چرا پهپادها به سلاح مورد علاقه ایران تبدیل شده‌اند؟

در اثر برخورد لااقل یک پهپاد به خانه آقای کاظمی، چند تن از محافظان او آسیب دیدند؛ این خانه در «منطقه سبز» حفاظت‌شده بغداد واقع بود (احتمالش هست که شمار پهپادهای سرنگون‌شده بیشتر هم باشد). نخست‌وزیر که ازین حمله جان در برده اما مچ دستش آسیب دیده بود، خیلی زود در تلویزیون از خودش رو‌نمایی کرد تا این حمله  را محکوم کند.

ضربه چنان ابتدایی و ناقص بود _‌ظاهراً در آن از نوعی از کوادکوپتر‌ها استفاده شده بود که هر کسی می‌توانسته خریداری‌شان کرده و یا با بمب‌های کوچک سر‌هم بندی‌شان کند‌_ که می‌توانسته توسط هر یک از گروه‌های مسلح عراقی هم اجرایی شده باشد. جیمز لوئیس از مرکز مطالعات استراتژیک و بین‌المللی (که اتاق فکری‌ست در واشنگتن) می‌گوید: «اگر با پهپاد بشود پیتزا تحویل داد، قطعاً باهاش نارنجک هم می‌توان انداخت.»

ایران از کشورهای واقع در خاورمیانه و از جمله مناطقی است که پهپادها در آن مطلوبیت خاصی دارند. این کشور نه فقط در عراق، بلکه در یمن، سوریه، لبنان و نوار غزه، به سخت‌گیر‌ترین ارائه‌دهنده پهپاد و سایر فناوری‌های نظامی برای نیروهای امنیتی و دوستانش تبدیل شده است. پهپادها به سرعت دارند به سلاح مورد علاقه ایران در جنگ‌های نامتقارن تبدیل می‌شوند... همین‌طور که این سلاح، دشمنان این کشور را نیز به خشم آورده و توازن قوا در منطقه را بعضاً با تهدید مواجه کرده است. پهپادهای ایرانی شبیه ماشین‌های پیچیده‌ای نظیر سلاح‌های پردتِر (Predator) و ریپر (Reaper) که توسط نیروهای امریکایی اداره می‌شوند، نیستند. آنها به پهپادهای جنگی اسرائیل و ترکیه که سال گذشته به آذربایجان اجازه داد نیروهای ارمنی را در قره‌باغ کوهستانی شکست دهد نیز شباهتی ندارند.

آرون استاین، از مؤسسه تحقیقات سیاست خارجی در فیلادلفیا توضیح می‌دهد که این‌ها در عوض نسخه‌های بی‌سابقه‌ای هستند که با اجزای تجاری موجود ساخته شده‌اند. ایران همچنین در بعضی زمینه‌ها در حال پیشرفت نیز هست، مثلاً در بُعد مهندسی معکوسِ پهپاد‌های دستگیر‌شده‌ای نظیر RQ-170 رادار‌گریز امریکا.

 ایران به سبب آنکه فاقد نیروی هوایی مدرن است _‌سبقه‌ی جت‌های ایران به زمان شاه پیش از سرنگونی‌اش در سال ۱۹۷۹ برمی‌گردد‌_ سرمایه زیادی را صرف موشک‌های بالستیک، موشک‌های کروز و هواپیماهای بدون سر‌نشین کرده است. هواپیماهای ایرانی مثل هواپیماهای بدون سرنشین (پهپاد) هم برای نظارت مورد استفاده هستند و هم برای حمله (به ویژه علیه کشتی‌ها). اما اختلافی که پهپادهای ایرانی دارند این است که آنها معمولاً مهمات هدایت‌شده‌ی دقیقی حمل نمی‌کنند. در عوض این پهپادها خودشان بمب‌های هدایت‌شده‌ای هستند که به سوی هدف پرواز می‌کنند و مثل یک کامیکازه‌ی روباتیک منفجر می‌شوند. ایران از لینک‌ها و اتصالات ماهواره‌ای که به نیروهای غربی اجازه کنترل پهپادها از هر سوی دنیا را می‌دهند، صرف‌نظر کرده است. پهپادهای ایران معمولاً از طریق کنترل‌های رادیویی خط دید کار می‌کنند و یا می‌توانند کار هدایت خود را با آن دسته از دستگاه‌های GPS‌ای انجام دهند که در خرده‌فروشی ماشین‌‌های ناوبری ماهواره‌ای هست.

ایران با توزیع پهپادها (یا تکنیک‌های ساخت آنها) میان متحدان خود در سراسر خاورمیانه پیروزی بزرگی به دست آورده است. و البته اهدافی هم هستند که از دریای مدیترانه تا خلیج‌فارس باید زین پس مراقب باشند کلاه‌شان با ایران توی هم نرود. آقای استاین خاطر‌نشان می‌کند که پهپادها اغلب در کیت‌ها تحویل داده می‌شوند و به لحاظ موقعیتِ محلی، با کمترین میزان مداخله و کمک از سوی ایران، امکان مونتاژ کردن‌شان وجود دارد. یکی از مقامات نظامی اسرائیلی گفته است: «این پهپادها به ایران مجال داده‌اند هم حملات‌شان را در ابهام مرتکب شوند و هم فضایی برای انکار داشته باشند.»

