خط‌ونشان رهبران اعتراضات بنگلادش یک روز پس از پیروزی: دولتی که مورد حمایت ارتش باشد پذیرفته نیست

داکا، یک روز پس از پیروزی اعترضات

ترافیک در خیابان‌های اغلب شلوغ داکا (پایتخت بنگلادش) از حالت عادی سبک‌تر بود و مدارس پس از بسته‌شدن در اواسط ماه ژولای (تیر-مرداد) به دلیل اعتراضات علیه اختصاص سهمیه استخدام در مشاغل دولتی، با شمار کمی از شهروندان بازگشایی شدند. حدود ۳۰۰ نفر در جریان خشونت‌های سراسری در کشور بنگلادش کشته و هزاران نفر زخمی شدند.

به گفته انجمن اصلی تولید کنندگان پوشاک، کارخانه‌های پوشاک، که تامین‌کننده لباس برخی از بزرگ‌ترین برند‌های جهانی هستند و بخش مهمی از اقتصاد را تشکیل می‌دهند، در روز سه‌شنبه تعطیل خواهند ماند. برنامه‌های بازگشایی آن‌ها در آینده اعلام خواهد شد.
رهبران دانشجویی که پیشرو اعتراضات ضد سهمیه‌ها بودند و باعث استعفای حسینه شد، صبح سه‌شنبه اعلام کردند که می‌خواهند محمد یونس، برنده جایزه صلح نوبل، به عنوان مشاور ارشد دولت موقت منصوب شود.

هیچ دولتی با حمایت ارتش پذیرفته نیست

«ناهید اسلام»، یکی از سازمان‌دهندگان اصلی جنبش دانشجویی، در ویدیویی در فیس‌بوک با سه سازمان‌دهنده دیگر گفت: «هر دولتی به جز دولتی که ما پیشنهاد داده‌ایم، پذیرفته نخواهد شد.» او ادامه داد: «ما هیچ دولتی که حمایت یا رهبری ارتش را داشته باشد، قبول نخواهیم کرد.»
اسلام همچنین افزود: «ما همچنین با محمد یونس صحبت کرده‌ایم و او دعوت ما برای قبول این مسئولیت را پذیرفته است.»

یونس ۸۴ ساله در سال ۲۰۰۶ (۱۳۸۴-۱۳۸۵) به دلیل تاسیس بانک گرامین که میلیون‌ها نفر را با اعطای وام‌های کوچک کمتر از ۱۰۰ دلار به فقرا در روستا‌های بنگلادش از زیر خط فقر خارج کرد، برنده جایزه صلح نوبل شد. با این حال دادگاه او در را ماه ژولای (تیر-مرداد) به اختلاس متهم کرد. اتهامی که یونس آن را رد می‌کند.

«صابر عثمانی»، سخنگوی مطبوعاتی او گفت که یونس در حال انجام اقدامات پزشکی جزیی در پاریس است، اما در مورد اظهارات رهبران دانشجو اظهار نظر نکرد.

برنده جایزه نوبل در مصاحبه‌ای ضبط شده با شبکه «هندی تایمز ناو» گفت که دوشنبه، «دومین روز آزادی» برای بنگلادش پس از جنگ استقلال ۱۹۷۱ (۱۳۴۹-۱۳۵۰) از پاکستان است. اما او افزود که بنگلادشی‌ها از همسایه‌شان، هند، به خاطر اجازه دادن به حسینه برای فرود در آنجا پس از ترک داکا، عصبانی هستند.»
یونس گفت: «هند بهترین دوست ماست... مردم از هند عصبانی هستند، زیرا شما از فردی حمایت می‌کنید که زندگی ما را ویران کرده است.»
حسینه دوشنبه پس از ترک داکا، در یک پایگاه هوایی نظامی در «هندون» نزدیک دهلی فرود آمد. به گفته دو مقام دولتی هندی به رویترز، «اَجیت دووال» مشاور امنیت ملی هند، در آنجا با او ملاقات کرد. آن‌ها جزئیاتی در مورد اقامت یا برنامه‌های او ارائه نکردند.
وزیر امور خارجه هند، «سوبرامانیام جایشانکار»، روز سه‌شنبه صبح در مورد بحران بنگلادش در جلسه بسته حزبی در پارلمان صحبت کرد.

