بار دیگر تیغ شهرداری تهران زیر گلوی یک بوستان قدیمی؛ این‌بار پارک لاله یکی از بوستان‌های بزرگ شهر تهران بعد از پارک قیطریه در خطر کمین مسئولان شهرداری قرار گرفته است. این پارک تا پیش از انقلاب ۵۷، پارک فرح نام داشته و اراضی پارک از گذشته در اختیار ارتش بوده، اما مدت زیادی نیست که از حواشی حصارکشی پارک قیطریه عبور کرده‌ایم و اکنون باز هم شهرداری تهران خیال دیگری به بهانه ساخت فرهنگسرا بر سر دارد. خیالی که جان بسیاری از درختان و فضای سرسبز بوستان لاله را به خطر انداخته و احتمالا آن‌‌ها را از بین خواهد برد.

در منتهی‌الیه جنوب شرقی دریای مازندران، شبه‌جزیره میانکاله قرار دارد. مساحت این شبه‌جزیره بیش از ۶۶ هزار هکتار و ارتفاع آن بین ۱۵ تا ۲۸ متر کمتر از سطح دریای آزاد است. از سال ۱۳۸۴ این شبه‌جزیره به عنوان منطقه حفاظت شده تعیین شده‌است. پناهگاه حیات وحش، تالاب بین‌المللی و ذخیره‌گاه طبیعی زیست‌کره از عناوین این شبه‌جزیره است. حفظ سلامت محیط زیستی این منطقه از اهمیت بسیار زیادی برخوردار است، زیرا سواحل این منطقه، محل زیست پرندگان و زیستگاه اصلی بسیاری از ماهیان دریای خزر است. اغلب مردم، میانکاله را با بحث پروژه پتروشیمی میانکاله می‌شناسد که بعد از برانگیختن واکنش گسترده در میان مردم و کارشناسان محیط زیست، این پروژه به دلیل مسائل محیط‌زیستی متوقف شد. در حوزه گردشگری نیز به دلیل حساسیت محیط زیستی این منطقه، هر نوع ارائه خدمات باید با حساسیت بسیار زیادی صورت پذیرد. کارشناسان بر این باور هستند که توسعه تسهیلات اکوتوریستی در باید به گونه‌ای صورت پذیرد که مطابق ملاحظات زیست‌محیطی باشد. اما به تازگی مدیر میراث‌فرهنگی استان گلستان در این منطقه جنجال دیگری آفریده است، زیرا محیط‌‌بانان از ورود بدون مجوز مصالح به پناهگاه حیات‌وحش میانکاله جلوگیری کرده‌اند. اما در میانکاله چه خبر است؟ آیا قرار است این زیست بوم حیاتی و تاریخی در معرض آسیب‌های جبران‌ناپذیر قرار بگیرد؟ حر منصوری فعال محیط زیست که خود را دیده‌بان میانکاله معرفی می‌کند به این پرسش‌ها پاسخ می‌دهد.

روز به روز به پایان پروژه‌های سدسازی ترکیه بر ارس نزدیک‌تر می‌شویم. پروژهایی که در نهایت، ۳ میلیارد و ۷۴۳ میلیون متر مکعب آب، معادل حدود ۸۳ درصد از آب رود ارس را مهار خواهد کرد. ترکیه تا سال ۲۰۰۰ میلادی تنها ۴ سد در حوزه ارس به بهره‌برداری رسانده بود اما در طول تنها دو دهه، اقدام به ساخت ۵ سد دیگر بر حوضه ارس کرد و این‌ بار با احداث پروژه‌های «داپ» و «گاپ» بر دجله، فرات و ارس روبه رو هستیم. با توجه به اهمیت استراتژیکی که آب ارس برای کشاورزی شمال غرب کشور دارد، ساخت این سد می‌تواند شرایط را بحرانی‌تر کند. زیرا آب ارس یکی از مهمترین حوضه‌های آبخیز بوده و ما در ایران ۱۲ میلیارد متر مکعب ورودی و ۱۱ میلیارد خروجی از این آب داریم.

