کار و بار سکه سایت‌های صیغه‌یابی!

قتل دختر آبادانی که به دلیل ازدواج موقت با مردی عراقی صورت گرفته بود ناخوداگاه، خبری را به یادمان می‌آورد که در سال ۹۷، بازتاب گسترده‌ای در رسانه‌ها داشت. خبری که یادآوری آن می‌تواند ابعاد مرتبط دیگری با این نوع از قتل‌ها را عیان کند. با کاهش ارزش ریال، آمار مسافران عراقی که سفر به ایران برایشان گردشی سودآور تعریف می‌شد، به میزان بالایی افزایش یافت. اگر چه این آمار، ابعاد مثبت اقتصادی نیز داشت اما در خوزستان و خراسان رضوی، حواشی نیز به همراه داشت.

زن جوانی که از اوایل سال ۹۹ صیغه یک مرد عراقی بود. توسط برادر و مقابل چشمان فرزند ۱۲ ساله‌اش کشته شد؛ این روایت یک قتل ناموسی در آبادان است که این روز‌ها در اخبار دست به دست می‌شود.

در همین سال جاری دست کم چهار قتل با انگیزه ناموسی در کشور رخ داده است. ۷ فروردین جسد سرشینِ ۳۶ ساله در سدی در مریوان کشف شد. ۲۵ فروردین، مریمِ ۳۴ ساله توسط پدر و دو برادرش، شکنجه و به دار آویخته شد. ٢٧ فروردین، دنیای ۱۹ ساله، در روستای داردرفش کرمانشاه در منزل خانوادگی خود قربانی قتل‌های ناموسی شد.

این‌، تنها چند نمونه از فاجعه‌ای غیر قابل انکار است. جالب آنکه در ۲۰ فرودین سال جاری یعنی دقیقا قبل از دو قتل که در همین ماه رخ داد، کلیات لایحه‌ای با عنوان «پیشگیری از آسیب‌دیدگی زنان و ارتقای امنیت آنان در برابر سوءرفتار» در مجلس تصویب شده بود. لایحه‌ای که به نظر می‌رسد چندان کارا و تاثیرگذار نیست.

ازدواج موقت، مرد عراقی و یک شائبه

در آذر ۱۳۹۸ خبرگزاری ایسنا در گزارشی که به تحقیقات دانشگاهی استناد کرده نوشت که بین ۳۷۵ تا ۴۵۰ مورد قتل ناموسی سالانه در ایران رخ می‌دهد و قتل‌های ناموسی حدود ۲۰ درصد از کل قتل‌ها و ۵۰ درصد از قتل‌های خانوادگی در ایران را تشکیل می‌دهد.

بیشترین قتل‌های ناموسی در استان‌های خوزستان، کردستان، کرمانشاه، ایلام، لرستان، سیستان و بلوچستان، فارس، آذربایجان شرقی و اردبیل ثبت شده است‌. حتی در شهرهایی چون مریوان، نسبت به قتل‌های ناموسی از سوی بخشی از جامعه نگاه مثبتی وجود دارد.

مساله‌ای که می‌تواند ردپای پررنگ عوامل اجتماعی و فرهنگی به ویژه‌ در بافت‌های عشیره‌ای و قبیله‌ای را عیان کند اما این تمام ماجرا نیست‌. قتل دختر آبادانی که به دلیل ازدواج موقت با مردی عراقی صورت گرفته بود ناخداگاه، خبری را به یادمان می‌آورد که در سال ۹۷، بازتاب گسترده‌ای در رسانه‌ها داشت. خبری که یادآوری آن می‌تواند ابعاد مرتبط دیگری با این نوع از قتل‌ها را عیان کند.

حواشی میهمانان عراقی در ایران

با کاهش ارزش ریال، آمار مسافران عراقی که سفر به ایران برایشان گردشی سودآور تعریف می‌شد، به میزان بالایی افزایش یافت. اگر چه این آمار، ابعاد مثبت اقتصادی نیز داشت اما در خوزستان و خراسان رضوی، حواشی نیز به همراه داشت. ازدواج موقت زنان ایرانی با مسافران عراقی یکی از این مسائل بود که به ویژه در سال ۹۷ بسیار جنجال‌انگیز شد.

در همین سال، محمد قانعی، رئیس اتحادیه هتلداران خراسان رضوی در گفتگو با شهروند این ماجرا را تلویحا تایید کرد: «نام ایران میان عراقی‌ها بد مطرح می‌شود، مثل همان نگاهی که خیلی از ایرانی‌ها به تایلند دارند. این موضوع اگرچه بارها تکذیب شده و سخت از آن صحبت می‌شد اما حالا معتقدیم که باید نسبت به آن حساسیت ایجاد و درباره‌اش صحبت کرد.»

همچنین رئیس جامعه تورگردانان نیز در همین گزارش گفته بود: «یکی از شهرهایی که در این زمینه از آن نام ‌برده می‌شد، مشهد است و حالا نام آبادان هم به میان آمده است.»

