این هفته ممکن است بازارهای نفت با سناریوهایی آخرالزمانی مواجه شوند

در حالی که برخی از تحلیل‌گران، کاهش تقاضای نفت را در آینده‌ای نزدیک پیش‌بینی می‌کنند، شواهد کمی برای تأیید این ادعاها وجود دارد.

اگر اخباری که از سوی تولیدکنندگان اصلی اوپک، در مورد محدودیت‌های ظرفیتِ تولیدِ منتشر‎شده صحت داشته باشد، بازارهای جهانی نفت در ماه‌های آینده نوسانات زیادی را تجربه خواهند کرد.

گروه نفتیِ اوپک، در حال ارائه بولتن آماری سالانه ۲۰۲۲ خویش است؛ و در عین حال در روزهای آینده مجدداً برای بحث در مورد توافقات صادراتی خود تشکیل جلسه خواهد داد.

تمرکز واقعی در استراتژی صادرات اوپک‌پلاس، باید این باشد که آیا کارتل نفت قادر به افزایش قابل توجه تولید خود هست یا خیر. تولیدکنندگان اوپک، برای سال‌ها، مولد نوسان اصلی در بازارهای نفتی بوده‌اند.

 عربستان‌سعودی و امارات با ظرفیت مازادی بالغ بر ۳ تا ۴ میلیون بشکه در روز، همواره به عنوان آخرین راه‌حل در شرایط بروز بحران بزرگ در بازارهای نفت و گاز در نظر گرفته شده‌اند.

در گذشته، در دوران مازاد نفت جهانی، به نظر می‌رسید که هیچ چیز نمی‌تواند بازار نفت را تهدید کند؛ حتی زمانی که درگیری‌های بزرگی در لیبی، عراق یا جاهای دیگر اتفاق افتاده بود.

با این حال، بازگشایی اقتصاد جهانی پس از کووید-۱۹، این ترس را به بازار باز‎گردانده است که تولیدکنندگان پیشرو نفت، از جمله ایالات متحده آمریکا و روسیه، قادر به عرضه حجم مناسب به بازار نیستند.

عربستان سعودی و امارات متحده عربی، شاهان اوپک، حالا به دنبال افزایش تولید به سطوح بالای تاریخی، و کاهش قیمت نفت هستند.

در این هفته، در بازارهای نفت ممکن است سناریویی آخر‎الزمانی ظاهر شود؛ که دلیلش نه تنها بر مبنای استراتژی‌های صادرات اوپک‌پلاس، بلکه به سبب افزایش آشفتگی داخلی در لیبی، عراق و اکوادور است.

 ناآرامی‌های سیاسی و اقتصادیِ احتمالیِ دیگری نیز در تولیدکنندگان در حال وقوع است؛ و این در حالی است که شیل ایالات متحده هنوز هیچ نشانه‌ای از افزایش قابل‌توجه تولید در ماه‌های آینده را نشان نمی‌دهد.

 بازارهای جهانی نفت مدت‌هاست بر این باورند که اوپک ظرفیت تولید مازاد کافی برای ایجاد ثبات در بازارها را دارد و عربستان‌سعودی و امارات فقط باید شیرهای خود را باز کنند. با این حال، شواهدی واقعی دال بر اینکه که اوپک ظرفیت تولید خود را در کوتاه مدت افزایش داده است، وجود ندارد.

پیش‌تر در یادداشتی تحقیقاتی از توبین گوری، تحلیل‌گر دارایی‌های بانک مشترک‌المنافع، اشاره شده بود که دو رهبر اوپک در حال تولید هستند؛ آن هم با محدودیت ظرفیت کوتاه‌مدت.

در همان زمان، سهیل‌المزروعی، وزیر انرژی امارات، فشار بیشتری بر قیمت نفت وارد کرد؛ او اعلام نمود که امارات، تحت توافق با اوپک و متحدانش، چیزی در حدودِ حداکثر ظرفیت خود را بر‎اساس سهمیه ۳.۱۶۸ میلیون بشکه در روز، تولید می‌کند.

این اظهارات هم‌چنان می‌تواند نشان دهد که مقداری ظرفیت اضافی در ابوظبی باقی مانده است.