سادگی این تسلیحات باعث شده تهدیدی که این پهپادها ایجاد می‌کنند نادیده گرفته شود. ماه پیش یک پایگاه امریکایی در تنفِ سوریه مورد اصابت پنج پهپاد هدایت‌شونده GPS قرار گرفت. هیچ‌کس در این حادثه آسیب ندید. _‌ظاهراً امریکایی‌ها هشدار داده بودند که خطر نزدیک است و محل را ترک کرده بودند‌_ اما مقامات امریکایی ایران را مقصر دانستند و دولت بایدن هم تحریم‌هایی را علیه افراد و شرکت‌های مرتبط با برنامه‌ی هواپیماهای بدون سرنشین اعمال کرد.

یک منبع ارشد نظامی امریکایی می‌گوید: «ما دیگر در عرصه هوایی هیچ برتری‌ای نداریم. در حالی که امریکاییان عادت داشته‌اند تصور کنند مالکیت آسمان در اختیارشان است. به علاوه پهپادهای کنونی گویای آسیب‌پذیری تأسیسات حیاتی در سراسر منطقه نیز هستند؛ و این یعنی هشدار! در سال ۲۰۱۹ چندین پهپاد به تأسیسات نفتی عربستان سعودی در ابقیق و خریص حمله کردند و به تبع آن حدود نیمی از تولید نفت این کشور برای مدتی قطع شد. شبه‌نظامیان حوثی در یمن که از متحدان ایران بوده و از سال ۲۰۱۵ در حال جنگ با ائتلاف تحت رهبری عربستانی سعودی‌اند، مسئولیت این حادثه را بر عهده گرفته‌اند. اما منابع غربی بر این باورند که احتمال دارد این پهپادها از سوی عراق و یا حتی ایران نیز ارسال شده باشند.»

اسرائیل به سهم خود از سال ۲۰۰۴ درگیر دست‌و‌پنجه نرم کردن با هواپیماهای بدون سر‌نشین است (سال ۲۰۰۴ بود که یک پهپاد ساخت ایران بدون اینکه راهش سد شود بر فراز این کشور پرواز کرده بود). حزب‌الله (که از شبه‌نظامیان شیعه محسوب می‌شود)، بعدها تصاویری را از رویداد سال ۲۰۰۴ به نمایش در‌آورده بود. از آن زمان تاکنون اسرائیل دوازده پهپاد را ره‌گیری کرده است. _‌از جمله یکی‌شان را که در سال ۲۰۱۲ به نظر می‌رسیده دارد به سمت رآکتور هسته‌ای اسرائیل در دیمونا می‌رود. اسرائیل همچنین در سال ۲۰۱۸ و از طریق حملات هوایی، پهپادهای ایرانی و سیستم‌های کنترل آنها روی زمین را در سوریه منهدم کرد.

اسرائیل به عنوان کشوری که پیش‌گام استفاده از پهپادهای یک‌بار مصرف و انتحاری جهت از بین بردن پدافند هوایی اعراب در دهه‌های ۱۹۷۰ و ۱۹۸۰ بوده، از جمله یکی از کشورهایی است که به سختی در تلاش برای دفاع در برابر ایرانیان است. به همه چیز هم متوسل شده است؛ از جنگنده‌های F-16 تا سیستم ضد موشکی Iron Dome... اما کماکان به دنبال روش‌های بهتر است. شناسایی پهپادها کار دشواری است، چون اغلب کوچک هستند، در ارتفاع پایین و آهسته پرواز می‌کنند و ممکن است هیچ سیگنالی هم پخش نکنند. یکی از مقامات در صنایع هوا‌فضای اسرائیل (که شرکتی دولتی‌ست و توسعه‌دهنده‌ی سیستم‌های ضد پهپاد) می‌گوید: «آنها در شلوغی گم می‌شوند.» «کشتن‌های سخت یا همان Hard kills» (در معنای سرنگونی هواپیماهای بدون سرنشین. مترجم.) می‌تواند به زمین آسیب وارد کند، خصوصاً در مناطقی که مسکونی‌اند. پارازیت سیگنال‌های رادیویی و GPS حیات غیر‌نظامیان را مختل می‌کند. و سیستم‌هایی که بر لیزر مبتنی‌اند نیز هنوز رو به توسعه‌اند. این مقام می‌گوید: «پهپاد‌های بی‌سر‌نشین، تجارت پر‌هزینه‌ای هستند؛ چون کشورها امکانات زیادی برای محافظت در اختیار دارند.» او به گسترش شبکه‌های تلفن همراه 5G اشاره می‌کند که ممکن است به مهاجمان امکان کنترل پهپادها از راه دور را نیز بدهند (انگاری که همان اتصالات ماهواره‌ای برقرار شده باشد). «این یک جدال جنون‌آور تسلیحاتی است. چون استفاده از پهپادها کماکان رو به افزایش می‌رود.»

#روزنامه اینترنتی فراز #سایت فراز