آب‌پاشی روی همراهان بیماران برای بیرون کردن از حیاط بیمارستان! | تهدید کمبود تخت بیمارستانی در کمین نظام سلامت عمومی

حیاط بیمارستان قلب تهران، شبیه بسیاری از بیمارستان‌های دولتی شلوغ و پر از همراه است. خانواده‌ها از شهرهای مختلف به تهران سفر می‌کنند و به دلیل نبود مکانی برای اسکان در حیاط و اطراف بیمارستان‌ها به طور موقت در ماشین یا چادر ساکن می‌شود.

این بار اما ماجرا در بیمارستان قلب فرق داشت و بر اساس گزارش حاضران، در حیاط این بیمارستان همراه‌‌های بیماران آب پاشیده شد. همان کسانی که به دلیل نبود مکانی برای استراحت و اسکان در حیاط بیمارستان نشسته بودند.گفته می‌شود که همراهان را حتی از نمازخانه بیمارستان نیز بیرون کردند و گفته شده که «اینجا جای عبادت است، نه استراحت.»

این در حالی است که در این بیمارستان اتاق‌های ۴ تخته فقط دو صندلی که تخت‌خواب‌شو هم نیستند، برای همراه وجود دارد. براساس گزارش شاهدان، گویا این ماجرا قبل از شکل‌گیری درگیری میان مردم معترض و پلیس با دستور رییس بیمارستان فیصله پیدا کرده است. این ماجرا اما به همین جا ختم نمی‌شود.

مسئله اصلی؛ سرانه تخت‌های بیمارستانی در کشور

مسئله اصلی کمبود مکان برای همراهان بیمار در بیمارستان‌های تهران، کمبود سرانه تخت‌های بیمارستانی در کشور است. موضوعی که خانواده‌ها را مجبور می‌کند از شمال و جنوب کشور برای درمان به تهران بیایند. هزینه اجاره خانه، هتل و حتی مسافرخانه نیز در تهران سرسام‌آور شده و به همین دلیل وقتی بیماری بستری می‌شود، فقط یک همراه با او در بیمارستان حضور دارد و دیگران باید بیمارستان را ترک کنند.

حال فرض کنید که یک پدر و مادر همراه فرزندشان برای درمان راهی تهران شدند. پدر خانواده در مدت زمان بستری که گاه طولانی و چند ماه است باید کجا بماند؟

دقیقا به همین دلیل است که اطراف بیمارستان تخصصی کودکان و بیمارستان مفید تهران همواره خانواده‌هایی چادر زدند که جایی برای اسکان نداشتند. گزارش‌هایی میدانی فراز حاکی از این است که آن‌ها بعضا چند ماه را در ماشین سپری کردند و هیچ امکاناتی برای اسکان‌شان در نظر گرفته نشده است. هرچند که حتی فراهم کردن امکانات برای این اسکان همراهان بیمار نیز راه‌حل اساسی این موضوع نیست و باید به فکر چاره بنیادی و بالابردن سرانه تخت‌های بیمارستانی بود.

سرانه تخت بیمارستانی چیست؟

قبل از اینکه از پایین بودن نگران‌کننده آمارهای سرانه تخت بیمارستانی بگوییم، تعریفی از سرانه تخت بیمارستانی ارائه می‌دهیم.

تخت‌های بیمارستانی شامل تمام تخت‌هایی است که به طور منظم نگهداری می‌شوند و برای استفاده در دسترس هستند. این تخت‌ها شامل تخت در بیمارستان‌های عمومی، بیمارستان های اعصاب و روان و سوء مصرف مواد، و سایر بیمارستان های تخصصی هستند. البته طبق تعاریف جهانی تخت‌ها در مراکز مراقبت‌های طولانی‌مدت و مسکونی از آمار تخت‌های بیمارستانی مستثنی می‌شوند.

پایین‌بودن نگران‌کننده سرانه تخت بیمارستانی در ایران

بر اساس آخرین آماری که معاون وزیر بهداشت اعلام کرده، ۱۵۵ هزار تخت بیمارستانی در ایران وجود دارد. طبق همین آمار سرانه تخت‌ بیمارستانی در ایران از استانداردهای جهانی فاصله بسیار دارد. چرا که سرانه تخت بیمارستانی را به ازای هر هزار نفر از کل جمعیت محاسبه می‌کنند. با این حساب سرانه تخت بیمارستانی در ایران به ازای هر هزار نفر حدود ۱.۵ خواهد بود. در حالی بر اساس استانداردهای بین‌المللی، این عدد باید حداقل ۳ باشد. همچنین آمارهای سازمان بهداشت جهانی نشان می‌دهد که دست کم در یک دهه اخیر ایران به لحاظ سرانه تخت بیمارستانی ایران هیچ پیشرفتی نداشته است و این موضوع آینده نظام سلامت عمومی کشور را با چالش روبه‌رو خواهد کرد.

تمرکز تخت‌های بیمارستانی در پایتخت و غفلت از سایر شهرها

معضل دیگر در سرانه تخت بیمارستانی کشور تمرکز آن در پایتخت است. طبق آمار از ۱۵۵ هزار تخت بیمارستانی حدود ۱۷ درصد آن‌ها در تهران است. فاصله تهران با دیگر استان‌ها بسیار زیاد است و پس از تهران، فارس با ۷.۴ درصد و اصفهان با ۷ درصد در رتبه‌های بعدی قرار دارند. پایین‌ترین آمار بیمارستان‌های کشور نیز مربوط به استان‌های خراسان شمالی با ۱.۱درصد، چهارمحال و بختیاری با ۱درصد، کهگیلویه و بویراحمد با  ۰.۹ درصد است. این آمار به خوبی نشان می‌دهد که چرا بیماران ناچار هستند از سراسر کشور به تهران بیایند و در طول دوران بستری همراهان آن‌ها در خیابان‌های شهر سکونت کنند.

به نظر می‌رسد که نظام سلامت عمومی در کشور قربانی بی‌توجهی دولت‌های مختلف شده است. چراکه اغلب دولت‌ها در دو دهه اخیر با مشکلات کسری بودجه روبه‌رو بودند و نتوانستند به دلیل عدم مدیریت وسیاست‌گذاری صحیح، در این حوزه سرمایه‌گذاری‌های زیرساختی انجام دهند. اکنون شاید بخش خصوصی بتواند با ورود به این حوزه کمی از بار مشکلات و کمبود بیمارستان و تخت‌های بیمارستانی باکیفیت بکاهد.