به گزارش فراز، بدهی «۶۰ میلیاردی» دانشگاه تهران، (بخوانید بزرگترین و قدیمیترین دانشگاه مدرن کشور)، باعث قطع دسترسی دانشجویان به پایگاههای علمی و بینالمللی شده است. دانشگاهها با این هدف که دانشجویان و اساتیدشان بتوانند کتب، نشریهها، مقالات و به طورکلی پایگاههای علمی دنیا دسترسی داشته باشند، به این پایگاههای علمی ارقامی را پرداخت میکنند. طبیعتا با قطع این پرداخت، دسترسی به این منابع هم قطع خواهد شد. هرچند مهدی فکوری، معاون پژوهشی دانشگاه تهران به خبرگزاری «مهر» گفته که این بدهی از سال ۹۷ انباشته شده و افزایش نرخ در ماههای اخیر، این مبلغ را به ۶۰ میلیارد تومان رسانده است با این حال شعارهای چون «پیشرفتهای شگرف علمی» با انفعال در تأمین حدود ۱ میلیون دلار بدهی، تضاد قابل توجهی دارد.
نام این پایگاههای علمی مسدود شده بر دانشجویان اعلام نشده. حتی نام پایگاههایی که به گواه این مقام دانشگاهی، «مبلغ بدهی به آنها پایینتر بود و پرداخت شد»، نیز مشخص نشده است. حال آنکه قفل استفاده پژوهشگران و دانشجویان از پایگاههای علمی به دلیل بدهی پیشتر هم حاشیهساز شده بود.
ماجرا به ابتدای دولت نهم باز میگردد. نوسانات ارز، آغاز چالشهای جدی کشور در زمینه پرداخت به پایگاههای علمی دنیا بود. رفته رفته انباشت بدهی، سببساز قطع ارتباط بسیاری از این پایگاههای بینالمللی دنیا با دانشگاههای کشور شد. دلیل هم مشخص بود. دانشگاههای ایران و این بانکهای علمی طبق قانون، قراردادی بر پایه دلار مینوشتند که طبیعتا بودجه ریالی با هزینههای دلاری آن هم با افزایش نوسانات ارز و کاهش ارزش دلار همخوانی نداشت! مسئلهای که رفته رفته دسترسی دانشجویان بسیاری از دانشگاهها از جمله دانشگاه صنعتی امیرکبیر، اصفهان و شیراز را نیز برای دسترسی به این بانکهای اطلاعاتی و علمی با چالشهای جدی مواجه کرد.
یکی از این بدهیهای حاشیهساز، بدهی ۴۵ میلیارد تومانی دانشگاه «تربیت مدرس» به پایگاههای علمی دنیا و قطع ارتباط دانشجویان با این بانکهای اطلاعاتی، در سال ۱۴۰۰ بود. هرچند به گفته محمد خجسته، مشاور رئیس دانشگاه تربیت مدرس، این رقم در سال جاری پرداخت شد.
با این حال در همان روزها که بحث بدهی دانشگاه تربیت مدرس داغ بود، خبرگزاری فارس به نقل از رئیس این دانشگاه در گزارشی به بدهی ۷۰۰ میلیارد تومانی دانشگاههای وزارت علوم به پایگاههای علمی دنیا اشاره کرد. رقمی که با توجه به کمبود بودجههای دانشگاهی و پژوهشی کشور، مرتفع شدن آن بعید به نظر میرسد.
ماجرای کاهش بودجههای پژوهشی و دانشگاهی در کشور، مساله تازهای نیست. در سال جاری، محمدعلی زلفی گل، وزیر علوم در راستای پرداخت این بدهیها در مصاحبه با ایسکانیوز گفت که امیدواریم سازمان برنامه و بودجه کشور اعتبار و بودجهای جداگانه را برای پرداخت این بدهی و حل مشکل در اختیار وزارت علوم،تحقیقات و فناوری قرار دهد.
نکته قابل توجه در اظهارات وزیر این است که ظاهرا در بودجه سال جاری، برای پرداخت این بدهیها، منابعی وجود ندارد!
نکته مهم دیگر این است که همان بودجه درنظر گرفته شده برای دانشگاهها نیز در طول سال به طور کامل تخصیص نمیشود و اگر شود نیز اولویتها در آن متفاوت است. بین بودجه ۱۰ دانشگاه بزرگ پایتخت، دانشگاه تهران با حدود ۳ هزار و ۳۱۰ میلیارد تومان برای چهارمین سال پیاپی بیشترین بودجه را به خود اختصاص داده است.
پیشتر روزنامه فرهیختگان در مصاحبه با علی خطیبی، معاون مالی اداری وزارت علوم نوشت: «۹۴ درصد از کل بودجه دانشگاهها سهم حقوق و دستمزد است، ۳ درصد هزینهها پژوهشی و اعتباری است که صرف پژوهش میشود، ۲ درصد نیز هزینههای دانشجویی است.»
۳ درصد از ۳ هزار میلیارد تومان برای پرداخت بدهی ۶۰ میلیاردی و سایر هزینههای پژوهشی دانشجویان ظاهرا کافی نیست.
نکته مهم اینجاست که قطع ارتباط دانشجویان مقاطع فوق لیسانس و دکترا به پایگاههای علمی دنیا، که در واقع منابع بسیاری از مقالات، پژوهشها و آمارهایشان را تشکیل میدهد، مترادف با ناقص و ناتمام ماندن این پژوهشها خواهد بود. مترداف با ضربهای مهلک که بر مقوله پژوهش در دانشگاهها وارد خواهد آمد.
روندی که دور مهاجرت دانشجویان و افراد تحصیلکرده را پرسرعت خواهد کرد؛ همان مغزها که با یک چمدان آبادانی، هجرت میکنند.
این خبر تکمیل میشود
پیجر همه جا، از اتاق کودک تا میز کافه و رستوران
در گفتوگوی فراز با «علی بهشتی نیا»، کارشناس آموزشی بررسی شد
عبدالجبار کاکایی در گفتوگو با فراز:
مرز حریم خصوصی و عرصه عمومی کجاست؟
اینفوگرافیک