سن ابتلای اچ‌پی‌وی به ۱۶ سالگی رسید!

اچ‌پی‌وی (HPV) نام ویروسی است که باعث بیماری زگیل تناسلی می‌شود.  بیش از ۴۰ نوع ویروس می‌تواند انسان را بیمار و به نوعی از زگیل مبتلا کند. این ویروس در مخاط، خون و مایعات بدن وجود دارد و اصلی‌ترین راه انتقال آن رابطه‌ی جنسی است. شدت و سرعت انتقال ویروس به‌قدری بالاست که حتی استفاده از کاندوم نمی‌تواند به طور کامل از سرایت آن جلوگیری کند و با هر نوعی از رابطه‌ جنسی و حتی رابطه غیرکامل نیز منتقل می‌شود. زگیل تناسلی می‌تواند ناحیه تناسلی، مقعد، ران‌ها و حتی دهان و گلوی بیمار را درگیر کند و بسته به میزان مقاومت و سطح ایمنی بدن، تعداد و گستردگی فرق دارد و مدت بهبود آن‌ها طول می‌کشد. زگیل تناسلی هیچ درمان قطعی ندارد و ویروس اچی‌پی‌وی تا پایان عمر در بدن فرد باقی می‌ماند و خطر ابتلا به انواع سرطان به‌ویژه سرطان دهانه رحم را به‌شدت بالا می‌برد. سرطان مقعد، سرطان لب، سرطان گلو و دهان می‌توانند به دلیل سابقه‌ی این بیماری ایجاد شوند.

هفته‌ی گذشته یکی از رسانه‌های کشور مدعی شده بود «درمورد میزان ابتلا به اچ‌پی‌وی برای منافع اقتصادی آمارسازی می‌شود.»! ادعای این رسانه را بر اساس آمارهای رسمی و غیررسمی، نظرات چند پزشک متخصص و نیز گفت‌وگوی اختصاصی فراز با دکتر مینو محرز- رئیس پیشین مرکز تحقیقات ایدز ایران و متخصص بیماری‌های عفونی- بررسی کرده‌ایم که در ادامه می‌خوانید.

هشدار پزشکان: آمار اچ‌پی‌وی در ایران خیلی بالاست

وزارت بهداشت میزان شیوع اچ‌پی‌وی در ایران را ۸ درصد و معادل ۷ میلیون نفر اعلام کرده است که بسیاری از پزشکان و تحلیل‌گیران آن‌را اشتباه می‌دانند. دکتر مهران قهرمانی دبیر انجمن پاتولوژی ایران- تیرماه ۱۴۰۲ در مصاحبه با همشهری آنلاین گفته بود: «بررسی‌های میدانی و ارتباط روزانه ما با بیماران نشان می‌دهد ابتلا به ویروس HPV در کشور طی ۱۰ سال اخیر بیشتر شده و تعداد جواب‌های مثبت در مراکز پاتولوژی افزایش یافته است.»

دکتر سیدعلی آذین -متخصص پزشکی اجتماعی و فلوشیپ پزشکی جنسی- آبان ۱۴۰۱ در گفت‌وگو با خبرآنلاین آمار وزارت بهداشت را خوشبینانه اعلام کرد و هشدار داد: «تجارب شخصی من و همکاران در کار بالینی طبیعتاً قابل تعمیم نیست اما می‌تواند سرنخی برای توجه بیشتر مسئولان نظام سلامت باشد. نمی‌دانم آمار وزارت بهداشت بر مبنای چه پژوهشی است ولی خیلی خوش‌بینانه به نظر می‌رسد. شیوع برآورد شده در مطالعات مراکز تحقیقاتی دانشگاهی به مراتب بیش از این بوده است. صرف نظر از این رویکردهای محافظه‌کارانه در اطلاع‌رسانی و ایجاد درک خطر در مردم، با تغییر سریع در الگوهای رفتار جنسی در جامعه، گسترش سریع آلودگی با این ویروس امری حتمی است.»

