تزریق حقابه سیاست و بلوچستان به پای خشخاش

این روزها بیش از هر زمان دیگری از طالبان گفته می‌شود که چگونه به هر طریقی علیه انسانیت می‌تازد؛ گروهی خشن که بر یک ملت سیطره یافته‌اند و ضررشان نه برای مردم خود دیار افغانستان بلکه به اطرافیان و جهانیان نیز می‌رسد. از حملات گاه و بیگاهشان به مناطق مرزی ایران تا ندادن حقابه مردم تشنه سیستان و بلوچستان و هزینه‌های ترانزیت مواد مخدر گرفته تا کری‌خوانی‌های متحجران قرن جدید همه و همه از ترکش‌های این همسایه نااهل است.

آب سیستان در محاصره طالبان

در این بین گذشته از شرارت‌های نظامی که این قوم پشتون مسلک دارند، ماجرای جلوگیری از رسیدن آب به سیستان و بلوچستان و همچنین مضررات کشت و ترانزیت مواد مخدر از گرفتاری‌هایی است که طالبان بیش از پیش برای ایران ایجاد کرده‌است. در میان کش و قوس‌های فراوان بر سر مسأله آب میان ایران و طالبان و فاجعه حمله طالبان به مرزبانان ایرانی، فلاحت‌پیشه رئیس پیشین کمیسیون امنیت ملی مجلس در گفتگویی ضمن انتقاد از مماشات با تروریست‌های طالبان، اطلاع داد که دست برتر را طالبان دارد که بخش عظیمی از حقآبه ایران را به کشت خشخاش اختصاص می‌دهند و درآمدی که طالبان و قاچاقچیان افغان از صادرات مواد مخدر به ایران بدست می‌آورند، بیش از کل عملکرد عمرانی ایران در یک سال است.

خدعه در یک فتوا

در اوایل سال ۱۴۰۱ بود که ملا هبت‌الله آخوندزاده، رهبر طالبان طی پیامی که در تالار کنفرانس‌های وزارت امور داخلی افغانستان اعلام شد، به تمام مردم خبر داده شده که از تاریخ صدور این فرمان کاشت خشخاش در تمام کشور به گونه مطلق ممنوع است و هیچ‌کس نمی‌تواند از آن تخلف کند.در این فرمان آمده بود: «اگر خدای نخواسته کسی تخلف بکند کشت او از بین برده می‌شود و با متخلف از روی شریعت اسلامی برخورد صورت می‌گیرد.»

همچنین در این فرمان آمد که در سراسر کشور استفاده و انتقال، خرید و فروش، واردات و صادرات و کارخانه‌های تولید هرگونه مواد نشه‌آور مثل شراب، هیرویین، شیشه، چرس و…، به طور جدی ممنوع است. در ادامه تاکید شده که اجرای این فرمان الزامی است و اگر کسی تخلف کند از سوی ادارات عدلی و قضایی تعقیب و مجازات می‌شود.

در همان زمان دبیرکل ستاد مبارزه با مواد مخدر در واکنش به این خبر، در خصوص ممنوعیت کشت خشخاش در افغانستان با اعلام اینکه از کاهش کشت استقبال می‌کنیم گفت: اما این ممنوعیت باید شامل همه انواع تولید مواد مخدر به‌ویژه مواد مخدر صنعتی در افغانستان شود. 

اما همانطور که مشخص بود طالبان هم اهل خدعه است و هنوز یک سال از این وعده طالبان نگذشته است که سازمان ملل اعلام کرده سطح زیرکشت مواد مخدر در افغانستان حدود ۱۶ درصد افزایش داشته است. چندی پیش نیز مومنی، دبیر ستاد مبارزه با مواد مخدر در این باره گفت: علی رغم اینکه طالبان اعلام کرده که کشت را کاهش می‌دهد و ممنوع کرده اما براساس اعلام رسمی سازمان ملل سطح زیرکشت مواد مخدر در افغانستان حدود ۱۶ درصد افزایش داشته و این نشان می‌دهد که باید تلاش‌هایمان را گسترده‌تر کنیم. نکته دیگر سیر صعودی تولید مواد مخدر صنعتی و شیشه در افغانستان است که در یک دهه گذشته افزایش قابل توجهی داشته و تولید آن به بیش از ۵ برابر رسیده و نه تنها ایران بلکه همه دنیا را در معرض خطر جدی قرار داده است. 

مخدر در کام جهان

نتایج دو گزارش دفتر مقابله با مواد مخدر و جرم سازمان ملل متحد UNODC در ماه‌های ابتدایی پس از این دستور که اعتماد آن را منتشر کرد، نشان می‌دهد در ۱۸ ماه نه تنها هیچ کاهشی در کشت خشخاش و تولید تریاک در افغانستان اتفاق نیفتاده بلکه میانمار که رقیب قدیمی افغانستان در تولید تریاک در منطقه جنوب شرق آسیاست هم، در تکاپویی رقابت‌جویانه، در سال ۲۰۲۲، خشخاش بیشتری کاشته و تریاک بیشتری درو کرده است.

مسوولان UNODC اول نوامبر ۲۰۲۲ و حدود ۱۶ ماه بعد از روی کار آمدن امارت اسلامی در افغانستان، اعلام کردند که به استناد نتایج آخرین تحقیق انجام شده، کشت تریاک در افغانستان در سال ۲۰۲۲ نسبت به سال ۲۰۲۱ تا ۳۲ درصد (حدود ۵۶ هزار هکتار) افزایش یافته و وسعت زمین‌های زیر کشت خشخاش در افغانستان به ۲۳۳ هزار هکتار رسیده است.

