بر اساس جدیدترین گزارش سازمان ملل که در ۲۱ تیرماه منتشر شده، جمعیت در ۴۸ کشور، از جمله ایران، ترکیه، ویتنام و برزیل، از سال ۲۰۲۵ تا ۲۰۵۴ به اوج خود میرسد. این گزارش که به مناسبت روز جهانی جمعیت منتشر شده، همچنین پیشبینی میکند که جمعیت جهان تا سال ۲۰۸۰ به ۱۰.۳ میلیارد نفر خواهد رسید. نکته مهم این است که ایران یکی از کشورهایی است که به زودی به اوج جمعیتی خود خواهد رسید.
آخرین سرشماری رسمی ایران در سال ۱۳۹۵ نشان داد که جمعیت ایران ۷۹ میلیون و ۹۲۶ هزار و ۲۷۰ نفر است. طبق مصوبه هیئت وزیران در سال ۱۳۸۶، قرار بود سرشماریها هر ۵ سال یک بار انجام شود، اما در سال ۱۳۹۹ این مصوبه لغو شد و سرشماری بعدی به سال ۱۴۰۵ موکول شد. رئیس سازمان ثبت احوال کشور در بهمن ۱۴۰۲ جمعیت ایرانیان داخل کشور را ۸۳ میلیون و ۵۰۰ هزار نفر و با احتساب ایرانیهای خارج از کشورجمعیت ایرانیان را حدود ۸۷ میلیون ۵۰۰ هزار نفر اعلام کرد. این در حالی است که در اردیبهشت همان سال، مرکز آمار ایران اعلام کرد که جمعیت ایران از ۸۵ میلیون نفر عبور کرده است و معمولا در سالهای اخیر از جمیعت ۸۵ میلیونی کشور یاد میشود.
با در نظر گرفتن جمعیت ۸۵ میلیونی ایران و بر اساس پیشبینی مرکز آمار، جمعیت ایران در سال ۱۴۱۵ قرار بود به ۹۱ میلیون نفر برسد. در شرایطی که جمعیت ایران بر اساس آمار جهانی ۹۱ میلیون نفر اعلام شده، یکی از اصلیترین نگرانیهای سیاستگذاران کشور، کاهش میزان ازدواج و فرزندآوری است. نرخ رشد جمعیت ایران در سال ۱۴۰۰ به ۰.۷۷ درصد رسید و بر اساس پیشبینیها نرخ رشد جمعیت در سال ۱۴۱۵ به ۰.۳۶ درصد میرسد. همچنین سایتهای آماری جهان پیشبینی کرده بودند جمعیت ایران در سال ۲۰۲۹ به ۹۱ میلیون و ۸۷۰ هزار نفر میرسد.
شاید بتوان پاسخ معمای افزایش جمعیت ادعایی ایران از سوی سازمان ملل را در اتباع خارجی داخل کشور پیدا کرد. چراکه در سه سال گذشته جمعیت اتباع در ایران رشد فزایندهای داشته است. هرچند آمار دقیقی از تعداد افغانستانیهای ساکن ایران وجود ندارد اما این عدد بین ۸ تا ۱۵ میلیون نفر تخمین زده میشود. البته مهر ۱۴۰۲ احمد وحیدی وزیر کشور دولت سیزدهم جمعیت افغانهای ساکن ایران را ۵ میلیون نفر اعلام کرد. در حالی که نماینده دولت در جریان بررسی برنامه هفتم توسعه در مجلس جمعیت اتباع را ۸ میلیون و ۴۰۰ هزار نفر دانسته بود. بنابر گزارش روزنامه اصولگرای جوان در همین دولت و فقط در سه سال به دو و نیم میلیون افغانی غیرمجاز مدارک اقامتی داده شده است.
باید توجه داشت که حضور اتباع مساوی با زادوولد گسترده آنها نیز هست. نرخ رشد جمعیت افغانستان ۲.۵ درصد و نرخ رشد جمعیت ایران ۰.۷ درصد است. در سال ۱۴۰۱ در یک خبر رسمی گفته شد از ۳۰۰ زایمان یک بیمارستان در استان فارس ۲۹۷ مورد از مادران افغانی بودهاند. حال وقتی این دادهها را کنار یکدیگر قرار میدهیم چرایی تفاوت بین آمار ۸۵ میلیونی رسمی و ۹۱ میلیونی سازمان ملل مشخص میشود. به نظر میرسد افغانها در حال جبران نرخ باروری پایین مادران ایرانیاند و جمعیت ایران به همین دلیل به سرعت به ۹۱ میلیون نفر رسیده است؛ این یعنی جمعیت اعلامشده از سوی سازمان ملل اضافهشدن اتباع خارجی به جمیعت جامعه ایران است. آماری که اگر واقعیت داشته باشد معنایی جز تغییر بافت جمعیتی ایران ندارد.
رشد ناگهانی جمعیت ایران که اکنون ۹۱ میلیون نفر اعلام شده، پرسشهایی جدی درباره نقش مهاجران افغان در تغییرات جمعیتی ایران برانگیخته است. حضور گسترده مهاجران میتواند به تغییر آداب و رسوم و هویت مناطق مختلف منجر شود که ممکن است تنشهای فرهنگی ایجاد کند. از سوی دیگر افزایش تعداد مهاجران میتواند به نابرابریها، تنشهای قومی و مذهبی و فشار بر خدمات عمومی نظیر بهداشت و آموزش منجر شود. همچنین رقابت بر سر مشاغل و افزایش قیمت مسکن ممکن است بیکاری و نارضایتی اجتماعی را تشدید کند. همه اینها پیامدهای امنیتی، سیاسی، اقتصادی و اجتماعی و فرهنگی حضور بیرویه و گسترده اتباع خارجی در ایران خواهد بود.
باید دید که واکنش دولت چهاردهم پس از استقرار کامل به آمار اعلامی سازمان ملل چه خواهد بود. مسعود پزشکیان در جریان انتخابات ریاستجمهوری اعلام کرده که یکی از سیاستهای دولت او کشیدن دیوار مرزی و ساماندهی وضعیت اتباع خارجی است. موضوعی که اسکندر مومنی وزیر پیشنهادی کشور نیز بر آن تاکید کرده است.
این خبر تکمیل میشود
پیجر همه جا، از اتاق کودک تا میز کافه و رستوران
در گفتوگوی فراز با «علی بهشتی نیا»، کارشناس آموزشی بررسی شد
عبدالجبار کاکایی در گفتوگو با فراز:
مرز حریم خصوصی و عرصه عمومی کجاست؟
اینفوگرافیک