اما این سخنان پس از آن بیان شده که امانوئل مکرون، رئیس‌جمهور فرانسه، در جریان نشست گروه هفت به بایدن، رئیس‌جمهور آمریکا، گفت که امارات نه‌تنها با حداکثر ظرفیت خود در حال تولید است؛ بلکه عربستان‌سعودی نیز تنها ۱۵۰ هزار بشکه در روز ظرفیت مازاد در دسترس دارد.

مکرون اظهار داشت که محمد‌بن‌زاید، رئیس‌جمهور امارات‌متحده عربی به او گفته که امارات در حداکثر ظرفیت تولیدی خویش است؛ در حالی که ادعا می‌کند عربستان‌سعودی می‌تواند تولید خود را ۱۵۰ هزار بشکه دیگر در روز نیز افزایش دهد.

مکرون همچنین مدعی شد که عربستان‌سعودی ظرف شش‌ماه آینده ظرفیت مازاد چندانی نخواهد داشت. اما ارقام رسمی هر دو تولیدکننده اوپک با این روایت مخالف است.

میزان تولید عربستان سعودی، ۱۰.۵ میلیون بشکه در روز است؛ و ظرفیت رسمی آن نیز چیزی بین ۱۲ تا ۱۲.۵ میلیون بشکه در روز. امارات حدود ۳ میلیون بشکه در روز تولید می‌کند و ادعا دارد که ظرفیت تولید ۳.۴ میلیون بشکه در روز را نیز دارد.

تولید ذخیره‌ی دو کشور کماکان و به طور رسمی حدود ۳.۹ میلیون بشکه در روز برنامه‌ریزی و تدوین شده است. با این حال، اکثر تحلیل‌گران سال‌هاست که این ارقام را زیر سؤال می‌برند.

با نگاهی به اهداف تولید خود اوپک‌پلاس، باید گفت که این گروه ماه‌هاست تولیدات خود را در سطح توافق‌شده انجام نمی‌دهد.

المزروعی امارات در گفتگوی انرژی آینده خاورمیانه و شمال آفریقا و اروپا در اردن گفت اوپک‌پلاس، از هدف تولیدیِ خویش، ۲.۶ میلیون بشکه در روز عقب‌تر است. و این به معنای کمبود بالقوه در بازار است؛ و اگر آشفتگی داخلی، به کاهش بیشتر تولید بینجامد، دیگر باید منتظر ادامه همین روند ماند.

اوپک‌پلاس، برای ماه‎های جولای تا آگوست، موافقت کرد که تولید را ۶۴۸ هزار بشکه دیگر در روز افزایش دهد؛ که این می‌تواند به معنای باز‎یابیِ تمامی کاهشِ تولیدهایی باشد که در دوران همه‌گیری کووید-۱۹ (به میزان ۵.۸ میلیون بشکه در روز)، وجود داشته است.

هیچ معلوم نیست که اوپک‌پلاس در هفته‌های آینده بتواند به این سطح برسد یا خیر.

فشارها در روزهای آینده افزایش خواهند یافت؛ زیرا اظهارات المزروعی ظاهراً ادعاهای مبتنی بر کمبود ظرفیت اضافی را مورد ملامت قرار می‌دهد؛ چون به ظن او اگر کسی بخواهد چیزی را پنهان نگاه دارد، می‌تواند.

یحتمل، کمبودی که از ظرفیت مازاد تولید انتظار می‌رود، یا اصلاً در دسترس نبودنِ آن، به همراهِ فورس‌ماژورِ مورد انتظارِ شرکت ملی نفت لیبی در خلیج سرت و تعلیق تولید نفت اکوادور (۵۲۰ هزار بشکه در روز) در روزهای آینده (به دلیل اعتراضات ضد دولتی)، منجر به افزایش قیمت نفت خواهد شد.

کماکان در بازارها نسبت به کاهش تقاضا و عرضه واقعی دیدگاهی خوش‌بینانه وجود دارد؛ زیرا سطوح بالای تورم و کاهش احتمالی اقتصاد جهانی می‌تواند منجر به کاهش تقاضا شود.

