات در سالهای ۲۰۱۱ و ۲۰۱۵، نتوانستند حتی دو نفر از پنج نفری که فرصت رای دادن داشتند را جذب کنند.
زمانی که «بهار عربی» بیشتر کشورهای منطقه را تکان داده بود، آرامش در خیابانهای امارات متحده عربی موج میزد. در پی آن ناآرامیها اما، شیخ خلیفه از تشدید سرکوب مخالفان حمایت کرد و همین، انتقاد گروههای حقوق بینالملل را برانگیخت. امارات همچنین از سرکوب اخوان المسلمین در منطقه، از جمله در مصر، به طور ویژه حمایت کرد.
شیخ خلیفه از ثروت نفت ابوظبی برای جذب مراکز فرهنگی و دانشگاهی جهان به امارات استفاده کرد. احداث شعبههایی از موزه «لوور» و پردیسهای دانشگاه نیویورک و سوربن نمونههایی از جذب عظیم سرمایه فرهنگی در امارت است. او همچنین برای کاهش وابستگی اماراتِ عضوِ اوپک به دلارهای نفتی تلاش بسیاری کرد. سرمایهگذاری در تحقیقات انرژیهای تجدیدپذیر، طرح احداث یک شهر بیابانی به نام «مصدر»، با تولید گاز گلخانهای تقریبا صفر از جمله این تلاشها بود.
ابوظبی تا دبی، خلافت تا پدرخواندگی
هزینه های کلان ابوظبی در خارج از کشور در دوران حکومت شیخ خلیفه به خروج این امارت نفتخیز از زیر سایه دبی، مرکز تجاری خاورمیانه، منجر شد. از آنجایی که ذخایر مالی دبی همراه با اقتصاد جهانی در سال ۲۰۰۹ متزلزل شد، شیخ خلیفه با تزریق میلیاردها دلار کمک مالی اضطراری به دبی، فدراسیون امارات را از آسیبهای جدی محافظت کرد. دبی و ابوظبی، دو امیرنشین رقیب، همواره از نظر تجاری با یکدیگر در رقابت بودند. در سال ۲۰۰۳، «خلیفه» خواستار احداث یک خط هوایی تازه به نام «اتحاد ایرویز» شد که با شرکت هواپیمایی موفق و بسیار بزرگتر «امارات ایر» دبی رقابت میکند.
شیخ خلیفه همچنین با انجام مأموریتهای امدادی در سیلهای ویرانگر پاکستان و با ارسال هواپیماهای جنگی به مأموریت ناتو علیه حکومت «قذافی» در لیبی در سال ۲۰۱۱، به تقویت وجهه امارات در منطقه کمک کرد.
در زمان حکومت شیخ خلیفه، سوالاتی در مورد استفاده امارات از پیمانکاران نظامی خارجی مطرح شد. یکی از آنها مرتبط با «اریک پرینس» موسس پیشین شرکت امنیتی بلک واتر بود که در سال ۲۰۰۹ به ابوظبی نقل مکان کرد. به گفته یک مقام رسمی که در اوایل سال ۲۰۰۹ با خبرگزاری آسوشیتدپرس صحبت کرد، «پرینس» در یک برنامه چند میلیون دلاری با هدف آموزش نیروهای نظامی برای مبارزه با دزدان دریایی در سومالی مشارکت داشت.
نام شیخ خلیفه در سرتاسر جهان شاید به دلیل ارتباطش با بلندترین ساختمان جهان، (برج خلیفه با حدود ۸۲۸ متر ارتفاع) شناخته شده باشد. نام این برج در افتتاحیه رسمی آن در ژانویه ۲۰۱۰ به طور غیرمنتظرهای، از برج دبی به برج خلیفه تغییر یافت. این تغییر نام، در گرامیداشت تصمیم او برای انتقال میلیاردها دلار به دبی برای نجات این امارت از یک بحران مالی تمام عیار انجام شد. اعتقاد بر این بود که او یکی از ثروتمندترین حاکمان جهان است. مجله فوربس در سال ۲۰۰۸، دارایی شخصی او را حدود ۱۹ میلیارد دلار برآورد کرده بود. گفته میشود که او دارای ۸ فرزند(دو پسر و شش دختر) از همسر اولش شیخه شمسه بنت سهیل المزروعی است. از وی چندین نوه نیز به یادگار مانده است.
ویدیو:
سرنوشت دختر علوم تحقیقات
در دارالخلافه با بهزاد یعقوبی
مرز حریم خصوصی و عرصه عمومی کجاست؟