تیم باسابقه سنجش در دولت رییسی کنار رفت | علت تاخیر و لغو برگزاری آزمون‌های سنجش

تاخیرهای متعدد در اعلام نتایج کنکور و حتی لفو برگزاری برخی آزمون‌ها سازمان سنجش در معرض انتقادهای بسیاری قرار داده است.

 بسیاری از داوطلبان آزمون سراسری با مشکلات سایت روبه‌رو شدند و البته هنوز مشخص نیست که هفته آینده این مشکلات در نتایج نهایی آزمون سراسری نیز ادامه دار نباشد.

 سنجش امسال دو آزمون سراسری برگزار کرد و برای نخستین نتایج آزمون نیز با نسبت ۴۰ درصد سوابق تحصیلی و ۶۰ درصد نتیجه آزمون سراسری محاسبه می‌شود. به نظر می‌رسد این سازمان و البته آموزش و پرورش آمادگی لازم برای انجام چنین تغییراتی را نداشتند.

عادل برکم کارشناس این حوزه در گفت‌وگو با فراز مشکلات سنجش را در دو پرده توضیح می‌دهد. پرده اول عدم تغییرات لازم و فراهم کردن زیرساخت‌های جدید در طول سال‌های گذشته است و پرده دوم تغییر تیم مدیریتی سنجش در دولت رییسی و روی کار آمدن افراد کم تجربه و کارنابلد.

در ادمه مشروح این گفت‌وگو را می‌خوانید.

سازمان‌ها در یک سال اخیر عملکرد ضعیفی در برگزاری آزمون‌های مختلف به ویژه آزمون سراسری داشته است. این عملکرد از چه عواملی ناشی شده است؟

سازمان سنجش سازمانی با کارویژه‌های محدود اما بسیار تاثیرگذار است. این سازمان در ظاهر سالی چند آزمون برگزار می‌کند اما در واقع این آزمون‌ها به ویژه آزمون سراسری بر سرنوشت تحصیلی و به تبع آن سرنوشت شغلی و اجتماعی افراد اثر می‌گذارد و وابسته به عملکرد این سازمان است. این سازمان ارتباط میان بخش‌های مختلف نیز برقرار می‌کند که از جمله می‌توان به ارتباط میان وزارت آموزش و پرورش و وزارت علوم با کنکور و میان دستگاه‌های اجرایی با سازمان استخدامی اشاره کرد. در سال‌های گذشته سنجش سازمان بوروکراتیک منظمی بود اما شرایط آن چندان مناسب نبود.

 در واقع مشکلاتی که امروز به وجود آمده را باید در دو پرده دید. نخست پرده گذشته و دوم پرده اکنون. در گذشته این سازمان نظم بسیاری داشت اما توجهی به تغییرات و به تبع آن آینده‌پژوهشی نداشت. به این معنا سنجش توجه نکرد که وسایل ارتباط جمعی و دیجیتالی در حال تغییرات سریع و گسترده هستند و در چنین شرایطی باید نقش و تاثیر آن‌ها در برگزار آزمون‌ها را سنجید. این پیشرفت‌ها هم می‌تواند امنیت آزمون‌ها را خدشه‌دار کند و هم می‌تواند موجب سهولت در برگزار آزمون‌ها و اعلام نتایج شود اما سنجش به هیچ یک از این دو عامل در سال‌های گذشته توجه نداشت.

این سازمان در دولت سیزدهم تغییرات مدیریتی نیز داشت. این تغییرات را چطور ارزیابی می‌کنید؟

بله نکته دوم همین است. همزمان که در سال‌های گذشته در عملکرد سنجش هیچ تغییری صورت نگرفت اما وجود یک تیم باسابقه و کاربلد موجب شده بود تا کار درست پیش برود و همه کارها طبق روال و نظم انجام شود. اما این نیازمند نوآوری در طول سال‌ها و بررسی‌ نسبت به آینده بود که این رویکرد وجود نداشت.

با روی کارآمدن دولت سیزدهم تغییراتی در مدیریت سازمان سنجش رخ داد. این تغییرات باعث شد تیم باسابقه قبلی کنار برود و افرادی جایگزین شدند که چندان کاربلد نبودند و بعضا در حد جایگاه مدیریت سنجش نبودند. همچنین شورای انقلاب فرهنگی نیز تغییراتی در برگزاری کنکور داد که نگاه علمی در آن وجود نداشت. این تغییرات هیچ یک به اهداف خود از حمله حذف کنکور، افزایش عدالت آموزشی و کاهش سطح اضطراب دانش‌آموزان نشد.

همچنین سنجش شرکت تعاونی به وجود آورد و این شرکت از این فرصت سوءاستفاده کرد و با برگزاری آزمون‌های آزمایشی وارد حوزه فعالیت‌های شبه کمک آموزشی شد. در واقع این سازمان همزمان که متولی برگزاری آزمون سراسری بود از عنوان خود برای درآمدزایی سوءاستفاده کرد و وارد حیطه‌ای شد که تعارض منافع در آن وجود داشت. ضمن اینکه این کار سنجش را از وظیفه اصلی خود دور کرد و خوی مافیای کنکور به خود گرفت.

فکر می‌کنید آشفتگی فعلی سازمان سنجش چه پیامدهایی خواهد داشت؟

اکنون باید دلیل تاخیرهای متعدد سنجش در اعلام نتایج آزمون‌ها و لغو آزمون‌ها شناخته شود. آیا این مشکلات دلایل زیرساختی و سخت‌افزاری دارند یا از مشکلات مدیریتی ناشی شده‌اند؟ این تاخیرها آشفتگی روان خانواده‌ها و دانش‌آموزان را رقم می‌زند و در ادامه نیز روند ثبت نام دانشگاه‌ها را به هم خواهد زد. همچنین لغو آزمون‌های زبان برنامه‌ریزی افراد را دچار مشکل می‌کند و همه این موارد در مجموع به خدشه‌دار شدن اعتماد عمومی نسبت به سازمان سنجش خواهد شد. کمانکه همین امروز نیز این اتفاق تاحدودی رخ داده است.  

سازمان سنجش اهمیت بسیاری دارد و افرادی که در سطح مدیریت آن حضور دارند باید صلاحیت و حتی اقتدار لازم را داشته باشند. چرا که رییس سازمان سنجش باید ظرفیت آن را بشناسد و اگر نمی‌توانست دو بار در سال کنکور برگزار کند نباید این تغییر را می‌پذیرفت.

این سازمان باید نقطه اتکا و امن و برند درستکاری باشد و برند آن باید حفظ شود. برند سازمان سنجش باید باعث شود مردم در جامعه آرامش خاطری نسبت به سنجش داشته باشند چرا که داوطلبان و دانش‌آموزان از سوی این سازمان سنجیده می‌شوند و باید نسبت به آن اعتماد افکارعمومی وجود داشته باشد و در انجام کارویژه‌های خود توان‌مند شود.