خصوصی‌سازی چطور ایمنی و حقوق کارگران معدن را به فراموشی سپرد؟
خصوصی‌سازی بخش‌هایی ازاقتصاد کشور که بر اساس قانون اساسی می‌باید در اختیار دولت باشد در سال ۸۵ و در دولت محمود احمدی‌نژاد کلید خورد. یک سال پیش از آن، مصوبه‌ای در مجمع تشخیص مصلحت نظام به ریاست مرحوم اکبرهاشمی رفسنجانی به تصویب رسید که بر آن نام «تفسیر اصل ۴۴ قانون اساسی» نهادند. بر اساس این مصوبه بود که خصوصی‌سازی بخشی از صنایع استراتژیک و مادر، آغاز شد و در تیرماه ۸۵، دولت موظف شد ۸۰ درصد از سهام بخش‌های دولتی را به بخش خصوصی واگذار کند.
این روند، فرایند نظارت بر صنایع واگذارشده به بخش خصوصی را در طول زمان دچار اختلال کرد. شبکه کارفرمایان صنایع در بخش خصوصی به مرور، قدرت‌مندتر شد و تشکل‌های پیدا و پنهانی که تشکیل شده بود، تنها منافع کارفرمایان را در ساختار قانون‌گذاری و نظارت تامین می‌کرد. بر همین اساس، شمار زیادی از صنایع واگذارشده، در نتیجه بحران‌های مالی و مدیریتی، ناگزیر تعطیل کرده و یا تعدیل شدند. عدم نظارت کافی بر بخش خصوصی نیز از سوی دیگر، به مشکلات کارگران بخش صنایع بزرگ دامن زد و با گذشت زمان، حقوق کارگران به فراموشی سپرده شد.
۵۱ کارگر معدن طبس در حال انجام کار بودند که جان خود را از دست دادند و محبوس شدند. این معدن یکی از بزرگترین معادن خصوصی کشور است. مطابق اصل ۴۴ قانون اساسی ایران بخش دولتی شامل کلیه صنایع بزرگ، تجارت خارجی، مواد معدنی عمده، بانکداری، بیمه، تولید برق، سدها و شبکه‌های آبیاری در بزرگ، رادیو و تلویزیون، خدمات پست، تلگراف و خدمات تلفنی، هواپیمایی، ترابری، جاده‌ها، راه‌آهن و مانند آن؛ همه اینها مالکیت عمومی خواهند داشت و توسط دولت اداره خواهند شد. بر اساس همین اصل قانونی، بخش خصوصی متشکل از فعالیت‌هایی است که مربوط به ساخت و ساز، کشاورزی، دامپروری، صنعت، تجارت و خدمات است که فعالیت‌های اقتصادی بخش‌های دولتی و تعاونی را تکمیل می‌کند. به نظر می‌رسد بخش خصوصی در اقتصاد ایران در سال‌های اخیر توانسته است، نقشی بسیار بزرگتر از آنچه در قانون اساسی آمده‌است را ایفا کند.
سهم یک درصدی معادن در تولید ناخالص داخلی
ایران دارای ۷ درصد ذخایر معدنی جهان است. بیشترین خصوصی سازی کشور در بخش معدن و صنایع معدنی اتفاق افتاده است. به ادعای معاون امور معادن و صنایع معدنی ایران در سال ۱۳۹۳ بحث خصوصی‌سازی از سال ۱۳۸۱ به صورت جدی در کشور مطرح شد و بخش معدن و صنایع معادنی در این حوزه پیشتاز بوده‌است. در سال ۹۵ نیز رئیس خانه معدن ایران اعلام کرد ۹۵ درصد فعالیت‌ها در معادن طلا، سرب وروی، مس و ... در اختیار بخش خصوصی است. معدن از منابع استراتژیک کشور ما است و اثرگذاری بالایی در اقتصاد دارد، اما آمار‌ها نشان می‌دهد که سهم معدن در تولید ناخالص داخلی کمتر از یک درصد است. دبیر انجمن زغال سنگ معدن طبس را یکی از بهترین معادن ایران از نظر مقررات ایمنی می‌داند. همچنین این معدن یکی از بزرگترین معدن بخش خصوصی در ایران است. این در حالی است که رئیس خانه معدن اعلام کرده‌است که «از سال ۹۶ اعضای کمیته زغال‌سنگ خانه معدن ایران به این نتیجه رسیدند که وضعیت ایمنی معادن زغال‌سنگ کشور پایین و از استاندارد‌های مرسوم خارج بوده و درواقع وضعیت ایمنی و سلامت کارگران در معدن زغال‌سنگ کشور در بدترین حالت خود قرار گرفته است».