در بنگلادش چه گذشت؟

طبق بیانیه ارتش، فرمانده ارتش بنگلادش، ژنرال «وکر-العزمان» برنامه‌ریزی کرده است تا روز سه‌شنبه ساعت ۱۲ ظهر به وقت محلی با سازمان‌دهندگان اعتراضات دیدار کند. این دیدار یک روز پس از آن انجام می‌شود که "زمان" در یک سخنرانی تلویزیونی استعفای حسینه را اعلام کرد و گفت که یک دولت موقت تشکیل خواهد شد.
جمعیت شاد و هیجان‌زده پس از فرار حسینه به طور بی‌معارض به زمین مجلل اقامتگاه او هجوم بردند و مبلمان و تلویزیون‌های به سرقت رفته را خارج کردند. یک مرد صندلی قرمز مخملی با لبه‌های طلایی را بر روی سرش تعادل داده بود و مرد دیگری دسته‌ای از گلدان‌ها را در دست داشت.
«طارق رحمان»، رئیس موقت و تبعیدی حزب ملی‌گرای بنگلادش، در پستی در ایکس (توئیتر سابق) روز سه‌شنبه گفت: «از مردم بنگلادش می‌خواهم که در این لحظه انتقالی در مسیر دموکراتیک ما، آرامش و خویشتنداری نشان دهند.»
او فزود: «این روح انقلاب را تضعیف می‌کند... اگر مردم تصمیم بگیرند که قانون را بدون فرآیند مناسب به دست خود بگیرند.»

فرمانده ارتش گفت که با رهبران احزاب سیاسی اصلی به جز حزب «آوامی لیگ» که تحت رهبری طولانی‌مدت حسینه است، برای بررسی مسیر آینده گفتگو کرده و قرار است با «رئیس‌جمهور محمد شاهاب‌الدین» نیز گفتگو کند.

رئیس‌جمهور شاهاب‌الدین در سخنرانی تلویزیونی خود در اواخر دوشنبه شب گفت که دولت موقت پس از مشاوره با تمام احزاب و ذینفعان، انتخابات را در اسرع وقت برگزار خواهد کرد.

او همچنین گفت که «به‌ شکل هماهنگ تصمیم گرفته شده است» که فورا «بیگم خالده ضیا»، رئیس‌جمهور حزب ملی‌گرای بنگلادش و دشمن حسینه، که در سال ۲۰۱۸ (۱۳۸۶-۱۳۸۷) به جرم فساد محاکمه و زندانی شده بود، آزاد شود. ضیا به دلیل وخیم‌تر شدن وضعیت سلامتی‌اش، یک سال بعد به بیمارستان منتقل شد. ضیا، ۷۸ ساله، مادر «طارق رحمان»، رئیس موقت حزب ملی‌گرای بنگلادش است و اتهامات علیه خود را رد کرده است.
سخنگوی حزب ملی‌گرای بنگلادش روز دوشنبه گفت که ضیا در بیمارستان است و «تمام اتهامات را به‌طور قانونی پاک خواهد کرد و به زودی آزاد خواهد شد.»
حسینه، ۷۶ ساله، از سال ۲۰۰۹ (۱۳۷۸-۱۳۸۸) به قدرت رسید. این حکمرانی پس از پیروزی در مبارزه‌ای چندین دهه‌ای با ضیا بود.

در چنین شرایطی روزنامه «ایندیَن اکسپرس» گزارش داد که پس از ورود حسینه به هندون، او به یک «خانه امن» منتقل شده و احتمالاً به بریتانیا سفر خواهد کرد. رویترز نتوانست به‌طور فوری این گزارش را تأیید کند.