ماجرا از آنجا آغاز شد که چندین بلاگر در اینستاگرام از تمایل خود برای خرید طلا در روز سیزدهم صفر خبر دادند. آنها به مخاطبان خود توصیه میکردند که با خرید طلا در این روز، سالی خوشیمن از لحاظ اقتصادی برای خود رقم بزنند. این بلاگرها از هفته قبل تبلیغات خود را آغاز کرده و طلافروشانی را معرفی کردند که با سرمایهای حدود یک میلیون تومان، افراد را صاحب طلا و سالی پربار میکنند.
برای پاسخ به این سوال، منابع مختلفی را بررسی کردیم. سیزدهم ماه صفر روز و مناسبت خاصی در تقویم قمری و شمسی ندارد. تنها در برخی منابع آمده که «به گفته برخی اروپاییان مقیم ایران، تا قبل از زمان رضاشاه و استفاده از تقویم شمسی، این روز به عنوان سیزدهبهدر برگزار میشده است». خوشیمن بودن این روز برای خرید طلا یک رویه جدید است که قدمتی بیش از یک سال ندارد. تعدادی از خانوادههای مذهبی و چند تن از روحانیون نیز در پرسوجوی ما این موضوع را تأیید نکردند. آنها تأکید دارند که همواره توصیه میشود در ماه صفر از انجام اقداماتی مانند خرید و فروش، اسبابکشی و ازدواج خودداری شود. برخی نیز به روایتی از امام صادق (ع) اشاره میکنند که طبق آن «در روزهای خاصی از هر ماه قمری، آغاز هر کاری، از جمله خرید طلا، مبارک است». اما در این روایت نیز اشارهای به روز سیزدهم صفر نشده است.
امروز قیمت طلا در کشور روند صعودی را تجربه کرد و افزایش تقاضا در این بازار، مانند سایر بازارها، میتواند منجر به افزایش قیمتها شود. برای مثال، رویترز گزارش داده که با پیشبینی افزایش تقاضا در تعطیلات فصل عروسی در هند، قیمت طلا رشد میکند. شاید برخی طلافروشان از این فرصت و روایت برای افزایش فروش طلا استفاده کردهاند. یکی از طلافروشان تهران میگوید: «ما سال گذشته با موضوع خرید طلا در روز سیزدهم ماه صفر آشنا شدیم. یکی از مشتریها در این روز طلا خرید و اهمیت آن را به ما گفت. ما نیز امسال از این فرصت در تبلیغات خود استفاده کردیم و از مدتها قبل زیورآلات کموزن و خوشقیمت برای فروش در روز سیزدهم صفر طراحی کردیم. در نهایت توانستیم روز گذشته مشتریان زیادی را جذب کنیم و فروش خوبی داشته باشیم».
اگرچه ترغیب گسترده مردم به خرید طلا در این روز نتوانست بازار طلا را تحت تأثیر قرار دهد، اما به نظر میرسد برخی طلافروشان از این داستان بهرهبرداری کردند. آنها با طراحی زیورآلات کموزن توانستند با فروش کمترین میزان طلا و تمرکز بر اجرت ساخت، سود خوبی به دست آورند. در چنین موقعیتی مردم رویا میخرند نه طلا. به نظر میرسد خرید طلا در روز سیزدهم صفر بدعتی نوظهور است، زیرا کسبه قدیمی بازار که فروش آنلاین ندارند، از آن بیخبر بودهاند و دلیل افزایش تقاضای خرید در روز گذشته برای آنها مشخص نبوده است. این بدعت را تعدادی از طلافروشان و بلاگرهای اینستاگرامی در همکاری مشترک پایهگذاری کردهاند.
قدرت شایعهپراکنی در فضای مجازی مانند اینستاگرام توانست عدهای را به خرید طلا در یک روز خاص بدون دلیل منطقی ترغیب کند و این اتفاق بار دیگر قدرت این فضاها را نشان داد. در فضای مجازی عدهای سوال کردهاند: «در کشوری که تعداد زیادی از مردم فقیرند، چگونه برای خرید طلا صف تشکیل میشود؟» در مقابل عدهای پاسخ دادهاند که همین اتفاق حاصل قدرت فقر و استیصال ناشی از آن است و امکان خرید طلا با کمترین سرمایه برای مردم فراهم بوده است. به همین دلیل، تشکیل صف برای خرید طلا در روز سیزدهم صفر دلیل خوبی برای ثروتمند بودن تعداد زیادی از مردم نیست. این موج جدید خرید طلا، نشاندهنده قدرت شایعه و تأثیر فضای مجازی بر رفتارهای اقتصادی جامعه است.
این خبر تکمیل میشود
پیجر همه جا، از اتاق کودک تا میز کافه و رستوران
در گفتوگوی فراز با «علی بهشتی نیا»، کارشناس آموزشی بررسی شد
عبدالجبار کاکایی در گفتوگو با فراز:
مرز حریم خصوصی و عرصه عمومی کجاست؟
اینفوگرافیک