حدس بزن چه کسی رییس جمهوری بعدی فرانسه است

فرانسوی‌ها به حدی برای بیرون راندن هر رهبری از سِمَت خود مشتاق هستند که حتی در زبان خود واژه‌ای نیز برای اطلاق این مفهوم دارند: دیگاژیسم (dégagisme). حالا ۲۰ سال می‌شود که هیچ رئیس‌جمهوری در فرانسه برای بار دوم انتخاب نشده است. در آوریل امسال، و با گذشت پنج سال از زمانی که امانوئل مکرون در اولین تلاش خود با موفقیت به سِمَت ریاست جمهوری دست پیدا کرد، رأی‌دهندگان تصمیم خواهند گرفت که آیا برای دور دوم نیز می‌خواهند به او رأی بدهند یا نه. مدل انتخاباتی اکونومیست که در دوم فوریه راه‌اندازی شده است نشان می‌دهد که آنها این کار را انجام خواهند داد. شانس آقای مکرون برای انتخاب شدن مجدد، ۷۹ درصد است. اگر او بار دیگر پیروز انتخابات شود باید گفت که این مرد ۴۴ ساله توانسته یک قانون دیگر را نیز در سیاست فرانسه در هم بشکند.

مدل اکونومیست نشان می‌دهد که جدی‌ترین رقیب آقای مکرون، والری پکرس، نامزد جمهوری‌خواهان راست میانه است. با این حال شانس او نیز برای تبدیل شدن به اولین رئیس‌جمهوری زن فرانسه، در دوم فوریه، تنها ۱ در ۹ بوده است. همین مدل به مارین لوپن ملی‌گرا شانس‌های بدتری هم می‌دهد: ۱ در ۱۲. و باز هم باید گفت که این شانس بیشتر است از شانس اریک زمور، که یک سیاستمدار راست افراطی است؛ کسی که ورودش به این رقابت آمار خانم لوپن را در نظرسنجی پایین‌تر آورد. میانگین نظرسنجی فعلی، به او تنها شانس ۱۳ درصدی داده و نمایش ضعیف او در رقابت‌های فرضی نیز شانس او را تا ۱ درصد هم تقلیل می‌دهد. در جناح چپ هم که هیچ نامزدی نیست که حتی به حد او نیز رسیده باشد.

اکونومیست برای رسیدن به این نتایج، یک مدل پیش‌بینی آماری مبتنی بر نظر‎سنجی ساخته است. انتخابات ریاست جمهوری فرانسه در دهم و بیست‌و‌چهارم آوریل برگزار خواهد شد. شبیه‌سازی در مدل ما، شانس رسیدن هر نامزد به دور دوم انتخابات و پس از آن امکان پیروزی نهایی و تضمین رئیس‌جمهور شدن کاندیدا را محاسبه می‌کند. شارل دوگل این سیستم انتخاباتی را با عنوان «برخورد» مستقیم میان یک نامزد و مردم (آن هم بدون فیلتر از سوی حزبی مستقر) ابداع کرد. پیش از آنکه شانس تنها به دو نفر محدود شود، این سیستم به نامزدهای دیگر نیز این فرصت را می‌دهد که بخت پیروزی خود را تخمین بزنند... البته به شرط آنکه نامزدی‌شان از سوی ۵۰۰ تن از مقامات منتخب مورد نیاز، تأیید شده باشد.