به استناد نتایج این تحقیق، فرمانی که هبت‌الله آخوندزاده (رهبر جدید طالبان) آوریل ۲۰۲۲ درباره ممنوعیت هرگونه فعالیت برای تجارت مواد صادر کرد، نه تنها تاثیری در کاهش فعالیت‌های مرتبط با چرخه تجارت مواد نداشته، به افزایش قیمت خرده‌فروشی تریاک در افغانستان هم منجر شده چنانکه قیمت هر کیلو تریاک از ۱۱۶ دلار در ماه مارس ۲۰۲۲ (یک ماه پیش از صدور فرمان آخوندزاده) به ۲۰۳ دلار برای هر کیلو در ماه مه ۲۰۲۲ (یک ماه بعد از صدور فرمان آخوندزاده) رسیده است. علاوه بر این، در ۱۰ ولایت افغانستان (هلمند، قندهار، بادغیس، اروزگان، فراه، ننگرهار، بلخ، فاریاب، بدخشان و نیمروز) در سال ۲۰۲۲ افزایش کشت خشخاش نسبت به سال ۲۰۲۱ ثبت شده است.

بهای خشخاش که طالبان  از ایران می‌گیرد

در همین راستا و پس از گزارش‌های فراوان درباره رشد کاشت خشخاش بر خلاف ادعای طالبان، فایننشال تایمز با استناد به اطلاعات جمع‌آوری‌شده توسط نهاد آلسیس که تحقیقات تصاویر ماهواره‌ای را در اختیار دولت‌ها و سازمان‌های غیردولتی قرار می‌دهد، گفت: افزایش قیمت‌ مواد مخدر سبب شده تا کشاورزان انگیزه‌ بیشتری برای کاشت خشخاش پیدا کنند.

نهاد آلسیس گفت: مقام‌های طالبان به نظر می‌رسد تجارت عظیم هروئین را بدون هیچ مانعی رها کرده‌اند و مزارع وسیع خشخاش هنوز کشت می‌شود.تصاویر ماهواره‌ای آلسیس نشان می‌دهد که مقام‌های طالبان با بستن تعدادی از کارخانه‌ها و بازارهای مواد مخدر به افزایش قیمت‌ها دامن زده‌اند.
براساس اطلاعات ماهواره‌ای نشر شده، تولید کریستال نیز در سال‌های اخیر در افغانستان افزایش یافته است.

پس از این و در اواخر سال گذشته مومنی، دبیرکل ستاد مبارزه با مواد مخدر با بیان اینکه علیرغم فرمان منع کشت از سوی طالبان، سطح زیر کشت در افغانستان به طور قابل ملاحظه‌ای افزایش یافته و افزایش چشمگیر قیمت‌ها، انگیزه مضاعفی را برای کشاورزان به وجود آورده است، گفت: ضمن آن که در سال‌های اخیر، افغانستان علاوه بر کشت و تولید مواد افیونی، به یکی از تولیدکنندگان عمده متآمفتامین (شیشه) بدل شده است.

دبیرکل ستاد مبارزه با مواد مخدر گفت: در سال ۲۰۲۲ سطح کشت و تولید در افغانستان ۳۲ درصد افزایش یافت و گزارش‌های رسمی مراجع ذیربط بین المللی و از جمله دفتر UNODCو INCB تایید می‌کنند که لابراتوارهای تولید متامفتامین در سراسر افغانستان پراکنده شده است.

مومنی با اشاره به اقدامات کشورمان در مبارزه با موادمخدر گفت: در حوزه مقابله با عرضه، جمهوری اسلامی ایران در ۶ سال گذشته یعنی از سال ۲۰۱۷ تاکنون موفق به کشف ۵۳۷۲ تن از انواع مواد مخدر شده است. وی افزود: در سال اخیر یعنی ۲۰۲۲، دستگاه‌های مقابله‌ای کشور موفق شدند با اجرای ۴۲۷۸ عملیات بیش از ۷۱۶ تن انواع مواد مخدر از جمله ۳۰ تن هروئین و مرفین، بیش از ۳۰ تن متآمفتامین (شیشه) کشف شد. نکته حائز اهمیت افزایش کشفیات متآمفتامین در ایران، از منشاء افغانستان است. کشفیات شیشه در سال اخیر ۲۱ درصد نسبت به سال ۲۰۲۱، افزایش نشان می دهد، که حاکی از افزایش تولید این ماده روانگردان در افغانستان است.

در همین راستا محمودی،معاون امور منطقه ای و بین الملل پلیس مبارزه با مواد مخدر ناجا گفته که تلاش جمهوری اسلامی همواره بر این است که از ورود و ترانزیت مواد مخدر از مرزهای شرقی در مسیر بالکان جلوگیری کند و در این راستا با تلاش های انجام شده، کشور ایران متحمل هزینه های مادی و معنوی زیادی شده است؛ به طوری که تقدیم ۳ هزار و ۸۰۰ شهید و بیش از ۱۲ هزار جانباز مؤید جدیت ایران اسلامی در مقابله با این بلای خانمان سوز است.

و در پایان...

با توجه به آمارها و هزینه‌های گزافی که مردم ایران بخاطر همسایگی با این کشور پرداخت می‌کنند به نظر می‌رسد لازم است مسئولان برنامه جدیدی برای کاهش هزینه‌های ناشی از کشت تریاک در دستور کار بگذارند زیرا همانگونه که شاهد هستیم افغان‌ها هم مایع حیات مردم ایران را صرف کاشت خشخاش می‌کنند و هم با گرفتاری‌های ناشی از کشت مواد مخدر شیره و توان نیروهای امنیتی و نظامی ایران را کشیده‌اند و در این تجارت پر سود تنها مردم ایران هستند که با تشنگی و مالیات باید هزینه نئشگی طالبان را بدهند.