آنچه آن‌روزها در فضای مجازی مطرح می‌شد این نکته بود که برداشتن ویزا برای مردان عراقی آمد و شد آن‌ها به مناطق آزاد اروند را آسان کرده و حضور این مسافران در شهرهای جنوبی برای زنان و دختران ایجاد مزاحمت می‌کند. در این راستا و در همان بازه زمانی حتی شایعه‌ای مبنی بر قتل یک مرد عراقی در خرمشهر منتشر شد که البته بلافاصله فرماندار ویژه خرمشهر آن را تکذیب کرد.

هرچند بازتاب خبری این مساله به ویژه در رسانه‌های اصولگرا به شیوه دیگری بود، بارها نسبت به مطرح شدن این شائبه انتقاد صورت گرفت و حتی خبرگزاری فارس تکرار آن را عامل برهم زدن وحدت ایران و عراق دانست، با این حال دست کم زیر پوست جامعه و میان زمزمه‌های مردم کوچه و خیابان، این شائبه گاهی دوباره مرور می‌شود. شائبه‌ای که بر فرض صحت آن، نیاز مالی و بحران اقتصادی که زنان را به این مسیر سوق می‌دهد‌، غیرقابل انکار است‌. چه اینکه مساله ازدواج موقت و بسیار کوتاه‌مدت با مهریه‌های ناچیز حتی راه به کانال‌های تلگرام هم باز کرده است. کانال‌هایی که ممکن است، خواسته یا ناخواسته ردی از آن را در برنامه‌ تلگرام خود دیده باشید.

شما به کانال صیغه‌یابی و ازدواج موقت اضافه شدید!

این پیام و داده‌های یکی از همین کانال‌های تلگرامی که خدمات ازدواج موقت می‌دهد، عجیب و تلخ است.

خانم‌ها کُد دارند. با مشخصات ظاهری چون قد، وزن و رنگ پوست معرفی می‌شوند. میانگین سنی‌شان بین ۲۲ تا ۳۵ سال است. برخی خانه دارند. ظاهرا این مساله، یک آپشن محسوب می‌شود. میانگین مهریه ساعتی بین ۴۰۰ تا ۹۰۰ هزار تومان، روزانه بین ۱ میلیون تا ۱ میلیون و ۹۰۰‌ هزار تومان، هفتگی بین ۱ میلیون و ۵۰۰ هزار تومان تا ۲ میلیون و ۵۰۰ هزار تومان و ماهیانه بین ۲ میلیون ۷۰۰ هزار تومان تا ۴ میلیون تومان است. شهرکرد، کاشان، سمنان، اهواز، فارس و کرج، بیشترین کیس (متقاضیان ازدواج موقت) را در این کانال‌ها دارند.

نکته جالب توجه دیگر، تعداد کاربران این کانال‌های تلگرامی است که حدودا بین ۵۰۰ تا ۸۰۰ هزار کاربر دارند و با توجه به بازدید بالای پست‌های این کانال‌ها، می‌توان احتمال داد که تعداد کاربران واقعی است و کاربر فیک، خریداری نشده است. اکثر این کانال‌ها یک کانال پشتیبان برای روز مبادا دارند که آن‌جا نیز تا ۱۰ هزار دنبال‌کننده دارند.

نکته دیگر، حق واسطه‌گری است که در کانال‌ها با عنوان حق معرفی و مشاوره معرفی شده و حدود قیمت آن از ۶۰ تا ۱۰۰ هزار تومان است. رقمی که با توجه به تعداد کِیس‌هایی که کانال‌ها هر روز معرفی می‌کنند (بین ۷ تا ۱۰ نفر)، می‌تواند برایشان توجیه اقتصادی پیدا کند. کانال‌ها تقریبا هر سه روز پاکسازی می‌شوند و داده‌ها مربوط به کیس‌های قدیمی‌تر که به نتیجه (ازدواج موقت) رسیده‌اند، برداشته می‌شود.

بسیاری از این کانال‌ها در بخش توضیحات خود را تابع قوانین جمهوری اسلامی و زیر نظر وزارت ارشاد معرفی کرده‌اند. هرچند از درستی یا نادرستی این ادعا نمی‌توان مطمئن بود. با این حال پلیس فتا بارها نسبت به کلاهبرداری برخی از این کانال‌ها، هشدار داده است. همین هفت روز پیش، رئیس پلیس فتا در استان خوزستان از دستگیری اعضای باند کلاهبرداری که در کانال‌های تلگرام با عنوان صیغه‌یابی، اقدام به اخاذی از ۲ هزار هموطن کرده بودند، خبر داد.

با وجود اینکه برخی سعی دارند امر صیغه را عادی جلوه دهد، اما کارشناسان این حوزه، صیغه را نوعی آسیب اجتماعی می‌دانند که از فقر فرهنگی متولد شده و بحران اقتصادی در جامعه، محرک آن شده است.