حکم تنفیذ پزشکیان را چه کسی تحویل می‌دهد؟

از بیمارستان قلب تا حسینیه جماران

براساس اصل ۱۱۰ قانون اساسی، «امضای حکم ریاست جمهوری پس از انتخاب مردم»، از جمله «وظایف و اختیارات رهبری است و طبق قانون انتخابات ریاست جمهوری «دوره ریاست جمهوری اسلامی ایران چهار سال است و از تاریخ تنفیذِ اعتبارنامه به وسیله مقام رهبری آغاز می‌گردد.» اولین تنفیذ ریاست‌جمهوری پس از انقلاب نیز از سوی امام خمینی در بیمارستان برگزار شد. وقتی که ایشان به دلیل بیماری قلبی بستری بود و حکم ابوالحسن بنی‌صدر در بیمارستان تنفیذ شد. از نخستین تنفیذ تا سال ۷۲ مرحوم سید احمد خمینی فرزند امام و مسئول دفتر ایشان حکم‌ تنفیذ روسای جمهور را قرائت می‌کرد. پس از فوت او اما حجت‌الاسلام و المسلمین محمدی گلپایگانی رییس دفتر مقام معظم رهبری قرائت حکم را به عهده گرفت.

پس از بنی‌صدر، محمدعلی رجایی حکم تنفیذ ریاست‌جمهوری خود را از امام خمینی در حسینیه جماران دریافت کرد. سیداحمد خمینی این حکم را به امام داده بود و عکسی سه نفره از این لحظه در تاریخ ثبت شده است. با ترور رجایی انتخابات زودهنگام در مهر سال ۶۰ برگزار شد و آیت‌الله خامنه‌ای به ریاست‌جمهوری رسید. دوره بعدی نیز در سال ۱۳۶۴ طبق رویه پیشین در حسینیه جماران و با قرائت حکم از سوی سیداحمد خمینی برگزار شد.

رویه‌ای که از سال ۱۳۷۶ آغاز شد

تنفیذ حکم ریاست‌جمهوری مرحوم هاشمی رفسنجانی نخستین تنفیذ آیت‌الله خامنه‌ای به عنوان رهبر انقلاب بود که مرداد سال ۶۸ رخ داد. این آخرین مراسم تنفیذی بود که در حسینیه جماران برگزار می‌شد. سال ۱۳۷۲ تنفیذ در حسینیه امام خمینی برگزار شد و برای آخرین بار مرحوم سید احمد خمینی حکم را قرائت کرد. پس از آن در سال ۱۳۷۶ مرحوم هاشمی حکم تنفیذ را به عنوان رییس جمهور پیشین به مقام معظم رهبری داد. این رویه با حضور مرحوم هاشمی در سال ۸۰ و دولت دوم سیدحمد خاتمی نیز ادامه پیدا کرد.
در سال ۱۳۸۴ نیز مراسم در حسینیه امام خمینی برگزار شد و سیدمحمد خاتمی به عنوان رییس جمهور پیشین حکم تنفیذ را به رهبری داد.
سال ۸۸ اما رویه متوقف شد. پس از برگزاری انتخابات راسم تحلیف با حاشیه‌های زیادی همراه بود. از میان رقبای احمدی‌نژاد فقط محسن رضایی در مراس حضور داشت و مرحوم هاشمی، مهدی کروبی، میرحسین موسوی و سیدمحمد خاتمی از غایبان سرشناس این مراسم به شمار می‌آمدند. در این مراسم به دلیل غیبت رییس‌جمهور قبل از احمدی‌نژاد یعنی سیدمحمد خاتمی حکم تنفیذ را وحید حقانیان از مسئولان دفتر رهبری به ایشان داد.

حضور حقانیان در کنار رهبری هنگام دادن حکم تنفیذ حسن روحانی در سال ۹۲ نیز توجه‌های زیادی را به خود جلب کرد. در این مراسم هاشمی رفسنجانی و علی‌اکبر ناطق نوری پس از غیبت سال ۸۸ بار دیگر حاضر بودند. در حالی که احمدی‌نژاد نیز به عنوان رییس دولت دهم کنار رهبری نشسته بود. در مراسم سال ۹۶ اما احمدی‌نژاد نه در کنار رهبری که در میان حضار و در بخش‌های انتهایی حسینیه جای داده شده بود. در این مراسم باز هم حقانیان حکم تنفیذ ریاست‌جمهوری روحانی را حمل کرد.

چه خواهد شد؟

در سال ۱۴۰۰ حسن روحانی حکم تنفیذ مرحوم سیدابراهیم رییسی را به مقام معظم رهبری داد. اکنون اما مشخص نیست که بار دیگر روحانی به عنوان رییس‌جهور پیشین حکم را به رهبری خواهد داد یا این مسئولیت به عهده مخبر سرپرست ریاست جمهوری گذاشته شده است. هرچه هست، به نظر می‌رسد که مراسم تنفیذ حکم ریاست‌جمهوری مسعود پزشکیان از رویه ادوار پیشین تبعیت نخواهد کرد.