همراهی هزینه‌زای دولت سیزدهم با طالبان در واپسین روزها

دولت سیزدهم به پایان راه خود رسیده، اما دولت سیزدهمی‌ها گویی تا لحظه عبور از خط پایان از تصمیم‌گیری و اقدامات خود دست نکشیدند. در آستانه مراسم تحلیف ریاست‌جمهوری در آخرین اقدام لحظه‌آخری کنسولگری افغانستان در مشهد نیز به شکل رسمی به طالبان تحویل داده شد. اقدامی که هرچند دولت چهاردهم نقشی در آن نداشته، اما پیامد‌های مهمی در عرصه سیاست خارجی در پی خواهد داشت. چراکه در دولت سیزدهم سفارت افغانستان نیز به طالبان تحویل داده شد و ایران از جمله معدود کشور‌هایی بود که دست به چنین اقدامی زد. در شرایطی که هنوز هیچ‌یک از کشور‌های سازمان ملل دولت طالبان را به رسمیت نشاختند. بر اساس آخرین خبر‌ها حتی حق رای این کشور در سازمان ملل نیز به دلیل پرداخت‌نکردن حق عضویت ۹۰۰ هزار دلاری تعلیق شده است.

نقص نامه رییس‌جمهور منتخب با اقدامات هزینه‌زا

با توجه به جمعیت بالای اتباع در استان خراسان و داشتن مرز مشترک با افغانستان کنسولگری افغانستان در مشهد، یکی از مهم‌ترین مراکز اتباع در ایران به شمار می‌رود. تقدیم این مرکز به طالبان در واپسین روز‌ها از سوی دولت سیزدهم، عملا دستگاه سیاست خارجی دولت چهاردهم را در عملی انجام‌شده قرار داده که بازگشت از آن به سادگی امکان‌پذیر نیست. هرچند که رئیس نمایندگی وزارت خارجه در شمال‌شرق کشور به «ایسنا» گفته که «هنوز مسیر قانونی معرفی سرکنسول جدید طی نشده و فردی که اکنون مسئولیت کنسولگری را به عهده گرفته، سرپرست موقت است.»

با این همه به نظر می‌رسد مسئولان فعلی در آخرین روز‌های خود به دنبال توجیه اقدامات دقیقه نودی هستند. تاجایی که نامه رییس‌جمهور منتخب به سرپرست نهاد ریاست‌جمهوری امروز دارای نقیض‌های بسیاری است. مسعود پزشکیان در نخستین روز‌های پس از پیروزی در انتخابات از محمد مخبر خواسته بود که جلوی عزل‌ونصب‌ها، ابلاغیه‌ها و اقدامات غیرضروری تا روی کار آمدن دولت چهاردهم گرفته شود.

اکنون پرسش اینجاست که تحویل کنسولگری افغانستان در مشهد به فرستاده طالبان اقدامی اضطراری محسوب شده است؟ آن هم در شرایطی که حتی وزارت خارجه دولت سیزدهم در مواضع رسمی خود از طالبان به عنوان «هیات موقت سرپرستی افغانستان» یاد می‌کرد. با تحویل سفارت و حالا تحویل کنسولگری، اما به نظر می‌رسد که در پشت مواضع رسمی دولت سیزدهم ابایی از همکاری با «هیات موقت سرپرستی» نداشته است. اقدامی که البته برای دولت بعد هزینه‌زا خواهد بود.

دعوت از هیات طالبان برای تحلیف؛ دومین اقدام شائبه‌برانگیز

اما همه ماجرا فقط به تحویل کنسولگری ختم نمی‌شود. به نظر می‌رسد که دعوت از هیات طالبان برای حضور در مراسم تحلیف نیز از سوی وزارت خارجه دولت سیزدهم انجام شده. اقدامی که انتقاد‌هایی در پی داشته است. طالبان از زمان قدرت‌گرفتن در افغانستان تاکنون هیچ‌گونه تعاملی با مردم این کشور نداشته و نسبت به درخواست کشور‌ها برای مشارکت دادن گروه‌ها و اقوام مختلف در قدرت بی‌توجه بوده است. از سوی دیگر هیچ کشوری حکومت طالب‌ها را به رسمیت نشناخته است. آیا دعوت از آن‌ها برای حضور در مراسم تحلیف رییس‌جمهور جلوه‌ای دیگر از همراهی وزارت خارجه دولت سیزدهم با طالبان است؟ اگر چنین نیست، آن‌ها با چه منطقی به این مراسم دعوت شدند؟

طالبان آب می‌بست و دولت سیزدهم امتیاز می‌داد؟

نکته دیگر اینجاست که طالبان در سه سال گذشته در مسائل مختلف از جمله حقابه هیرمند با ایران همراهی و همکاری نکرده است. آن‌ها مدعی هستند که آب لازم در سد‌ها برای رهاسازی به سوی ایران وجود ندارد. ادعایی که کارشناسان و تصاویر و شواهد مردود بودن آن را نشان می‌دهد. آن‌ها تاکنون چند تنش مرزی را هم با ایران به وجود آورده‌اند و با بازگذاشتن مرزها، موجب گسیل سیل مهاجر به ایران شده‌اند. اتفاقی که البته با راهبرد دولت سیزدهم تشدید شد. تاجایی جمعیت مهاجران از زمان ریاست‌جمهوری مرحوم سیدابراهیم رییسی دست‌کم سه برابر شده است. فقط در یک فقره روزنامه جوان از دادن مدارک اقامتی به ۲.۵ میلیون اتباع غیرمجاز در دولت سیزدهم خبر داده است. در دولت سیزدهم امتیاز تردد تاکسی‌های افغانستان برای جابه‌جایی مسافران میان شهرهای فراه افغانستان و بیرجند و از هرات به مشهد نیز داده شد. تاحدی که تردد تاکسی‌های افغانی در مشهد نیز دیده شد.

مسعود پزشکیان اما در جریان انتخابات ریاست‌جمهوری انسداد مرزهای شرقی و سامان‌دهی اتباع غیرمجاز را به عنوان برنامه‌های دولت خود اعلام کرده. موضوعی که تبدیل به نگرانی و مطالبه‌ای عمومی نیز شده است. به این ترتیب دولت چهاردهم راهبردهای متفاوتی را درباره پدیده مهاجران دنبال خواهد کرد. هر چند که باید در حوزه‌های گوناگون از جمله سیاست خارجی بار پیامد سیاست‌های سه سال گذشته که تا روز تحلیف هم ادامه داشت را به دوش بکشد.

لینک کپی شد