دکتر محمدرضا صفری‌نژاد -فوق تخصص کلیه ومجاری ادراری- خرداد ۱۴۰۲ در گفتگو با سلامت‌نیوز این آمار را قاطعانه رد کرد: «ده سال گذشته به عینه دیده‌ام که تقریبا این ویروس در بسیاری از شهرها به شکل اپیدمی در آمده است. وزارت بهداشت وظیفه دارد آمارهای دقیق از میزان ابتلا به بیماری‌ها داشته باشد و بر آن اساس برنامه‌ریزی کند. سرطان سر و گردن نیز به دلیل شیوع HPV در جهان ۳۸ درصد افزایش یافته و تقریبا عامل تمام سرطان‌های دهانه رحم ویروس HPV است.»

دکتر شهریار ناطق -جراح و متخصص کلیه، مجاری ادراری و تناسلی- مردادماه ۱۴۰۳ در گفت‌و‌گو با رکنا ضمن تاکید بر این‌که زگیل تناسلی شایع‌ترین بیماری منتقله از راه تماس جنسی است، آمار وزارت بهداشت را این‌طور رد کرد: «متاسفانه به دلیل تابوهای فرهنگی جامعه، آمار دقیقی از ابتلا به زگیل تناسلی در کشورمان وجود ندارد اما می‌توان گفت حدود ۳۰ تا ۵۰ درصد جمعیت فعال جنسی کشور می‌توانند به این بیماری مبتلا باشند. با هر بار برقراری رابطه جنسی، احتمال ۱۵ تا ۲۰ درصدی انتقال زگیل تناسلی وجود دارد. نمی‌دانیم جوان‌ترین فرد مبتلا به زگیل تناسلی در ایران چند ساله است، اما خود من هم پسران و هم دختران ۱۶ ساله‌ای دیده‌ام که در همان اولین تجارب جنسی خود به زگیل تناسلی مبتلا شده اند و اگر این وضعیت ادامه پیدا کند، رفته‌رفته سن شروع ابتلا به زگیل تناسلی در ایران به شرایط هشدارآمیزی می‌رسد.

افزایش ایدز و اچ‌پی‌وی بین نوجوانان و جوانان

دکتر مینو محرز نه‌تنها نظر و گفته‌های پزشکان را تایید کرد، درمورد بالا رفتن آمار ایدز و سایر بیماری‌های جنسی در ایران نیز هشدار داد. او آمار وزارت بهداشت را این‌طور نقد و رد کرد: «آماری که اعلام شده در واقع پایین آوردن اعداد و دست کم گرفتن میزان شیوع است. من و همکارانم در تخصص عفونی جزو آخرین کسانی هستیم که این بیماران سراغش می‌ایند چون معمولا ابتدا به پزشک پوست، زنان و اورولوژی مراجعه می‌کنند ولی می‌بینیم که تعداد مراجعه‌ها و مبتلایان افزایشی و به نسبت گذشته بیشتر شده است.
آمار ابتلای ۸ درصدی جمعیت و ۷ میلیون نفر بر اساس تست‌های مثبت آزمایشگاه‌ها اعلام شده در حالی‌که ژنوتایپینگ برای اچ‌پی‌وی دشوار است و در آزمایشگاه‌ها به‌درستی انجام نمی‌شود. حتی پیش آمده بیماری به من مراجعه می‌کند و زگیل ندارد ولی ]وجود[ چند سویه به او اعلام شده‌ است. وضعیت اچ‌آی‌وی (HIV) و شکل آماردهی آن مشخص‌تر است، وقتی تست مثبت باشد می‌دانیم فرد آلوده شده است و آمار کشوری داریم ولی از تعداد دقیق مبتلایان اچ‌پی‌وی بی‌اطلاع هستیم.»