شانسی که مدل اکونومیست برای پیروزی آقای مکرون قائل شده، از آنچه جماعت ناراضی فرانسه انتظار دارند، مقدار بیشتری است. او ممکن است در نظرسنجی‌های دور اول پیشتاز شود؛ اتفاقی که فرانسوی‌ها خیلی مشتاق آن نیستند. تقریباً نیمی از رأی‌دهندگان در پاسخ به نظر‌سنجی‌ها می‌گویند که به نامزدی از افراط‌گرایان رأی خواهند داد... چه از جناح چپ باشد و چه راست. آقای مکرون در سال ۲۰۱۷ ساختار دوحزبی غالب را در هم شکسته و حزب میانه‌روی خویش را راه‌اندازی کرد... حزبی که حالا «لا رپوبلیک آن مارش! (La République en Marche)» نام گرفته. او شخصیتی تفرقه‌انداز باقی خواهد ماند که چپ و راست ازش متنفرند و به دلیل سبک حکومتی متکبرانه و آگاهانه‌ی او مورد سرزنش قرارش می‌دهند. معترضان ضد‎-وکس مرتباً به خیابان‌ها خواهند آمد. معلمان و والدین هم که از رژیم پیچیده آزمایش کووید‌۱۹ حسابی خشمگین هستند.

مطابق گفته کانتار (که یک گروه نظر‎سنجی است)، میزان محبوبیت آقای مکرون در ماه ژانویه تنها ۳۸ درصد بود. به نظر می‌رسد که از این نظر و در این مرحله از ریاست‌جمهوری خود، مکرون وضعیتی بهتر از سلف خود فرانسوا اولاند (۱۹ درصد) یا نیکلا سارکوزی (۲۹ درصد) دارد. و البته این سطح پایین‌تر از سطح دو رئیس‌جمهوری است که پس از دوگل انتخاب شده‌اند: منظور فرانسوا میتران در ۱۹۸۸ و ژاک شیراک در ۲۰۰۲ است. این دو مورد اخیر این مزیت را داشتند که با نامزدی مجدد خود در انتخابات و در حالی که در «همزیستی» مسالمت‌آمیز با دولتی اپوزیسیون بودند، مسئولیت رأی‌دهندگان را از گردن رئیس‌جمهور ساقط کنند. مکرون چنین مزیتی را در اختیار ندارد.

شانس مساعد مکرون در پیشتازی ثابت و قابل توجهش در دور اول، با شانس بسیار بالایی که او برای شکست دادن خانم لوپن یا آقای زمور در دور دوم دارد، همراه است. بر مبنای سیستم فرانسوی، پیروزی در دور دوم حتی در شرایطی که امتیاز دور اول چندان مساعد هم نباشد، قابل اکتساب است. در سال ۲۰۱۷، آقای مکرون تنها ۲۴ درصد آراء اولیه را به دست آورد؛ اما در دور دوم ۶۶ درصد آراء را از آن خود کرد.

پایگاه مکرون به لحاظ سیاسی، کاملاً وفادار به نظر می‌رسد. امتیاز ۲۴ درصدی او در دور اول در سال ۲۰۱۷، با عملکرد او در نظر‎سنجی‌های امروزی مطابقت دارد. به گفته ایپسوس: آن گروه افرادی که گفته‌اند در ماه آوریل به مکرون رأی خواهند داد، بسیار از انتخاب خود مطمئن‌تر هستند تا آن گروهی که حامی خانم پکرس هستند. حزب مکرون، در عین حال که وام‌دار سیاستمدارانی از جناحین چپ و راست است، بسیاری از رقبای بالقوه خود را شکست داده و با موفقیت فضای سیاسی وسیعی را از آنِ خود کرده است. حزب سوسیالیست که حامی دو رئیس‌جمهور پیشینِ دوران پسا جنگ بوده، نسخه ضعیفی از خویش... یعنی از زمان عظمت خودش، محسوب می‌شود.

به علاوه مدیریت مکرون در امور اقتصادی و بیماری همه‌گیر به صورت معقولی به اثبات رسیده است. در سال ۲۰۲۱ تولید ناخالص داخلی فرانسه با نرخ ۷ درصد افزایش پیدا کرد که سریع‌ترین افزایش آن در ۵۲ سال گذشته محسوب می‌شد. مشاغل و شرکت‌ها عمدتاً با حمایت سخاوتمندانه دولت از اخراج کردن و تعطیل شدن در امان ماندند. نرخ اشتغال برای افراد ۱۵ تا ۶۴ ساله به رکورد بالایی دست یافته است. به نظر می‌رسد آخرین موج ابتلا به کووید حالا به اوج خود رسیده باشد. و با این وجود نرخ واکسیناسیون فرانسه برای اولین دوز، از آلمان و بریتانیا بیشتر است و تعداد مرگ‌و‌میرهای اضافی نیز در کشور فرانسه پایین‌تر است.