با این حال، تا این لحظه و در حالی که انتظارات خوش‌بینانه به هیچ‌وجه محقق نشده‌اند، تقاضا نیز رو به افزایش می‌رود؛ و این موضوع حتی در شرایطی که قیمت‌های بنزین و گازوئیل رکودهای تاریخی قیمت را هم بشکنند، صدق می‌کند.

به نظر می‌رسد که بازگشایی اقتصاد چین، کمبود گاز‎طبیعی در سطح جهان و افزایش دما در هفته‌های آینده، همراه با اوج نرمال تقاضا به دلیل فصل رانندگی در ایالات متحده و اتحادیه اروپا، قیمت نفت را بالاتر ببرد.

اگر ظرفیت تولید مازاد واقعاً تمام شده باشد، آینده اوپک در خطر است. تحلیل‌گران، سال‌ها در مورد عدم سرمایه‌گذاری «در خلافِ جهت» در سراسر جهان هشدار می‌دادند؛ سرمایه‌گذاری‌هایی که پیش‌تر منجر به کاهش ظرفیت تولید شرکت‌های نفتی مستقل، مانند اکثر شرکت‌های نفتی بین‌المللی شده است و به نظر هم نمی‌رسد برای شرکت‌های نفت ملی، وضعیت جور دیگری باشد.

اگرچه آرامکو عربستان سعودی، ادنوک (شرکت ملی نفت ابو‎ظبی) و برخی دیگر، در طول دهه گذشته (حتی در دوران کووید) سطح سرمایه‌گذاری‌های خلاف جهتی (و یا بالعکس) خود را حفظ کرده‌اند، سایر تولیدکنندگان اصلی اوپک، شاهد کاهش بودجه سرمایه‌گذاری، و یا حتی بحران‌هایی تمام عیار بوده‌اند.

اکثر تولیدکنندگان اوپک می‌توانند هم‌چنان به افزایش تولید کلی خود ادامه دهند؛ اما تنها برای یک دوره‌زمانی محدود.

در جایی که بیشتر ظرفیت تولید مازاد، اساسِ کوتاه‌مدت دارد (که دلیلش هم تا حدی جلوگیری از آسیب‌رساندن به ذخایر در دراز‎مدت است)، بحران کنونیِ نفت، می‌تواند از یک موضوع طولانی‌مدت، به معضلی بسیار بادوام‌تر تغییر پیدا کند.

تحریم‌های غرب علیه روسیه، همراه با تحریم‌های موجود علیه ونزوئلا و ایران، در سال‌های آینده به بازارها آسیب خواهد رساند. هیچ راه‌حل سریعی برای بحران کنونی بازار نفت وجود ندارد؛ حتی لغو تحریم‌ها بر ونزوئلا یا ایران هم به افزایش قابل‌توجهی در حجم نفت نخواهد انجامید.

در عین حال، افزایش مداخلات سیاسی غرب در بازاری که در حال حاضر دچار مشکل شده است، به حجم بالایی نیز خواهد رسید.

درخواست‌های فزاینده در ایالات‌متحده و بریتانیا و اتحادیه اروپا برای اعمال مالیات بادآورده بر شرکت های نفت و گاز، نه‌تنها باعث محدودیت بیشتر سرمایه‌گذاری‌ها می‌شود، بلکه به قیمت‌های بالاتر نیز دامن می‌زند.

مصرف‌کنندگان نیز هیچ اثر مثبت قیمتی را احساس نمی‌کنند و حتی می‌توانند انتظار داشته باشند که قبوض انرژی در ماه‌های آینده افزایش پیدا کند.

 در روزهای آینده، هیچ اظهار‎نظری از سوی اوپک نخواهد توانست نگرانی‌های بازار را برطرف کند. آینده اوپک کاملاً به قدرت او در ایجاد ثبات در بازارها بستگی دارد. در حال حاضر، به نظر می رسد که هیچ گزینه‌ای برای کارتل موجود نیست.

 بدون واردشدن تولیدات جدید نفتی به بازارها، رهبران اوپک، محمدبن‌زاید و ولیعهد محمد‌بن‌سلمان، باید تلاش کنند تا توهم ظرفیت مازاد را حفظ کنند.

آینده اوپک و بازار نفت تاریک خواهد بود... اگر مشخص شود ظرفیت مازاد تولید کمتر از ۱.۵ تا ۲ میلیون بشکه در روز است.