در چین چه خبر است؟ معترضان چه می‌خواهند؟

به نظر می‌رسد عصبانیت و خشم مردم چین بعد از وقوع آتش‌سوزی در یک آپارتمان رخ داد. در اثر این آتش‌سوزی در غرب چین ۱۰ نفر کشته و ۹ نفر مجروح و ‌راهی بیمارستان شدند. این اتفاق خشم مردم را برانگیخت. زیرا ویدئوهایی منتشر شد که نشان می‌داد اقدامات مربوط به قرنطینه کووید-۱۹ مانع رسیدن آتش‌نشان‌ها و امدادگران به این ساختمان شده است.

نویسنده :

زهرا غفوری

در پی جان باختن ۱۰ نفر در جریان آتش‌سوزی در یک بلوک آپارتمانی در شهر اورومچی چین، اعتراضات در چین علیه دولت شدت گرفت. در پی این آتش‌سوزی در روز پنج‌شنبه، مقامات محلی در ساعات اولیه روز شنبه یک کنفرانس خبری برگزار کردند و اعلام کردند تدابیر اتخاذ شده برای قرنطینه کووید_۱۹ مانعی برای دسترسی امدادگران و نیروهای آتش نشانی جهت نجات شهروندان گرفتار در این آتش سوزی نبوده است. اما کاربران در شبکه‌های اجتماعی این روایت را زیر سوال می‌برند و مرگ این افراد در آتش‌سوزی را به محدودیت‌های اعمال شده بر ساختمان‌های مسکونی نسبت می‌دهند.

مقام‌های چینی این موضوع را قویاً رد کرده‌اند. در یک موج فوق‌العاده نافرمانی مدنی در منطقه سین‌کیانگ در غرب چین و پکن پایتخت چین به‌دلیل تشدید قرنطینه کووید-۱۹، صدها نفر روز یکشنبه ششم آذر در شهر ووهان، محلی که برای اولین بار سه سال قبل این ویروس شناسایی شد، دست به اعتراضات خیابانی زدند. گروه‌هایی از مردم در تجمعاتی حدوداً ۱۰۰۰ نفره با روشن کردن شمع بصورت مسالمت‌آمیز در خیابان تجمع کردند. تظاهرکنندگان با در دست داشتن شمع‌، چراغ‌های قوه و کاغذهای آ چهار سفید‌، خواستار پایان قرنطینه‌ و تست‌های اجباری کرونا شدند. این اعتراضات در شهرهایی مانند ووهان و شانگهای به درگیری مردم با پلیس انجامید. به گزارش رویترز از قول شاهدان عینی، برخی معترضان توسط پلیس چین بازداشت شدند. در استان شرقی جیانگ‌سو نیز ده‌ها دانشجو برای عزاداری قربانیان آتش‌سوزی سین‌کیانگ تجمع کردند.

ویدئوهای منتشر شده از چین نشان می‌دهد که دانشجویان دانشگاه چینگ‌هوا با در دست داشتن کاغذهای سفید بدون نوشته، شعار می‌دهند: «این زندگی عادی نیست، کافی است، زندگی ما پیش از این، این‌گونه نبود.»

در جریان اعتراضات دانشجویان⁩ دو نفر از اساتید مدرسه خبرنگاری فودان در شانگهای جلوی پلیس ایستادند تا مانع دستگیری دانشجوها شوند.

5ce5b12c-af30-4aba-8a90-926c0fa35bf9

در یکی از ویدئوها شنیده می‌شود که یکی از کارمندان دانشگاه را تهدید می‌کند و می‌گوید: هزینه کاری که انجام دادید را می‌پردازید. روز شنبه، جمعیت در شانگهای در خیابان ارومچی میانی تجمع کردند. جمعیت حاضر در خیابان تحت تدابیر شدید امنیتی علیه حزب کمونیست چین و شی جین پینگ شعار می‌دادند. آنها می‌گفتند: «حزب کمونیست، استعفا! شی جین‌پینگ، استعفا!» شعار کناره‌گیری شی جین پینگ، رئیس‌جمهوری چین از قدرت در حالی از سوی معترضان سر داده شد که او چند هفته پیش در کنگره حزب کمونیست برای سومین دوره پیاپی زمام امور را در چین در دست گرفت. در ویدیوهای دیگر نیز شنیده می‌شود که مردم شعار می‌دهند: «آزمایش پی‌سی‌آر نمی‌خواهیم، ما آزادی می‌خواهیم. آزادی، آزادی»

اعتراضات چگونه به اینجا رسید؟

ناامیدی از سیاست «کووید صفر» از آنجایی که بقیه کشورهای دنیا به زندگی عادی بازگشته‌اند، مردم چین هم‌چنان در معرض قرنطینه‌های شدید در مناطق مختلف از مغازه‌ها گرفته تا کل شهرها هستند. در حادثه واژگونی یک دستگاه اتوبوس در استان گوئیژو که شبانه مردم را به مرکز قرنطینه می‌برد، دست‌کم ۲۷ تن کشته شده و تعداد ۲۰ نفر دیگر نیز مصدوم شدند. چند روز قبل کارگران بزرگترین کارخانه مونتاژ آیفون جهان در شهر ژنگژو در چین نیز به دلیل سیاست‌های «کوید صفر»دست به اعتراض زدند. کارگران نگران آن هستند که با استفاده از خوابگاه‌های مورد استفاده کسانی که اخیرا مبتلا به کووید بوده‌اند، به این بیماری مبتلا شوند.