فوت ماهانه ۱۰ کارگر در معدن
عملکرد بخش خصوصی در حوزه معدن را می‌توانیم با دو شاخص حوادث کارگری و سهم معدن در تولید ناخالص داخلی کشور بسنجیم. بر اساس آخرین آمار ۹۵ درصد از معادن ایران به بخش خصوصی واگذار شده‌است و سهم معدن در تولید ناخالص داخلی کمتر از یک درصد است. حال نگاهی به حوادث حوزه کارگری بیاندازیم. طبق آمار‌های سازمان پزشکی قانونی بیش از ۲ هزارو ۱۰۰ کارگر در سال ۱۴۰۲ بر اثر حوادث ناشی از کار جان خود را از دست داده‌اند. وقوع ۱۲ حادثه معدنی تنها در نیم‌سال نخست ۱۴۰۳، در سطح کشور منجر به فوت بیش از ۶۴ نفر از کارگران معدن شده است. به صورت میانگین ماهانه ۱۰ کارگر معدن در سال ۱۴۰۳ جان خود را از دست داده اند. از فروردین ۱۳۸۸ تا شهریور ۱۴۰۳، حوادث معدن ۱۱۶ کارگر را کشته است. تا پیش از معدن طبس، بیشترین میزان تلفات ناشی از سوانح معدن در ایران مربوط به معدن یورت گلستان با فوت ۴۴ کارگر بوده است.
واگذاری معادن به بخش خصوصی بنا بر تفسیری از اصل ۴۴ قانون اساسی صورت گرفته است که با قانون در تناقض است. معادن سرمایه کشور است و مالک آن همه مردم هستند. اگر بخش خصوصی توان اداره این حوزه و رعایت مقررات مربوطه را ندارد باید صحنه را خالی کند تا بخش دولتی در این حوزه فعالیت کند. در آزادترین اقتصاد‌های دنیا، اگر در بخش خصوصی چنین فاجعه‌ای شکل بگیرد، شرکت مذکور ضمن پرداخت غرامت به دادگاه می‌رود و پرونده فعالیت او لغو می‌شود.
این خبر تکمیل می‌شود
حمله اسرائیل به ضاحیه جنوبی؛ هراس اسراییل از پاسخ حزب الله
- تازه‌ها
- پربازدیدها
سعید جلیلی در واکنش به حمله اسرائیل به منطقه ضاحیه بیروت: مقاومت مبتنی بر افراد نیست
گروسی: نشانه‌هایی از تمایل ایران به تعامل با آژانس به وجود آمده
عراقچی: درخواست برای ورود به عرصه گفتگو و مذاکره، اکنون جو غالب در مذاکرات بین ما و کشور‌های اروپایی است
واکنش حسام الدین آشنا به احتمال حضور سردار نیلفروشان در محل بمباران بیروت
ویدیو؛ مجری شبکه سه: شک نکنید اهداف بعدی اسرائیل می‌تواند در تهران باشد
عکس؛ لحظه چراغ سبز نتانیاهو از هتل برای حمله بیروت
محسن رضایی: نتانیاهو، سگ زنجیری آمریکا و قاتل است
پرداخت یک میلیارد تومان به خانواده جان‌باختگان معدن طبس/ میدری: آماده‌ایم هر ۳ ماه یک بار در خصوص بهبود ایمنی معادن زغال سنگ به مردم گزارش بدهیم
بیانیه حماس: باید نتانیاهو به عنوان جنایتکار جنگی دستگیر و مجازات می‌شد، نه اینکه درهای سازمان ملل به روی این تروریست باز شود
اعلام حالت اضطراری سفارتخانه‌های اسرائیل در سراسر جهان
اسرائیل یک شهر دیگر در لبنان را بمباران کرد
واکنش سخنگوی وزارت خارجه به بمباران ضاحیه بیروت
خبرنگار الجزیره: در لایه سیاسی حزب‌الله هیچ اطلاعی از سیدحسن نصرالله نیست
اولین واکنش پزشکیان به حملات سنگین اسرائیل به ضاحیه بیروت
بچه‌های ظریف کجا زندگی می‌کنند؟
خاتمی: آگاهانه و صادقانه رأی ندادم تا به هیچکس دروغ نگفته باشم
تجاوز سربازان اسراییلی به زنان در بیمارستان الشفا
یک بزم کوچک در اسپیناس پالاس...
قطع مستمری ۹۰هزار نفر در سازمان هدفمندی یارانه‌ها
به دار و دسته آیفون‌دارها خوش آمدید!
اینفوگرافیک؛ ۲۱ جنجال قالیباف در ۱۸ سال
اعتراضات مردم قزوین به عملکرد فاطمه محمدبیگی، نماینده مجلس یازدهم
مقام معظم رهبری سال جدید را سال «جهش تولید با مشارکت مردم» نام‌گذاری کردند
همه چیز درباره خصوصی‌سازی پرسپولیس و استقلال | پرسپولیس به تامین اجتماعی واگذار می‌شود؟
برد و باخت ایران در جنگ اوکراین | جمهوری باکو دست‌ساز استالین است
آیا آرای باطله در انتخابات مجلس تهران اول می‌شود؟
سهام‌داران اصلی دیجی‌کالا چه شرکت‌هایی هستند؟
ظریف اسفند ۱۴۰۲؛ به زودی در فراز ببینید!
روایت مردانی که در یک قدمی مرگ زندگی می‌کنند
من ابوالفضل هستم یک کارگر معدن!
پیجر همه جا، از اتاق کودک تا میز کافه و رستوران
چه کسانی از پیجر استفاده می‌کنند؟
در گفت‌وگوی فراز با «علی بهشتی نیا»، کارشناس آموزشی بررسی شد
مخاطرات اختصاص ۲۰ درصد از ظرفیت مدارس به اتباع افغانی
مرز حریم خصوصی و عرصه عمومی کجاست؟
جدایی «همایون» از «سحر دولتشاهی»؛ پیامد واکنش به یک جنجال مجازی
اینفوگرافیک