به گفته‌ی دکتر محرز حتی آمار ایدز هم در ایران رو به افزایش و بیشتر از بعضی از کشورهاست، به همین دلیل نمی‌توانیم آمار جهانی را مبنای تخمین تعداد مبتلایان در ایران قرار دهیم: «مثلا اچ‌آی‌وی در کشور ما، منطقه‌ی خاورمیانه و بعضی کشورهای آمریکای جنوبی در حال گسترش و پیشرفت است چون به اندازه کافی برای پیشگیری و کنترل آن کار نمی‌شود حتی میزان ابتلای جوانان به این بیماری در سال‌های اخیر افزایش داشته است. ما نمی‌توانیم بر اساس مراجعه‌ی بیماران به پزشکان تخمین داشته باشیم ولی می‌دانیم سن ابتلا به اچ‌پی‌وی پایین آمده است به همان نسبت سن ابتلا به ایدز هم پایین آمده. نکته این‌ است که افراد با دیدن زگیل به پزشک مراجعه می‌کنند ولی ایدز می‌تواند تا ۱۰ سال دوره نهفته داشته باشد، خود فرد هم از آن بی‌اطلاع بماند و در این مدت ویروس به دیگران منتقل شود.»

خطر آگاه نکردن و آموزش ندادن نوجوانان 

او ناآگاهی و بی‌اطلاعی نوجوانان و جوانان را خطرناک دانست و گفت: «اطلاع‌رسانی به نوجوانان و جوانان درست نیست و درمورد روش تماس جنسی امن و مطمئن و بیماری‌ها به آن‌ها آموزش و آگاهی داده نمی‌شود، به همین دلیل تمامی این بیماری‌ها در حال پیشرفت هستند. خصوصا اچ‌پی‌وی به دلیل انتقال سریع‌تر و شیوع بالاتر، شدت بیشتری دارد ولی بررسی دقیق و آمار درستی از آن نداریم. باید در مورد ایدز، زگیل تناسلی، تبخال تناسلی، سفلیس، سوزاک و همه بیماری‌هایی که از طریق تماس جنسی منتقل می‌شوند، اطلاع‌رسانی و خصوصا به نوجوانان آگاهی داده شود. نمی‌دانیم چه کسی در این مورد تصمیم می‌گیرد که درباره مسائل جنسی و بیماری‌های مرتبط با رابطه جنسی حرف زده نشود. آموزش و پرورش اقدام نمی‌کند و پدر و مادرها کاری نمی‌کنند یا خودشان هم اطلاعات کافی ندارند. در این شرایط بچه‌ها از طریق دوستان‌شان یا فضای مجازی بدترین نوع اطلاعات را به دست می‌آورند.»

فقط واکسن داروخانه دولتی قابل اعتماد است

دکتر مینو محرز با رد این ادعا که برای فروش واکسن اچ‌پی‌وی آمارسازی می‌شود، تاکید کرد: «فرقی ندارد آمار پایین یا بالا باشد، واکسن اچ‌پی‌وی باید تزریق شود. بهترین سن برای تزریق واکسن در کشور ما از ۱۲-۱۳ سالگی و قبل از اولین تماس جنسی است. بر اساس آخرین پژوهش‌ها این واکسن برای خانم‌ها تا حدود ۴۵-۴۶ سالگی می‌تواند اثر داشته باشد و برای آقایان تا ۳۵ سالگی. پس از این بدن آنتی‌بادی لازم را تولید نمی‌کند و عملا تزریق واکسن اثر ندارد.»
او فقط واکسن‌هایی را  که در داروخانه‌های دولتی عرضه می‌شوند قابل اعتماد دانست و گفت: «واکسن چهار ظرفیتی تولید داخل کاملا قابل اعتماد است ولی واکسن دوظرفیتی داخلی بی‌اثر است. واکسن خارجی با هر ظرفیتی فقط باید از داروخانه‌های دولتی تهیه شود تا قابل اعتماد و موثر باشد. واکسن اچ‌پی‌وی باید حین حمل‌و‌نقل در دمای پایین نگهداری و در زنجیره سر جابه‌جا شود. اگر واکسن اچ‌پی‌وی از داروخانه‌های غیردولتی، مطب پزشکان و به‌صورت اینترنتی خریده شود تضمینی درمورد درست و استاندار بودن شیوه‌ی حمل‌و نقل، رعایت زنجیره‌ی سرد تامین وجود ندارد و به همین دلیل نمی‌توانیم از اثربخشی آن هم مطمئن باشیم.»