کاغذهای A4 سفید چیست؟

جمعیت معترض در چین برگه‌های کاغذ سفید در دست دارند؛ اقدامی که به‌طور سنتی در چین نشانه اعتراض علیه سانسور است. آنها شعار می‌دادند: «نیاز به حقوق بشر، نیاز به آزادی.» بسیاری از معترضان در شهرهای مختلف چین با در دست داشتن کاغذهای سفید و بدون نوشته در تجمع حضور پیدا می‌کنند و کاغذهای سفید به نماد این اعتراض‌ها تبدیل شده است. استفاده از کاغذهای سفید، ابتدا در هنگ‌کنگ به عنوان نمادی در برابر استبداد حزب کمونیست چین در اعتراضات رایج شده‌ بود و حالا در اعتراضات اخیر به سرزمین اصلی چین کشیده شده است. یکی از معترضان جوان در رودخانه لیانگما در پکن به رویترز گفت: «کاغذ سفید نشان دهنده هر چیزی است که ما می‌خواهیم بگوییم اما نمی‌توانیم بگوییم.»

5ec8dea9-484b-497f-b62c-90de4eef540a

چه بر سر معترضان می آید؟

پلیس تعداد نامعلومی از معترضان از جمله حداقل یک خبرنگار خارجی را بازداشت کرده است. اعتراضات مردم در شب دوم تظاهرات در شانگهای با واکنش شدید پلیس روبرو شد و بی بی سی اعلام کرد که فیلمبردار آن در شانگهای، ادوارد لارنس، بازداشت و مورد ضرب و شتم قرار گرفته است. یک شاهد محلی در گفت‌و‌گو با رویترز از بازداشت هفت معترض در شانگهای خبر داده و گفته است ما فقط خواهان حقوق اولیه انسانی خود هستیم. یک شاهد عینی دیگر نیز گفته است نمی‌داند چرا در حالی که اعتراضات مسالمت‌آمیز و بدون خشونت برگزار می‌شود، پلیس بدون دلیل دست به بازداشت می‌زند.

شاهد عینی دیگری گفته است کشورش را دوست دارد، اما دولتش را نه: «من می خواهم آزادانه به بیرون بروم، اما نمی‌توانم. سیاست کووید-۱۹ در کشور ما یک بازی است و مبنای علمی ندارد و از واقعیت دور است».

احتمالاً عواقب سنگینی برای کسانی که به عنوان معترض دستگیر می‌شوند وجود خواهد داشت.

چرا این اعتراضات قابل توجه است؟

ناظران گفته‌اند که این اعتراض‌ها شباهتی به آنچه در دهه‌های گذشته دیده‌اند، ندارد. پروفسور دالی یانگ، استاد علوم سیاسی در دانشگاه شیکاگو می‌گوید: این اعتراضات از نظر گستردگی و جمعیت واقعاً قابل توجه است. چونگ کیم وا، استاد پیشین علوم اجتماعی دانشگاه پلی‌‌تکنیک هنگ‌کنگ می‌گوید که هر چند این اعتراض‌ها گسترده هستند، اما بعید است به دولت مرکزی آسیبی برسانند. او به گاردین گفت که دولت از طریق استفاده از تاکتیک‌های مماشات و سرکوب، این اعتراض‌ها را خاموش می‌کند. او می‌گوید: «باید دید که آیا شعارهای ضد شی گسترش پیدا می‌کند یا نه؟ اما در این صورت هم شی جین‌پینگ مسوولیت استفاده بیش از اندازه از محدودیت‌های کرونا را برعهده دولت‌ها و مقام‌های محلی می‌اندازد.»

سانسور جام جهانی

یکی از مطالبات معترضین در این اعتراضات، مخالفت با سانسور است. معترضان در پکن خواهان آزادی بیان شدند. «ما آزادی سینما می‌خواهیم. ما آزادی بیان می‌خواهیم. رسانه‌ها را پس دهید، روزنامه‌نگاری را به ما برگردانید.»

بازی‌‌های جام جهانی قطر برای مردم چین با 30 ثانیه تاخیر برگزار می‌شود تا برخی تصاویر هواداران با ماسک برای پخش در تلویزیون این کشور سانسور شود. تصاویری که در آن هواداران در ورزشگاه بدون ماسک هستند، توسط تلویزیون چین سانسور می‌شود چرا که دولت چین همچنان محدودیت‌های سختگیرانه‌ای را در مورد کرونا اعمال کرده و نمی‌خواهند که با نشان دادن تصاویر هواداران بدون ماسک از این حیث روی هواداران تیمشان تاثیر بگذارند.

بعد از این چه خواهد شد؟

علی‌‌رغم سخت‌گیری‌های شدید سه سال گذشته توسط دولت چین، همچنان چین یکی از اصلی‌ترین مراکز شیوع کرونا در جهان است. اعتراضات در چین نادر نیست، اما گستردگی و گسترش این اعتراضات این‌بار قابل توجه است و خواست معترضان یعنی پایان دادن به سیاست «کووید صفر» چیزی نیست که دولت در حال حاضر مایل به برآورده کردن آن باشد. اما روز یکشنبه، روزنامه خلق، ارگان حزب کمونیست در یادداشتی در صفحه یک خود تاکید کرد که سخت‌گیری‌های جاری کرونایی «به شکل تزلزل‌ناپذیر» ادامه پیدا خواهد کرد.

اکنون نگاه‌‌ها به این است که آیا اعتراضات در طول هفته ادامه می‌یابد و مقامات چگونه پاسخ خواهند داد.