شاید نشود با قطعیت اعلام کرد که مکرون پیروز نهایی است. اگر او در نهایت با خانم لوپن یا آقای زمور طرف باشد، مطابق نظر‎سنجی‌ها در هر دو با اختلافی منصفانه پیروز خواهد شد. اما اگر حریفش خانم پکرس باشد، رقابت تنگ‌تر شده و شاید ازینی که به نظر می‌رسد نیز فشردگی بیشتری پیدا کند.

مدل ما به نامزد جمهوری‌خواهان، پس از پیروزی در انتخابات مقدماتی حزب در ماه دسامبر و پیش از عقب‌نشینی کردن، ۳۸ درصد شانس رسیدن به دور دوم را می‌دهد. میانگین نظرسنجی‌ها در حال حاضر به مکرون امتیاز برتری ۶ تایی (با حاشیه‌ای نسبتاً باریک) را در این رقابت داده است. در این میان خانم پکرس نیز یک کاندیدای جدی در مسیر مبارزات انتخاباتی محسوب می‌شود... پکرس خیلی دوست دارد خود را «دو‎سوم مرکل و یک‌سوم تاچر» بنامد. ایپسوس اعلام کرده است که ۵۰ درصد از کسانی که از ماکرون حمایت کرده‌اند، می‌گویند که چنان‌چه خانم پکرس به استخدام احتمالی در دولت آینده مکرون برآید نیز گزینه دوم آنها خواهد شد. مکرون برای اطمینان از اینکه پکرس را شکست داده باید رأی‌های جناح چپ را نیز به سوی خود برانگیزد... جناحی که از دسترس پکرس دور است.

مبارزات انتخاباتی فرانسه نیز به روش‌های غیر‎منتظره‌ای امکان پیچ و تاب برداشتن دارند. سه ماه پیش از انتخابات دور اول در سال ۲۰۱۷، تنها یکی از نظر‎سنجی‌ها حکایت از پیروزی نهایی آقای مکرون و رسیدن او به دور دوم را داشت. مدل ما تلاش می‌کند تا امکان نظرسنجی‌های غیر‎منتظره را فراهم آورد. اما این احتمال را لحاظ نمی‌کند که مثلاً آقای زمور نتواند ۵۰۰ رأی تأیید خود را حفظ کرده و ناچار به ترک انتخابات شود. این اتفاق اگر بیفتد امتیاز خانم لوپن به شدت افزایش پیدا می‌کند و جایگاه خانم پکرس در فینال به نفع آقای مکرون بسیار به خطر خواهد افتاد.

در واقع با فرض گرفتن احتمال ۲۱ درصدی از دست دادن آقای مکرون، پیش‌بینی ابتدایی ما در حین اجرایی کردن این مدل را نباید بی‌اهمیت انگاشت. در واقع، نادرست درآمدن پیش‌بینی‌ها نه تنها یک رسوایی دیر‎هنگام بار می‌آورد، بلکه خطر شکست نظر‎سنجی‌ها را نیز با حاشیه‌ای بالاتر از حد معمول نشان می‌دهد. ماکرون خودش خوب می‌داند که ده هفته‌ی مانده به انتخاباتِ دور اول، مترصد اتفاقات بسیاری است. اما به هر حال به نظر می‌رسد در این مرحله رئیس‌جمهورِ مستقر، علی‌رغم سرزنش‌هایی که رأی‌دهندگان به او وارد می‌کنند، موقعیت خوبی برای حفظ شغل خود دارد.

#روزنامه اینترنتی فراز #سایت فراز