مشروب الکلی چگونه کشنده می‌شود؟

یک مهمانی مرگبار در شیراز؛ باز هم الکل سمی قربانی گرفت. قربانیانی که این بار پزشکان متخصص بودند و پس از مصرف نوشیدنی‌های الکلی تقلبی راهی بیمارستان شدند. گفته شده که یکی از پزشکان به کما رفته و همسر او جان خود را از دست داده است. ۴ نفر دیگر نیز در این مهمانی خصوصی دچار مسمویت شدند که پس از اقدامات پزشکی در ساعات اولیه مرخص شدند. با این همه این اولین بار نیست که نوشیدنی الکلی تقلبی قربانی می‌گیرد. سوال اینجاست که مشروبات الکلی چگونه کشنده می‌شوند؟ چه ترکیبات باعث کشنده‌شدن این نوع مشروبات می‌شود و چطور می‌توان آن‌ها را تشخیص داد؟ این‌ها پرسش‌هایی است که نمی‌توان از کنار آن‌ها به سادگی گذشت.

اتانول یا متانول؛ مسئله این است

مشروبات الکلی تقلبی اغلب به دلیل داشتن متانول یا افزودنی‌هایی که در ترکیب با یکدیگر خاصیت کشندگی پیدا می‌کنند و به شکل دست‌ساز ساخته می‌شوند. در واقع این مشروبات هرچند که به نام برند‌های معروف و با شیشه‌های آن‌ها فروخته می‌شوند، اما اغلب در زیرزمین‌ها و پستو‌ها ساخته شده‌اند. تفاوت اصلی در مشروب کشنده نوع الکل آن‌هاست؛ تفاوت بین اتانول و متانول. اتانول نوعی الکل است که در نوشیدنی‌های الکلی مختلف وجود دارد. متانول، اما یک الکل صنعتی سمی است که کاربرد‌های آن به عنوان مثال در محلول‌های چاپ و تکثیر، چسب‌ها، رنگ‌ها و جلادهنده‌ها است. متانول همچنین به نام‌های الکل چوب، نفتای چوب، کاربینول یا متیل هیدرات نیز شناخته می‌شود و استفاده از آن یکی از دلایل شایع مسمومیت با الکل محسوب می‌شود.
اما متانول چطور تولید می‌شود؟

نتایج تحقیقات نشان می‌دهد عدم دقت در فرایند تولید الکل‌های تقلبی موجب می‌شود تا محصول نهایی منجر به حضور متانول در شیشه شود. نکته دیگر اینجاست که در این مشروب‌ها تقلبی افزودنی‌های غیرمجاز مثل دیازپام، هیستامین و به‌خصوص آمفتامین‌ها که ریسک بالایی دارند نیز اضافه می‌شوند. این افزودنی‌ها منجر به تاثیرگذاری بیشتر بر افراد مصرف‌کننده و تولید کم‌هزینه و سود بیشتر برای تولیدکنندگان سودجو می‌شود. البته باید توجه داشت که مشروب تقلبی فقط در قالب شیشه برند‌های معروف عرضه نمی‌شود و امکان کشندگی مشروب‌های دست‌ساز در بطری‌های ساده نیز وجود دارد.

اتانول را چگونه از متانول تشخیص دهیم؟

قسمت دشوار ماجرا اینجاست که تشخیص متانول آسان نیست. مسمویت و مرگ یک پزشک متخصص نیز گواهی بر این است که نمی‌توان اتانول و متانول را به راحتی از یکدیگر تشخیص داد. متانول به مقدار بسیار کم طی تخمیر (فرآیندی که در آن الکل از محصولات گیاهی مانند انگور، سیب یا غلات تهیه می‌شود) شکل می‌گیرد. اما اشتباهاتی مثل استفاده از چوب میوه مورد استفاده برای تهیه نوشیدنی الکلی میزان این ماده در محصول نهایی را افزایش می‌دهد و آن را به سطح کشندگی می‌رساند. نکته اینجاست که متانول به مقدار بسیار کم در نوشیدنی‌های الکلی مانند آبجو وجود دارد و مشکل‌آفرین نیست. همچنین شرکت‌های تولیدکننده نوشیدنی‌های الکلی از فناوری‌های پیشرفته برای بررسی سطوح متانول و جداسازی آن استفاده می‌کنند. موضوعی که در مشروب‌های دست‌ساز و تقلبی وجود ندارد و به همین دلیل ممکن است میزان زیادی نوشیدنی تولیدشده که بین افراد زیادی توزیع می‌شود دارای متانول و کشنده باشد و به یک‌باره موجی از مرگ‌ومیر را ایجاد کند.

عوارض مصرف متانول چیست؟

اینکه چه میزان از متانول می‌تواند باعث مرگ شود برای هر فرد متفاوت است. اما دوز کشنده به طور معمول ۱۰۰ میلی لیتر در نظر گرفته می‌شود، اما برخی بیماران پس از نوشیدن تنها ۶ میلی لیتر نیز جان خود را از دست داده و برخی دیگر پس از مصرف ۵۰۰ میلی لیتر نیز زنده مانده‌اند. هرچند که زنده‌ماندن نیز پس از این مسمویت با عوارض متعدد بر سلامتی فرد همراه است که ممکن است تا آخر عمر او را رها نکند. از جمله این عوارض می‌توان به نارسایی کلیو، مشکلات قلبی و گردش خون، آسیب کبدی، اختلالات بینایی مانند تاری دید، دید تونلی، تغییر در درک رنگ، نابینایی موقت یا دائمی و آسیب عصبی و مغزی اشاره کرد.

مصرف متانول مرگ‌بار است و راه دقیقی نیز برای شناخت آن وجود ندارد. با این همه همواره راه‌هایی برای پیشگیری از مصرف نوشیدنی الکلی وجود دارد که باید آن‌ها را مدنظر قرار داد.