پدیده فرونشست زمین، سال‌های زیادی است که مطرح شده و امروز مهم‌ترین علت آن بحران آب است. پدیده‌ای که روزگاری به عنوان چالش مطرح می‌شد و کم‌کم به سطح بحرانی رسیده است. تاجایی که در برخی از دشت‌های ایران این پدیده از فرونشست عبور کرده و وارد مرحله‌ای به‌نام فروچاله شده است. در همه این سال‌ها تا امروز اما مسئولان هیچ اقدامی در این زمینه انجام نداده‌اند. آن هم در حالی که ایران به‌عنوان دومین کشور دنیا از نظر نرخ و سومین کشور از نظر مساحت فرونشست در دنیا قرار دارد. این در برخی نواحی به نرخ ۴۰ سانتی‌متر در سال نیز رسیده است. بزرگی این عدد وقتی مشخص می‌شود که بدانیم نرخ فرونشست در عمده پهنه‌ها در جهان به زیر ۱۰ سانتی‌متر رسیده است.

هزاران اصله درخت در قلب جنگل‌های هیرکانی نور و به بهانه ایجاد پارکینگ برای یک پروژه گردشگری قطع شده است. برخی از منابع محلی و مردمی این قتل و عام درختان جنگلی را با چراغ سبز متولیان امر می‌دانند. آنان مدعی هستند در یک حرکت کاملاً غیرقانونی، اقدام به تخریب و تسطیح مسیر سیم کشی و تیر برق‌های فشار قوی شده و عرصه جنگلی در مساحتی به طول ۵۰۰ متر و عرض ۴۰ متر شخم و شیار و تخریب شده است.

موج سیلاب‌های هیرمند به سوی ایران روانه شده است. این سیلاب‌ها و گل‌ولای عظیم، اما همان حقابه ایران از هیرمند است یا ترفند طالبان برای خلاص‌شدن از گل‌ولای جمع شده پشت سد انحرافی کمال‌خان؟

همسایه شرقی آب هیرمند را به روی ایران باز نمی‌کند. این خلاصه همه مذاکرات و نشست‌هایی است که تاکنون با محور حقابه ایران از هیرمند با افغان‌ها برگزار شده است. مذاکراتی که پیش از این با دولت افغانستان برگزاری می‌شد و حالا بیش از دو سال است که هیات سرپرستی افغانستان یعنی طالبان طرف دیگر آن هستند.

مسئله کمبود منابع آب و کاهش بارندگی‌ها در کشور ما دغدغه پررنگی است و سوء مدیریت مسئولان مسئله آب را می‌تواند به بحران آب بدل سازد. آمار‌ها نشان می‌دهد بارش‌ها در کشور، ۴۷.۵ درصد کاهش یافته‌اند. بر اساس داده‌ها و اطلاعات پهنه‌ای بارش سازمان هواشناسی کشور از ابتدای سال آبی جاری تا ۱۹بهمن‌ماه، مجموع بارش در کشور ۵۵ میلیمتر کاهش یافته است. بیشترین رشد منفی بارش‌ها با ۷۷.۷ درصد مربوط به استان هرمزگان است. پس از این استان، کرمان با رشد منفی ۷۵.۸ درصد، فارس با رشد منفی ۷۵.۱ درصد، سیستان و بلوچستان با رشد منفی ۶۶.۳ درصد، خراسان جنوبی با رشد منفی ۶۴.۲ درصد و بوشهر با کاهش ۶۲.۶ درصدی بارش‌ها قرار دارند. میزان کاهش بارش‌ها در استان یزد نیز در دوره اشاره شده ۶۱ درصد بوده است. در استان‌های ساحلی دریای خزر یعنی گیلان و مازندران به ترتیب رشد منفی ۲۲.۵ درصدی و رشد منفی ۲.۶ درصدی ثبت شده است. اما در دو استان بارش‌ها افزایش یافته‌اند: استان اردبیل بارش‌ها ۴ صدم درصد و استان گلستان نیز ۳.۱ درصد رشد داشته است.

ادامه گرمایش جهانی و شکسته شدن پی‌در‌پی رکوردهای تاریخی، نشانه‌هایی از آغاز یک روند بی‌بازگشت در وضعیت اقلیم جهان است. به گفته دانشمندان، دهه‌ی اخیر گرم‌ترین دهه‌ای است که زمین در حدود ۱۲۵هزار سال گذشته به خود دیده و چند ماه گذشته نیز، گرم‌ترین ماه های دهه گذشته بوده‌اند.

درویش: همانطور که می‌بینید این روزها مسئولان اعتراف می‌کنند که کم‌کاری کردند و پاسخگوی نیازها نبودند. اما نمی‌بینیم که همین مسئولان بگویند در حال اجرای برنامه‌هایی مثل تجهیز ناوگان حمل و نقل شهری، جبران عقب‌افتادگی از توسعه انرژی خورشیدی و غیره هستیم.