آمریکایی ها در «پیام های پشت پرده» چه می گویند؟

بنا به گفته منابع داخلی و بین المللی، ایران در پاسخ به آخرین نسخه از پیش‌نویس توافق وین که از سوی اتحادیه اروپا ارائه شده، نظریات خود را منتقل کرد. آن طور که از لابلای مواضع تیم ایران پیداست، اختلافات بر سر سه موضوع است که ایالات متحده در دو مورد انعطاف شفاهی خود را بیان کرده، ولی باید در متن گنجانده شود. موضوع سوم هم به تضمین تداوم اجرای برجام برمی‌گردد، که به واقع‌بینی آمریکا برای تامین نظر ایران بستگی دارد.

این مسائل به طور تفصیلی بعدازظهر روز دوشنبه در جلسه ویژه شورای امنیت ملی مطرح شد و سرانجام، مواضع ایران بامداد سه‌شنبه ۲۵ مرداد ۱۴۰۱ مکتوب در اختیار اتحادیه اروپا به عنوان هماهنگ کننده گفت‌وگوها قرار گرفت.

محمد مرندی، مشاور تیم مذاکره کننده کشورمان در توئیتی نوشت: ایران نگرانی های خود را ابراز کرده است؛ اما حل مسائل باقی مانده چندان دشوار نیست. وی با بیان اینکه نگرانی‌های ایران ناظر بر بدعهدی طرف‌های غربی در قبال برجام است، افزود:‌ نمی توانم بگویم که توافقی خواهد شد؛ اما نسبت به قبل به توافق نزدیک تریم.

همزمان سخنگوی وزارت خارجه آمریکا اعلام کرد، واشنگتن هم پاسخ خود را درباره پیش‌نویس توافق به جوسپ بورل، مسئول سیاست خارجی اتحادیه اروپا ارائه خواهد نمود. وی ادعا کرد، اگر ایران آماده بازگشت به پایبندی متقابل به برجام باشد، آمریکا نیز این آمادگی را دارد.

ند پرایس در عین حال در تداوم سیاست های شکست خورده فشار حداکثری آمریکا و بدون اشاره به مسئولیت های آمریکا و جبران خساراتش در نقض برجام، تهدید کرد اگر ایران نتواند یا این آمادگی را برای اجرای کامل برجام نداشته باشد، آماده ایم که اجرای سخت‌گیرانه تحریم های خود را ادامه دهیم و از فشارهای دیپلماتیک دیگر استفاده کنیم.

این در حالی است که حسین امیر عبداللهیان، وزیر امور خارجه کشورمان می‌گوید آمریکایی‌ها در پشت پرده پیام می‌دهند: در آستانه انتخابات (کنگره) هستیم، مشکل بنزین داریم، در حوزه انرژی مشکل داریم؛ کمک کنید. ایران هم به گفته وزیر امور خارجه کشورمان اعلام کرده که شرط رسیدن خط پایان مذاکرات وین، واقع‌بینی و انعطاف طرف مقابل است.

وزیر امور خارجه کشورمان دیروز در جمع خبرنگاران تصریح کرد: ما در همه مراحل مذاکره در موضوعاتی که می‌توانستیم انعطاف نشان دهیم، نشان دادیم. آمریکا به خوبی می‌فهمد چقدر انعطاف نشان دادیم که حسن نیت را در رسیدن به توافق نشان دهیم. الان نوبت انعطاف طرف آمریکایی است.

وی افزود: اگر واکنش آمریکا به پاسخ ایران، «با واقع بینی و انعطاف همراه باشد، در نقطه توافق خواهیم بود و اگر آمریکا به تکرار مصیبت‌های داخلی خود بپردازد و بخواهد امتیاز بگیرد و انعطاف نشان ندهد، باید بیشتر گفت‌وگو کنیم.»

