حالا، اما با رسانهای شدن طرح و فیلمی از صف طولانی اتباع در ورامین برای سرمایهگذاری و اخذ اقامت، واکنشهای بسیاری نسبت به آن برانگیخته شده است. در این میان برخی نیز با مقایسه میزان سرمایهگذاری برای اخذ شهروندی در کشورهای دیگر و حتی ترکیه فاصله معنادار آن با ایران را بررسی کردند. از سوی دیگر این کشور برای جذب مهاجر علاوه بر دریافت سرمایه کلان معیارها و استانداردهای سختگیرانهای نیز دارند. این معیارها باید قبل از ورود به کشور مقصد بررسی و پذیرش شود و سرمایه فرد نیز قبل از ورود از او گرفته میشود. در ایران اما به شکل اختیاری از مهاجرانی که ماهها یا سالهاست در ایران زندگی و کار میکنند مبلغی ناچیز برای دادن اقامت در نظر گرفته شده است. یعنی روندی که درست برخلاف کشورهای دیگر است. برای اینکه به این مقایسه برسیم اما ابتدا باید دید که طرح سازمان مهاجرت چیست و چه اهدافی دارد.
اجرای آزمایشی طرح سازمان مهاجرت از مرداد ماه در استان گلستان آغاز شد. اتباع میتوانستند۱۰۰ میلیون تومان در بانک ملی سرمایهگذاری کنند تا دفترچه اقامت به آنها داده شود. این مبلغ نیز میتوانست با قسطهای ۱۰ ماهه و ۲۰ ماهه باشد. پس از چند ماه اجرا و صدور تعدادی دفترچهی اقامت مخصوص به افتتاح حساب صد میلیون تومانی در بانک ملی موفق ارزیابی شد. اما نکته اینجا بود که هیچ اطلاعرسانی گستردهای برای مردم ایران درباره این طرح انجام نمیشد و فقط دفاتر اطاعرسانی اتباع خارجی مسئولیت اطلاعرسانی و انجام آن را به عهده داشتند.
پس از گلستان، نوبت به اجرای این طرح در استان خراسان رضوی رسید. در این استان نیز همان شرایط سرمایهگذاری ۱۰۰ میلیونی برای افرادی که برگه سرشماری یا بازشماری دارند و همسرشان دارای مدارک آمایش، خانواری یا اقامت هستند در ازای دریافت اقامت و خدمات است. نکته دیگر اینجاست که در این طرح از هر خانواده با بچههای زیر ۱۸ سال در کل ۱۰۰ میلیون سپرده گرفته میشود یعنی در عمل با توجه به پرجمعیت بودن خانوارهای افغان، این مبلغ ناچیز هم میان افراد خانوار سرشکن شده و مبلغ پرداختی برای هر فرد بسیار کمتر خواهد بود. البته همین مبلغ ناچیز هم با واکنش منفی و گاه توهینآمیز برخی کاربران افغان در شبکههای اجتماعی همراه شده است.
انتشار صف طولانی اتباع در ورامین برای سرمایهگذاری و کسب اقامت و خدمات متنوع بازتاب گستردهای داشته است. البته با این تفاوت که اتباع در تهران باید ۱۵۰ میلیون سرمایهگذاری کنند. هرچند که طبق اعلام سازمان مهاجرت این سپردهگذاری اختیاری است، اما بنظر میرسد که بنابر تصاویر موجود اتباع از آن استقبال گستردهای کردند. در ازای این سرمایهگذاری نیز اتباع کارت اقامت که هر شش ماه یک بار تمدید میشود، خدمات بیمه، مجوز اشتغال و ... به اتباع داده میشود. همچنین بنابر گزارش همشهریآنلاین بانک ملی نیز برای اتباع مواردی همچون افتتاح حساب سپردهگذاری ویژه، حساب ارزی برای نگهداری منابع ارزی آنها، حساب سپردهگذاری بلندمدت و پذیرش و نگهداری سکه، طلا، جواهرات و... را برعهده گرفته است.
عددی که برای سپردهگذاری اتباع در ایران در نظرگرفته شده ۱۰۰ میلیون تومان یا حدود هزار و ۶۰۰ یورو است. این در حالی است که به طور مثال سرمایه گذاران با سرمایهگذاری ۳۰۰ هزار یورویی معادل ۱۸ میلیارد تومان میتوانند اقامت این کشور را کسب کنند. اقامت با سرمایهگذاری در اسپانیا نیز با ۵۰۰ هزار یورو امکان پذیر است و این عدد در کشور پرتغال که جزء کشورهای توسعهیافته اروپایی نیست نیز ۵۰۰ هزار یورو است. حتی کشورهایی مثل رومانی، یونان و لتونی نیز تنها با سرمایهگذاریهای ۱۰۰ هزار دلار تا ۲۵۰ هزار یورویی امکان اقامت را به مهجران میدهند. شرکت در برنامه کارآفرینی کانادا به عنوان یکی از مقاصد اصلی مهاجران نیز به ۳۵۰ هزار پوند دارایی و سرمایهگذاری نیاز دارد. اقامت در ترکیه نیز با سرمایهگذاری و خرید ملک حدودا ۲۰۰ هزار یورویی امکانپذیر است. حال این اعداد را با سرمایهگذاری هزار و ۶۰۰ یورویی افغانها در ایران مقایسه کنید. مشخص نیست که سازمان مهاجرت دقیقا بر چه مبنا و با چه هدفی اقدام به دادن خدمات به مهاجران در ازای هزار و ۶۰۰ یورو به شکل قسطی کرده است.
به نظر میرسد که همچنان دولت سیاستگذاری مشخص و کارآمدی برای مواجهه با مهاجرانی که به شکل گسترده به ایران آمدهاند ندارد. بنابر گفته نماینده دولت در مجلس در جریان بررسی برنامه هفتم توسعه ۸ میلیون و ۴۰۰ هزار اتباع در ایران زندگی میکنند که به گفته رییس سازمان مهاجرت فقط ۳ میلیون و ۵۰۰ هزار نفر از آنان قانونی هستند. باید دید که در ادامه طرح ابتر سازمان مهاجرت به کجا خواهد رسید و پدیده مهاجران در ایران چه وضعیتی پیدا خواهد کرد.
در ادامه جدول میزان سرمایهگذاری لازم برای کسب اقامت در برخی کشورها را میبنید.
قبرس جنوبی | ۳۰۰ هزار یورو |
اسپانیا | ۵۰۰ هزار یورو |
پرتغال | ۵۰۰ هزار یورو |
ترکیه | ۲۰۰ هزار یورو |
یونان | ۲۵۰ هزار یورو |
لتونی | ۱۵۰ هزار یورو |
کانادا | ۳۵۰ هزار پوند |
ایران | ۱۶۰۰ یورو |
ویدیو:
سرنوشت دختر علوم تحقیقات
در دارالخلافه با بهزاد یعقوبی
مرز حریم خصوصی و عرصه عمومی کجاست؟