به گزارش رسانه‌های غربی، اتحادیه اروپا پاسخ مکتوب ایران را دریافت کرده است. البته مقام‌های اتحادیه اروپا رسما اظهارنظری نکرده‌اند؛ اما «اشتفانی لیختنشاتین» خبرنگار اتریشی بامداد سه‌شنبه در توئیتر نوشت: «پاسخ ایران توسط اتحادیه اروپا دریافت شد. یک منبع می گوید: هیچ چیز بسیار تحریک برانگیز در آن وجود ندارد. بیشتر روی تحریم ها و تضمین ها متمرکز است.»

«لورا روزن» خبرنگار آمریکایی هم به نقل از منبع اروپایی خود در توئیتر نوشت که پاسخ ایران عمدتا در حوزه مسائل تحریمی است و در این زمینه «چیزهای زیرکانه‌ای» را مطرح کرده است.

روی چه چیزی توافق نشده است؟

آنچه از گفته های روز گذشته حسین امیرعبداللهیان وزیر خارجه کشورمان در جمع خبرنگاران قابل برداشت است، اینکه درباره موارد مورد اختلاف توافق شده است؛ البته غیر از مساله تضمین ها که همچنان ایران و آمریکا دیدگاه های متفاوتی را ارائه می دهند.

در همین رابطه، «ابراهیم باقری» کارشناس مسائل بین الملل در گفت‌وگو با تابناک اظهار داشت: آنچه از گفته های مقامات کشورمان و به ویژه سخنان روز دوشنبه وزیر امور خارجه برمی آید این است که بر سر دو موضوع مهم یعنی مسائل پادمانی مربوط به فعالیت های هسته ای ایران و همچنین اختلاف بر سر تحریم سپاه توافق شده است.

باقری افزود: تنها مساله مورد اختلاف که هنوز توافقی درباره آن حاصل نشده، موضوع تضمین هاست که ایران تاکید مهم و اصولی بر آن دارد. ظاهرا آمریکایی ها در این رابطه، انعطاف بیشتری نسبت به گذشته نشان داده اند و احتمالا تهران و واشنگتن روی این موضوع نیز به توافق خواهند رسید.

این کارشناس مسائل بین الملل در ادامه افزود: به نظر می رسد، اختلافات جزئی باقی مانده نتوانند مانع از انجام توافق شوند؛ با این حال، توافق منوط به حل همه اختلافات باقی مانده است.

وی تاکید کرد: همانطور که وزیر خارجه کشورمان اعلام کرده، ایران انعطاف لازم برای دستیابی را نشان داده و این آمریکاست که باید انعطاف لازم را از خود نشان دهد. انتظار می رود، طرفین در روزهای آتی که به توافق نزدیک می شویم، چانه زنی های بیشتری در وقت های اضافه برای گرفتن امتیازات کوچک انجام دهند. چانه زنی هایی که البته اخلال جدی در فرایند مذاکرات ایجاد نخواهد کرد.

آیا توافق می شود؟

این پرسشی است که پاسخ های متعددی بدان داده می شود. عده ای همچنان بدبینانه بدان پاسخ می دهند و برخی دیگر معتقدند می توان نسبت به روزهای آینده با خوشبینی بیشتری نگاه کرد و به نظر می رسد، به توافق در وین نزدیک شده ایم. 

از موضع گیری مقامات کشورمان می توان چنین دریافت، بیش از هر زمانی به توافق نزدیک شده ایم و اگر اتفاق خاصی رخ ندهد، باید در هفته آینده شاهد اعلام توافق در وین باشیم. 

در همین رابطه، محمد جمشیدی معاون سیاسی دفتر رئیس جمهوری نیز در توئیتی نوشت: «آمریکا از هدف استراتژیک خود در خروج از توافق ۲۰۱۵ و اعمال سیاست فشار حداکثری عقب نشینی کرد. آمریکا به دنبال برجام ابدی و مذاکرات منطقه ای و موشکی بود که نهایتا از جاه طلبی های خود عقب رانده شد.»

آنچه از محتوای معاون سیاسی دفتر رئیس جمهور برداشت می شود، این است که عقب نشینی آمریکا از مواضع خود، احتمالا منجر به توافق خواهد شد و به نظر می رسد موانع بزرگی پیش روی توافق وجود ندارد.